Грузоподъемные машины

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5 Әр түрлі жүккөтергіштігі бойынша көтеру және түсіру мерзіміндегі іске қосу кезінде жүк көтеру механизмінің жетегінің параметрлерін есептеу

 

Салынған тәжірибе негізінде  крандарды пайдалану жүккөтергіштігі бойынша ортақ шамалы графиктік механизмін қолданамыз, себебі көтеру механизмінің тиеу графигі белгіленбеген (1.1, а сур.қарау). Механизм жұмысының әр түрлі периодындағы жүкті көтеру мен түсіруін іске қосу уақыты кезіндегі қозғалтқышпен дамытылған моментті анықтаймыз. Графикке сәйкес, уақыт айналымы кезінде жүкті көтеру және түсіру механизмі Q = 5000 кг – 1 рет, 0,5Q = 2500 кг жүгімен 5 рет, 0,2Q = 1000 кг 1 рет, 0,05Q = 250 кг жүгімен 3 рет номиналды жүк арқылы қызмет атқарады.

Жүккөтергіштік механизмінің пайдалану коэффициенті

– жүк көтеру механизмі үшін

 

                                          

                                 (1.1)

 

график арқылы қарау (1.2 сурет)

  1.2 сурет. Көтеру механизмінің            1.1 сурет. Жүккөтергішті қолданудағы

 орташаланған сызбасы.                     коэф-ке байланысты механизм ПӘК-і.

 

Жүк көтеру кезіндегі  барабандағы арқанның тартылуы

                 (2.1)

 Н

 

 Н

 

Н

 

Н

 

Жүк көтеру кезіндегі  моменті 

     

           (1.27)

 

Н·м

 

 Н·м

 

 Н·м

 

 Н·м

 

Көтеру кезіндегі іске қосу уақыты

 

                   (1.67, а)

 

с

 

с

 

 

с

 

 

с

 

Жүк түсіру кезіндегі барабандағы арқанның тартылуы

 

 Н

 

 Н

 

 Н

 

 Н

 

Жүк түсіру кезіндегі  моменті 

 

 Н·м

 Н·м

 Н·м

 Н·м

 

Түсіру кезіндегі іске қосу уақыты 

                   (1.67, б)

 

c

c

c

c

 

Кесте 3.1. Қозғалтқышты дамыту және оның іске қосу уақыты кезіндегі моменті

 

Көрсеткіштер атаулары	Белгіленуі	Өлшемі	Жүкті көтеру массасы кезіндегі  есептеу нәтижесі, кг
			5000	2500	1000	250
ПӘК (1.2 сур.қарау)	η	–	0,85	0,8	0,65	0,5
Жүк көтеру кезіндегі барабандағы  арқанның тартылуы (2.1)	Fб	Н	12386	6193	2477	619
Жүк көтеру кезіндегі моменті (1.27)	Тс	Н · м	86,2	43,1	17,2	4,3
Көтеру кезіндегі іске қосу уақыты (1.67, а)	tp	с	0,29	0,19	0,16	0,15
Жүк түсіру кезіндегі барабандағы  арқанның тартылуы	Fопс	Н	2140	6070	2428	607
Жүк түсіру кезіндегі моменті	Топс	Н · м	61,7	30,8	12,3	3,08
Түсіру кезіндегі іске қосу уақыты (1.67, б)	tоп	с	0,10	0,11	0,13	0,14

 

3.1 кестеде жүкті түсіру кезіндегі артық момент – қозғалтқыштың іске қосу моментінің орташа жиынтығы және жүкті түсіру кезіндегі механизмнің статикалық кедергі моменті.

3.1 кестеде есептеу нәтижелері келтірілген.

 

 

6 Көтеру механизмінің электрқозғалтқышын таңдалуын дұрыс тексеру

 

Жүк көтеру кезіндегі  номиналды биіктігі Н = 8 м, орташа биіктігі 0,5...0,8 құрайды. Н_орт = 0,8 · Н = 0,8 · 8 = 6,4 м.

 

Онда орнатылған қозғалыс уақыты

 

 

с

 

Механизмнің жұмыс айналымындағы жүкті көтеру және түсіру кезіндегі іске қосу уақыттарының қосындысы

 

с.

 

Жалпы айналым кезіндегі  қозғалтқышты қосу уақыты

 

с

 

Орташа квадратталған  момент [(1.93) қарау]

 

 Н·м

 

мұнда - механизмнің әртүрлі жұмыс айналымында әртүрлі жүктемемен жұмыс істеуіндегі жалпы жіберу уақыты,с;

  - берілген жүктеме кезіндегі қозғалыстың статикалық момент кедергісінің туындылар квадпатының соммасы;

  - айналымдағы электроқозғалтқыштың қосылуының жалпы уақыты,с.

 

Қозғалтқыштың орташа квадратталған  қуаты (1.92)

 

кВт

 

Сондықтан, шарт (1.91) сақталады  алады (3,49 < 9).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7 Жүк көтеру механизмінің жетегін таңдау

 

Механизмді тежеу кезінде  қозғалтқыш білігіндегі статикалық кедергі моменті (2.37)

 Н·м

 

Гостехнадзор нормалау қажеттілігі бойынша тежеуіш  арқылы дамыту моменті [(2.38) қарау], мұндағы  К_т = 1,5 (жеңіл) Т_т = 60,76·1,5 = 91,14 Н·м.

ІІІ 5.11 кесте бойынша тежеуіш моменті 160 Н·м, тежеуіш шкив диаметрі D_т = 200 мм алынған ТКТ – 200 тежеуішін таңдаймыз.

Талап етілген Т_т = 91,14 Н·м тежеуіш моментін реттеу арқылы алуға болады.

(1.68) формула бойынша  жүкті түсіру кезіндегі тежелу уақытын анықтаймыз (жүк көтеру кезінде бұл уақыт аз болады, себебі бұл кездегі жүк салмағындағы момент және тежеуіш момент бір бағытта әрекет етеді):

 

 

с

 

        1.2  кесте. Жүк көтеру механизмінің тежеу жолының ең үлкен жіберілетін ұзындығы.

Механизмнің жұмыс тәртібі	Тежеу жолының ұзындығы, S,м
Жеңіл Орташа Ауыр	V/2 V/1,7 V/1,3

 

1.2 кесте бойынша жеңіл  жұмыс режимі үшін жүк көтеру  механизміндегі тежеуіш жолын  таңдаймыз 

 м

Тежеуіш уақыты ұйғарымы бойынша, егер жүк көтеру және түсіру кезіндегі жылдамдық бірдей болса, онда (1.75),

с

 

Тежеуіш кезіндегі баяулату

 м/с

 

1.25 кесте. Көтеру механизмінің  ең үлкен жіберілетін үдеулері [a].

Кранның аталуы	[a] м/с
Монтажды крандары Сұйық және қыздырылған металлды көтеру үшін арналған крандар Машина құрылысты зауыттардың  крандары Грейферлі крандар Массалы себілетін жүктерді жүктейтін крандар	0,1 0,1...0,2   0,2 0,8 0,6...0,8

 

1.25 кестедегі мәліметтермен  сәйкес келеді.

1.25 кесте бойынша осы  козловой кран сұйық және қыздырылған  металлды көтеру үшін арналған  деп саналады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8 Жүкті көтеру механизіміне арналған қауіпсіздік құралдарының тағайындалуы, қолданылуы және құрылымы

 

2.12 е. ПБ 10-382-00 жүккөтергіш крандарды пайдаланудағы қауіпсіздік ережелеріне сәйкес кез келген крандарда қауіпсіздік құралдары міндетті түрде орналасуы керек. Сенімді және апатсыз жұмысты қамтамасыз ету еңбек өнімділігінің жоғарылығы және қызмет көрсету ыңғайлылығы жүккөтергіш крандардың қауіпсіздік құралдары мен құрылғыларының басты тағайындалуы болып табылады. Крандарды қауіпсіз және сенімді пайдалану онда орналасқан қауіпсіздік құралдарының сенімділігіне байланысты.

Қауіпсіздік құралдары  мен құрылғыларына қойылатын  негізгі талаптар, олар:

-  құралдың жұмыс кезіндегі беріктігі, сенімділігі және істен шықпауы;

-  жөңдеудің және реттеудің қарапайымдылығы;

-  массасы мен габаритінің үлкен еместігі;

-  автоматты түрде сөндірілуі, сонан соң кранның тоқталу аралығына  тәуелсіз механизмдердің қосылуы;

-  кранның жүктемесінің немесе жұмыс тәртібінің, орналасуының өзгеруі уақытында арнайы реттеу немесе ауыстыруды қажет етпеушілігі;

-  әр түрлі құрылымды крандарда құралдарды қолдану мүмкіндігі.

Қазіргі заманғы жебелі, көпірлі, козловой, мұнаралы және автомобильді крандарда жабдықтау жұмысы кезінде  максималды қауіпсіздікті қамтамасыз ететін микропроцессорлы құралдар орнатылады.

Крандар бойынша ережелерде жүккөтергіш крандарда қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ететін қауіпсіздік құралдары мен құрылғылары қолданылуы керек. Қауіпсіздік құралдары мен құрылғылары жүккөтергіш крандарда және олардың механизмдерінде асқын жүктемені болдырмау үшін; крандық жолмен  үйлесушілік және кездейсоқ факторлар әрекетінен болатын төңкеруді болдырмау үшін арналған.

Жүккөтергіш крандардың қауіпсіздік құралдарына жүккөтергіштікті шектегіштер, қозғалыс жолдарын шектегішер блок – контакттар, айдауға қарсы  бекітпе құрылғылар, тіреу мен буферлер, тірек бөлшектері мен қорғағыш қалқандар, тағы да  анемометрлер мен электрқауіпсіз құрылғылар  жатады.

Әрекет принципі бойынша  қауіпсіздік құрылғылары қорғағыштарға  – шектеуіштер, ұстауыштар, блок –  контакттар, айдауға қарсы бекітпе құрылғылар, электрқауіпсіздіктер және тағы басқа, ал ескертушілерге – дабылдағыштар мен нұсқағыштар болып бөлінеді. Дабылдағыш құрылғыларға жел қысымының дабылдағыштары, крандағы басқару пультіндегі бақылау шамдары және жүктерді тасымалдау жерлерінде жақсы естілінетін дыбысты сигналды құралдары (қоңыраулар, сиреналар) жатады. Нұсқағыш құрылғыға жебенің шығарығына тәуелді жебелі кранның жүккөтергіштігін нұсқағыш т.б. жатады.

Крандардың негізгі  қауіпсіздік құрылғылары қауіпті  жүктеме тудырылған кезде жүккөтергіш кранның автоматты түрде сөндірілу механизімін немесе оны қауіпсіз пайдалану шартының бұзылуын шектеуіштер болып табылады. 

Альфа - М козловой кран жүккөтергіш шектегіші

Альфа - М шекті жүктеме шектегіші ПБ 10-382-00 талабына сәйкес келетін жүктерді көтеру кезінде кранды асқын жүктемеден қорғау үшін арналған.

Құрал:

- құралдың беттік панеліне идентификациялық және басқару  ақпараттарды, жүктік сипаттаманы енгізуді;

- сандық және жарықдиодты индикация жағдайын және кранның және шектеуіштің жұмыс тәртібін;

- жарықтық және дыбыстық дабылдағышты қосуды;

- дербес компьютерде санау құралы мен өңдеу бағдарламасы көмегімен кранның жұмысын тіркейді, сақтауды және санауды;

- негізгі құрылғылардың түзегіштігін тексеруді қамтамасыз етеді.

Ауыспалы токтың номиналды қоректену кернеуі – 220 немесе 380 В. 
      Қоректендіру кернеуінің тербелісі – плюс 10  минус 20 % дейін.

Кажет етілетін қуат  - 20 Вт – тан кем емес.

Жұмыс температурасының диапазоны – минус 40 – тан плюс 55 °С дейін.

Сақтау және тасымалдау температурасы – минус 50 - ден плюс 50 °С дейін.

Плюс 25 °С температурада ауадағы ылғалдылық - 100 % дейін.

1000 сағатта істен шықпаушылық  ықтималдығы  – 0,96 кем емес.

Орташа қызмет көрсету  уақыты – 10 жыл.

 

 

 

Қорытынды

 

Көліктік және тиеу-түсіру жұмыстарындағы еңбек шығынын қысқарту үшін тасымалдауды және көлік құралдарын таңдауды ұтымды ұйымдастыру аса маңызды. Құрылыстың дамуы және заводтық құрылыс конструкцияларын және бөлшектерін дайындау дәрежесінің ұлғаюы оларды құрылыс алаңдарына жеткізу механизациясы мен ұйымдастырылуын жетілдіруді талап етті.

Алғы шептегі өндірістер мен ұйымдар өндірістік-техникалық жинақтаудың, жүктерді контейнерлеу және пакеттеудің дамыған әдісін қолданады, сонымен қатар, оларды құрылыс алаңдарына жеткізу жұмыс өндірісінің технологиясымен ұштастырылған, көліктік-жинақтау графигінің жалпы сағаты бойынша жүзеге асады.

Материалды-техникалық қамтамасыз етудің мұндай әдісі құрылыс индустриясы  өндірісінің, көлік ұйымдары мен  құрылыс-монтаж басқармасының жұмыстарын толық келісімге келтіруге себеп болады; бір технолгиялық ағымды жасайды; жұмысты механизациялау және еңбек өнімділігі деңгейін арттыруды қамтамасыз етеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

 

1. Кузьмин А.В., Марон Ф.Л. «Справочник по расчетам подъемно – транспортных машин» - 2-е изд., перераб. и доп. – М: Высшая школа., 1983. – 350 с.

2. Александров М.П.  Подъемно – транспортные машины. – 5-е изд. – М: Высшая  школа, 1979. – 558 с.

3. Александров М.П.  Тормоза подъемно – транспортных  машин. – 3-е изд. – М: Машиностроение, 1976. – 383 с.

4. Краузе Г.Е., Крутилин  Н.Д., Сыцко С.А. Редукторы. Справочное  пособие. – 2-е изд. – Л:  Машиностроение, 1972. – 144 с.

5. Парницкий А.Б., Шабашов А.П., Лысяков  А.Г. Мостовые краны общего  назначения. – 4-е изд. – М:  Машиностроение, 1971. – 350 с.