Адвокатураның мәні мен міндеттері

2. Егер  адвокат осы iс бойынша мүдделерi көмек сұрап өтiнiш жасаған  адамның (тараптардың өзара келiсiмi  бойынша ара ағайын болған  жағдайларды қоспағанда) мүдделерiне  қайшы келетiн адамдарға заң  көмегiн көрсетiп жүрсе немесе  бұдан бұрын көрсеткен болса  немесе судья, прокурор, анықтауды  жүргiзушi адам, тергеушi, сарапшы,  маман, аудармашы, куә, жәбiрленушi немесе куәгер, азаматтық талап  қоюшы немесе азаматтық жауапкер  ретiнде iске қатысқан жағдайларда,  сондай-ақ егер iстi тергеуге немесе  қарауға адвокатпен жақын туыстық  қатынастағы лауазымды адам қатысса,  ол заң көмегiн көрсету туралы  тапсырмадан бас тартуға мiндеттi.

3. Адвокат  заң көмегiн көрсетуге байланысты  өзiне мәлiм болған мәлiметтердi  құпия сақтауға мiндеттi және  көмек сұрап өтiнiш жасаған  адамның келiсiмiнсiз оларды жария  етуге құқығы жоқ.

4. Iс  бойынша адвокаттың көмек сұрап  өтiнiш жасаған адамның жағдайын  нашарлататын құқықтық позиция  ұстануына тыйым салынады.

5. Адвокаттың  қылмыстық iс бойынша қабылданған  тапсырмадан бас тартуға құқығы  жоқ және ол қорғалатын адамның  немесе адвокаттың өзiнiң көзқарасы  бойынша әдiлетсiз үкiм шығарылған  жағдайда алған белгiленген тәртiппен  шағым жасауға мiндеттi.

Адвокат сенім білдірушінің құқықтарын, бостандығы мен заңды мүдделерін қамтамасыз етуге қолайлы әсерін тигізетін  іс жүзіндегі мән-жайларды анықтау  жөніндегі кез келген, заңмен тыйым  салынбаған іс-әрекеттерді орындауға  міндетті.

6. Адвокатқа  мемлекеттiк қызметте болуға және  кәсiпкерлiк қызметпен айналысуға, оқытушылық, ғылыми немесе шығармашылық  қызметтен басқа өзге де ақы  төленетiн қызметпен айналысуға  тыйым салынады. 
 
 
 
 
 
 

Адвокаттың  лицензиясы

     1. Әділет аттестаттау комиссиясының  шешімі негізінде Қазақстан Республикасының  Әділет министрлігі берген адвокат  лицензиясы лицензияда көрсетілген  адамның адвокаттық қызметпен  айналысуына рұқсат беру болып  табылады.

     2. Лицензия адвокаттар алқасында  үш айдан бір жылға дейінгі  мерзімде тағылымдамадан өткен  адамдарға олар аттестаттаудан  өткен жағдайда беріледі. Адвокаттық  қызметпен айналысуға үміткер  адамдардың аттестаттаудан өту  ережесін Қазақстан Республикасының  Үкіметі бекітеді.

Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі  бекітетін Адвокаттық қызметпен  айналысу құқығына лицензиялардың мемлекеттiк  тiзiлiмi туралы ережеге сәйкес Қазақстан  Республикасының Әділет министрлігі  осы тізілімді жүргізеді және Қазақстан Республикасының бүкіл  аумағына тарайтын мерзімді баспа басылымдарында адвокаттар лицензияларын беру, лицензияларының  қолданылуын тоқтата тұру, лицензияларынан  айыру және қолданылуын тоқтату  туралы мәліметтерді жариялайды.

     3. Аттестаттаудан өтпестен адвокаттық  қызметпен айналысуға лицензия  алуға:

1) Қазақстан  Республикасы Әділет біліктілік  алқасында немесе Қазақстан Республикасы  Жоғары Сот Кеңесі жанындағы  Біліктілік комиссиясында біліктілік  емтиханын тапсырған адамдардың;

2) тұрақты  судьялардың және өз міндеттерін  орындау кезінде атына кір  келтіретін теріс қылықтары және  заңды бұзғаны үшін судья қызметінен  босатылған судьяларды қоспағанда, тұрақты судья болып жұмыс  істеген адамдардың құқығы бар.

     Прокуратура, тергеу және анықтау органдарында кемінде  он жыл жұмыс істеген прокурорлар, тергеушілер мен анықтаушылар, жағымсыз себептер бойынша босатылғандарды  қоспағанда, адвокаттар алқасында тағылымдамадан өткеннен кейін емтихан тапсырудан босатылады.

     4. Адвокаттық қызметпен айналысуға  лицензия беру туралы шешімді  Қазақстан Республикасының Әділет  министрлігі қабылдайды.

     5. Лицензия негізгі, тұрақты болып  табылады және оның күші Қазақстан  Республикасының барлық аумағында  қолданылады. 

Лицензия  беруден бас тарту

Лицензиялау туралы заң актiлерiнде көзделген  негiздер бойынша лицензия беруден  бас тартылуы мүмкiн.

      

Адвокаттық  қызметпен айналысуға арналған лицензияның  қолданысын тоқтата тұру

     1. Адвокаттық қызметпен айналысуға  арналған лицензияның қолданысын  тоқтата тұру тәртібі мен шарттары  Қазақстан Республикасының лицензиялау  туралы заңнамасында белгіленеді.

     2. Қазақстан Республикасының лицензиялау  туралы заңнамасында көзделген  жалпы негіздерден басқа, адвокаттық  қызметпен айналысуға арналған лицензияның қолданысы: 

1) адам  мемлекеттік қызметте болған; 

2) Қазақстан  Республикасы Парламенті депутатының,  өз қызметін тұрақты немесе  босатылған негізде мемлекеттік  бюджет қаражаты есебінен төленетін  мәслихат депутатының өкілеттіктерін  орындаған; 

3) мерзімді  әскери қызмет өткерген; 

Аталған жағдайларда лицензияның қолданысы  Қазақстан Республикасы Әділет министрінің  бұйрығымен тоқтатыла тұрады. Қабылданған  шешім туралы лицензиясының қолданысы  тоқтатыла тұрған адам, соттар, құқық  қорғау органдары және адвокаттар алқасы хабардар етіледі. 

Адвокаттық  қызметпен айналысуға арналған лицензиядан  айыру және оның қолданысын тоқтату

1. Адвокаттық  қызметпен айналысуға арналған  лицензиядан айыру Қазақстан  Республикасының Әкімшілік құқық  бұзушылық туралы кодексіне сәйкес  жүзеге асырылады.

1-1) заңсыз  жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді  қаржыландыруға қарсы іс-қимыл  туралы Қазақстан Республикасының  заңнамасында көзделген талаптар  жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік  он екі ай ішінде үш және  одан да көп рет) бұзылған;

2. Адвокаттық  қызметпен айналысуға арналған  лицензияның қолданысын тоқтату  Қазақстан Республикасының лицензиялау  туралы заңнамасында көзделген  тәртіппен жүзеге асырылады.

3. Осы  баптың 2-тармағында көзделген негіздерден  басқа, адвокаттық қызметпен айналысуға  арналған лицензияның қолданысын  тоқтату Қазақстан Республикасы  Әділет министрлігінің талап-арызы  бойынша:

1) адвокат  өз кәсіби міндеттерін орындау  кезінде Қазақстан Республикасының  заңнамасын, адвокатураны ұйымдастыру  және оның қызметі принциптерін  өрескел не бірнеше рет бұзған;

2) біліктілігінің  жеткіліксіздігі салдарынан адвокаттың  өз кәсіби міндеттерін орындауы  мүмкін болмаған жағдайларда  сот тәртібімен жүзеге асырылады.

4. Адвокаттар  алқасы төралқасының өтініші  осы баптың 3-тармағында көзделген  жағдайларда адвокаттық қызметпен  айналысуға арналған лицензияның  қолданысын тоқтату туралы талап-арыз  дайындау үшін негіз болып  табылады.

Аумақтық  әділет органының ұсынымы осы  баптың 3-тармағының 1) тармақшасында  көзделген жағдайда адвокаттық қызметпен  айналысуға арналған лицензияның қолданысын тоқтату туралы талап-арыз дайындау үшін негіз болып табылады.

Қазақстан Республикасының Әділет министрі сот  шешімі негізінде адвокаттық қызметпен  айналысуға арналған лицензияның қолданысын тоқтату туралы бұйрық шығарады, оның көшірмесі лицензиясының қолданысы тоқтатылған адамға жіберіледі. Адвокаттық қызметпен айналысуға арналған лицензияның қолданысының тоқтатылғаны туралы соттар, құқық қорғау органдары және адвокаттар алқасы хабардар етіледі.

5. Осы  баптың 2-тармағында көзделген негіздерден  басқа, адвокаттық қызметпен айналысуға  арналған лицензияның қолданысын  тоқтатуды Қазақстан Республикасының  Әділет министрлігі:

1) заңды  күшіне енген сот шешімі бойынша  адвокат әрекет қабілеті жоқ  немесе әрекет қабілеті шектеулі, қайтыс болды не хабар-ошарсыз  кетті деп танылған;

2) адвокат  Қазақстан Республикасының азаматтығын  тоқтатқан;

3) адвокат  қасақана қылмыс жасағаны үшін  ақтамайтын негіздер бойынша  қылмыстық жауапкершіліктен босатылған;

4) қасақана  қылмыс жасағаны үшін адвокатқа  қатысты соттың айыптау үкімі  заңды күшіне енген;

5) адвокатқа  медициналық сипаттағы мәжбүрлеу  шараларын қолдану туралы сот  шешімі заңды күшіне енген  жағдайларда жүзеге асырады.

6. Аумақтық  әділет органының ұсынымы осы  баптың 5-тармағында көзделген жағдайларда  адвокаттық қызметпен айналысуға  арналған лицензияның қолданысын  тоқтату туралы шешім қабылдау  үшін негіз болып табылады.

Қазақстан Республикасының Әділет министрі адвокаттық қызметпен айналысуға арналған лицензияның  қолданысын тоқтату туралы бұйрық шығарады, оның көшірмесі лицензиясының қолданысы  тоқтатылған адамға жіберіледі. Адвокаттық қызметпен айналысуға арналған лицензияның  қолданысының тоқтатылғаны туралы соттар, құқық қорғау органдары және адвокаттар алқасы хабардар етіледі. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қорытынды 

     Тақырыбымызды  қорыта  келсек, адвокатураның  мәні мен міндеттері  жеке және заңды тұлғаларға заңдық көмек көрсету, құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауға көмектесу, заңдылықты сақтау және нығайту, жеке адамдардың құқықтарын қандай да болмасын қол сұғушылықтан қорғау, заңдылық үшін күресу, сот әділдігіне жәрдемдесу.

Адам  мен азаматтың құқықтары мен  бостандықтары шебер, істі жақсы  біліп, біліктілік танытып, құқығы қорғалғанда  ғана толық көлемде жүзеге асырылады. Бұл жағдайда заңды білу ғана емес, нормативтік-құқықтық актілерді қолдану  тәжірибесін білетін білікті  маман керек. Азаматтар, әдетте, заңнаманың негізгі ережелерімен ғана таныс. Ал субъективтік құқықтарды қорғау үшін заңды неғұрлым терең білу және оларды қолдану тәртібін меңгеру қажет. Бұл кәсіби білімі бар заңгерлер  мен адвокаттардың көмегін қажет  етеді. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1. Адвокаттық  қызмет туралы   Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 5 желтоқсандағы № 195-1 Заңы