Грузоподъемные машины

Кранның түрі, аталуы және пайдалануы	Механизмдердің жұмыс тәртіп топтары
	Негізгі көтергіш	Көтергіштің қосымшалары	Арбашыктың қозғалуы	Кранның қозғалуы	бұрылу	Шығарықтың өзгеруі	басқалары
1	2	3	4	5	6	7	8
Текелі және жартылай текелі крандар: монтажды жұмыстар үшін ілгекті сол жүкті жұмыстар үшін үзіліссіз пайдаланымдағы грейферлі сол үзілісті пайдаланымдағы	3 5 6 5	- - - -	3 5 5 4	3 4 5 4	3 5 5 5	- - - -	- - 6 5

 

       Көтерме механизмін екі еселенген полиспастпен қабылдаймыз (кесте 2.2).

 

 Кесте 2.2 Қолданылатын полиспаст еселігі

Қабаттасқан полиспаст		Қарапайым полиспласт
Жүккөтергіштік,т	Бір полиспасттың еселігі, un	Жүккөтергіштік,т	Бір полиспасттың еселігі
8 дейін 10...16 20...32 40...50	2 2...3 3...4 4...5	1 дейін 1,25...6,3 8...16 20...32	1...2 2...3 3...4 5...6

 

Қосарланған екі еселенген  полистпасты бар көтеру механизмін қабылдаймыз (2.2 кестені қарау).

 

Барабанға келетін арқандағы  күш [(2.1) қарау],

 Н

Айналма блоктары болмағандықтан, мына формула бойынша (2.3)

,

мұндағы η_бл=0,98 (2.1 кестені қарау).

Арқанға максималды салмақ түсу кезіндегі арқандағы есептік  үзілу күші F_k = F_б = 12386 Н және k = 5,5

 

F = 12386 ·5,5 = 68123 H

 

2.5 кестедегі мәліметтерді ескере отыра ІІІ.1.1 бойынша МЕСТ 7665 – 80 ЛК – 3 құрылымының 6×25(1+6+6+12)+1о.с. диаметрі d=11,5 мм, сымның таңбаланған тобына жататын 1764 МПа үзілу күші F = 68900 Н тең екі оралған арқанның түрін таңдаймыз.

 

Кесте 2.5. Жүккөтергіш машиналарда қолданылатын арқандар

МЕСТ	Арқан диаметрі, мм
	Крандар үшін	Лифтілер үшін	Тальдар үшін
2688-80 3069-80 3077-80 3079-80 7665-80 7668-80 7670-60	8,3 - 42 - - 35 - 62 8,1- 45 18 - 46,5 8,3 - 34	- - 11,25 - 25,4 - 11,25 - 25,5 - -	4,1 - 1,5 3,7 - 5,9 - - 8,1 - 16 - -

 

Жүкті арқан (Ж), бірінші маркалы (1), жабынсыз сымнан (-), оң айқас шүйкелі(-), байланбайтын (Б) сәйкес

 

Арқан – 11,5 – Ж – 1 – Б - 1764 МЕСТ 7665 - 80

 

Арқанның беріктік қорының  нақты коэффициенті

 

Орташа сызық бойынша  оралған болат арқанның талап етіліп отырған барабан диаметрі [(2.9) қарау] D = 11,5·20 = 230 мм. Барабанның диаметрін D = 300 қабылдаймыз.

3 Жүк көтеру механизмінің жетегінің параметрлерін есептеу және оның стандарттық қатардағы элементтерінің таңдалуы

 

Болат арқанның орташа түзуіндегі блок және атанақтың қажет диаметрі

 

                                                                                                               

 

D = 11,5 * 20 = 230 мм.

 

ІІІ 2.3 кесте бойынша  жүккөтергіштігі 5 т, диаметрі 320 мм болатын блоктар, олардың бір бірінен ара қашықтығы b = 200 мм-гі 1 ілмек түрінің аспасын таңдаймыз.

Бір полистпасттан барабанға  оралатын арқан ұзындығы, мұндағы z₁ = 2,  z₂ = 3.

 

 м

 

Бір полистпасттан арқанды орау үшін барабанның жұмыс ұзындығы, мұндағы t=13,5 мм, m=1 және φ=1 [(2.11) қарау].

 

 м

 

Ілмекті құрсамадағы  блоктардың жылғамаларының тең қашықтықтағы барабанның оң және сол ойықтардың (кесілген бөлік ұзындығы) аралығындағы қашықтық қабылданып, l = b = 0,2 м, барабанның толық ұзындығын табамыз.

L = 2L_б + l = 2 · 0,285 + 0,2 = 0,77 м

 

Құйып жасалған шойын  барабан қабырғасының минималды  қалыңдығы [(2.18) қарау] δ_min = 0,02·0,289 + 0,006…0,01 = 0,012…0,016 м = 12…16 мм, мұндағы D_б = D – d = 0,3 – 0,0115 = 0,288 м. δ = 14 мм қабылдаймыз.

Барабан материалы ретінде шойын  маркалы СЧ 15 (σ_в = 650 МПа, [σ_сж] = 130 МПа) қабылдап, (2.16) формула бойынша барабан қабырғасындағы қысу кернеуін табамыз:

 

Қозғалтқыштың статикалық қуаттылығы мынаған тең [(2.31) қарау] мұндағы η = 0,85

 

кВт

 

(2.31) формуладағы нұсқауларды  есепке ала отырып, ІІІ 3.5 кесте  бойынша фазалық роторы бар кранды электрқозғалтқышы МTF – 211 – 6 қабылдап, номиналды қуаттылығы Р_ном = 10,5 кВт және айналу жиілігі n = 895 мин^-1 ПВ15% аламыз. Ротордың инерция моменті I_p = 0,115 кг · м² , қозғалтқыштың минималды іске қосу моменті T_max = 195 Н · м.

Барабанның айналу жиілігі [(2.35) қарау], мұндағы D_расч = D = 0,3 м

 

 

мин^-1

 

Жетектің беріліс саны

 

 

Редуктордың есептік  қуаты [(1.101) қарау] мұндағы k_p = 1 және P = P_c

 

кВт

 

ІІІ 4.2 кесте бойынша  беріліс саны және қуаты бойынша  цилиндрлі, қос сатылы, көлденең, кранды Ц2 – 250 типтік өлшемі бар редукторды таңдаймыз, беріліс саны u_p = 50,94 және жеңіл жұмыс режимінде тез жүріс білігіндегі қуаты Р_р = 8,2 кВт тең.

 

4 Номиналды жүккөтергіштігі кезінде іске қосу мерзіміндегі жүк көтеру механизмінің жетегінің параметрлерін есептеу

 

Барабанға екі тармақталған арқан байланған кезде, қозғалтқыш білігіндегі іске қосу мерзімі кезіндегі  статикалық кедергі моменті, мұндағы η_б = 0,94 және η_пр = 0,9 (шамамен)

 

 

Н·м

 

     мұнда Ғ_б - жүккөтергіш арқанның күші, Н;  z- жүйедегі полиспастар саны;

- көтергіш жүкшығырдағы барабан диаметрі, м;

u- механизм жетекшесінің жалпы беріліс саны;

- атанақтың, механизмнің және барабан жетегінің ПӘК-і.

 

    1.33 кесте. РЦ-150А және КЦ бәсеңдеткіштерінің k_р коэффициенттерінің                мәндері.

Жүктеме түрі	Бәсеңдеткіштің жұмыс тәртібі
	Үзіліссіз,тәуліктегі жұмыс ұз-ғы,сағ			Орташа	Жеңіл және үзіліссіз; тәулікте 0,5сағ
	24	8	3
Тыныш Орташа бұдырлар Қатты бұдырлар	1,25   1,5   2,0	1,0   1,25   1,75	0,8   1,0   1,5	0,7   0,8   1,25	0,6   0,7   1,2

 

Муфта арқылы берілетін  номиналды момент статикалық кедергі моментімен шамамен тең қылдырылып алынады Т_м^ном = Т_с = 135 Н·м.

Қозғалтқыштың біліктегі  номиналды моменті мына формула  бойынша анықталады

 

,

 

мұнда Тс - қозғалтқыш білігіндегі  механизм қозғалысының статикалық кедергі моменті, Н*м;

 n - қозғалтқыш білігінің айналу жиілігі, мин .

 

Қозғалтқыш білігіндегі  номиналды момент мына формула (1.33) арқылы алынады

 

Н·м

 

Біріктіруші муфтаны  таңдау үшін есептік момент [(1.103) қарау]

 

 

мұнда - жалғастырғышпен берілетін номиналды моменті;

             k₁ – механизмнің жауапкершілік дәрежесін ескеретін коэффициент;

             k₂ –  механизмнің жұмыс тәртібін ескеретін коэффициент

 

Н·м

 

Кесте 1.35 k₁ және k₂ коэффициенттерінің мағынасы

Механизм атауы	K1	K2
Көтеру	1,3	1,2

 

ІІІ 5.9 кестеге сүйене отырып айналдыру моменті бойынша серпімді төлке – бармақты муфтаны таңдаймыз, №1 тежегіш шкив диаметрі D_т = 200 мм және ең көп берілетін айналдыру моменті 500 Н·м.

Муфтаның инерция моменті I_м = 0,125 кг·м². Қозғалтқыш роторы мен муфтасының инерция моменті I = I_p +I_м = 0,115 + 0,125 = 0,24 кг·м².

Қозғалтқыштың орташа іске қосу моменті [(1.89) қарау] мұндағы ψ_min = 1,4.

 Н·м,

мұндағы

мұнда - электроқозғалтқыштың жіберу моментінің ең үлкен еселілігі. 1,9..3,2 (каталог бойынша анықталады);

                 - электроқозғалтқыштың жіберу моментінің ең аз еселілігі;  = 1,1...1,4;

                 - қозғалтқыштың ең үлкен жіберу моменті, Н*м;

                 - қозғалтқыштың номиналды моменті, Н*м.

 

Жүк көтеру кезіндегі  іске қосу уақыты [(1.67) қарау]

 

 

 

с

 

 

Барабанның нақты айналу жиілігі мына формуламен анықталады (2.36)

 

 

 мин^-1

 

Жүк көтеру кезіндегі  нақты жылдамдық мына формула (2.35) бойынша анықталады

 

 м/с

 

Бұл жылдамдық жақын  мәндегі 0,2 м/с стандарттық қатарындағы  жіберілетін 10% айырмашылығы бар.

 

Түсіру кезіндегі іске қосу уақыты 

 

                   (1.67, б)

 

c

 

Іске қосу кезіндегі  үдеуі, (1.80) сәйкес,

 

м/с

 

t мен a алынған мәндері 1.19 және 1.25 кесте ұсынысы бойынша сәйкес келуі керек.

 

1.19 кесте. Кран қозғалысының және көтергіш механизмнің тежеуі мен жіберу уақыты.

Механизмнің аталуы	Уақыт,с
	Жіберу	тежеу
Жүктің жүк көтерген кездегі  жылдамдықтағы көтергіш механизмі: Кем дегенде 0,2 м/с Көп дегенде 0,2м/с Қозғалу механизмі: Кранның Арбашықтың	1..2 1..2   5...8 1,5...5	1,0 1,5

 

1.25 кесте. Көтеру механизмінің ең үлкен жіберілетін үдеулері [a].

Кранның аталуы	[a] м/с
Монтажды крандары Сұйық металдарды көтеруге арналған крандар Машина құрылысты зауыттардың  крандары Грейферлі крандар Массалы себілетін жүктерді жүктейтін крандар	0,1 0,1...0,2   0,2 0,8 0,6...0,8