Қызмет етуді сертификаттау

    Сертификаттау  кезінде алынған коммерциялық  құпиясы бар кәсіпорын туралы  мәлімет, сертификаттау органының  құжаттары, эксперт-аудиторлардың жұмыс құралдары, құпиялық талаптарына кіреді.

    Сапа  жүйесін сертификаттағанда және  инспекциялық бағалауда, бағалау  объектісі – кәсіпорынның таңдап  алған үлгісі бойынша, МЕМСТ  40.9001 – МЕМСТ 40.9003 /ИСО  9001- ИСО 9003/ талаптарына сәйкес сапаны қамтамасыз ететін және басқа жұмыстарға, белгіленген талаптар бойынша, сертификатталған өнімнің сапасын тұрақты ұстап тұратындай кәсіпорынның жағдайы мен өнімнің сапасы.

    Өндірісті  сертификаттағанда бағалау объектісі  болып, өнімді сертификаттағанда  бақылайтың өндіріс элементтерінің  сипаттамасы және өнім сапасы /әрбір деректерден/.

    Өндірісті сертификаттау тәртібі.

    Өндірісті  сертификаттауды мынандай тәртіппен  жүргізеді:

    - сертификаттауды өткізуге сұраным беру;

    - алдын ала бағалау;

    - сертификаттаукдың тәсілін құрастыру;

    - тексеру жүргізу;

    - сертификат беру;

    - сертификатталған өндірісті инспекциялық бағалау.

    Сұраным  /ҚР БҚ 50 3.4-94 қосымша А/ мүдделі кәсіпорын сертификаттау органына береді. Сұраныммен бірге негізгі мәлмет /ҚР БҚ 50 3.4-94 қосымша А/, толтырылған сұрақ – анкета /ҚР БҚ 50 3.4-94 қосымша В/, өндірісті алдын-ала бағалау үшін төлем қағазы беріледі.

    Алдын-ала бағалау сұранымды алған күннен бастап бір ай ішінде аттестатталған эксперт-аудиторлар жүргізеді. Топ құрамына технология сапасын бақылау және сынақ жүргізуде жеткілікті тәжірибесі бар, сертификаттау органының аттестацияланған эксперт-аудиторлар кіреді, қажет болған жағдайда, басқа ұйымдардың мамандары да шақырылуы мүмкін. Топ құрамына кәсіпорынның адамын кіргізуге болмайды.

    Алдын-ала бағалауға кәсіпорын берген материалдарды сараптау және бағалауға, кәсіпорынның сертификаттау өткізуге дайындығы туралы тұжырымы кіреді. Сараптау және бағалау, негізгі материалдарды, сертификаттайтын өндірістің өндіретін өнімге нормалық құжаттар талабын, сертификаттау тәсілінің талаптарын талдау және өнім сапасы жөнінде тәуелсіз жерден мәліметтер алу арқылы жүргізіледі.

    Алдын-ала бағалау тұжырымы кәсіпорынға жіберіледі, онда ағалауды әрі қарай жалғастыру немесе байқалған кемшіліктер көрсетіледі.

    Өндірісті  сертификаттау тәсілі /ҚР БҚ 50 3.4-94 қосымша В/ келтірілген тәртіптер мен талаптардың бірдейлігі, тәсілдер мен талаптардың дәлелдегі, алынған нәтиженің жаңғырғыштығы, тексеру тәсілінің аңықтығы, жасылынатын жұмыстар мен тексеру ережелерінің мазмұнының толықтығын қамтиды.

    Тексеруді,  өндірісті, сертификаттау органы  бекіткен комиссия жүргізеді.  Өндіріс басшылығы комиссия келген  кезде жиналыс өткізіп, онда: тексерудің  мақсаты мен міндетін түсіндіреді,  тексеру бағдарламасын талқылайды  және комиссия мен өндіріс  жұмыскерлерінің арасындағы өзара  тәртіпті бекітеді. Тексеру бағдарламасына  тексеру мақсаты мен аумағы, комиссия  мүшелерінің тізімі, тексерілетін  құрылым атаулары, тексерілетін  сапа жүйесі мен өндіріс жүйесінің  атаулары, өнім сапасы туралы  мәлімет көздері, тексеру аумағында  өндірісте жауап бекітушілердің  тізімі, жеке құрылымдарда тексеру  жүргізу үшін комиссия мүшелерінің  міндетін бөлу, тексеру жұмыстарын  өткізу кезеңінің уақыты кіреді.

    Тексеру  нәтижесі бойынша акт /ҚР БҚ  50 3.4-94 қосымша Д/ жасылынады. Актіде өндірістің өнім сапасын тұрақты қамтамасыз ете алатындығы және өндірістің талаптарға сай /сай емес/ екендігі туралы қорытынды көрсетіледі. Комиссия бір ай мерзімде акт жасап, өндіріске жібереді.

    Тексеру  нәтижесінде оң шешім қабылданса, өндіріске сәйкестік сертификатын /ҚР БҚ  50 3.4-94 қосымша Е/ жасап, ҚР МСЖ Реестіріне тіркеп, дайындаушы - өндіріске сертификат беріледі.

    Сертификаттың  мерзімі сертификаттау органымен  бекітіледі, ол 3 жылдан аспауы тиіс.

    Өндірісті  сертификаттау нәтижесімен келіспеушілік  жағдайда кәсіпорын бір ай  мерзімде сертификаттау органының  шағымарыз комиссиясына шағым-арыз беруге құқықты. Егер кәсіпорын сертификаттау органының шағым-арыз комиссиясының шешімімен келіспесе, Мемстандарт Комитетінің шағым арыз комиссиясына шағым-арыз беруіне болады. Мемстандарт Комитетінің шағым-арыз комиссиясының шешімі –соңғы шешім болып есептеледі.

    Сертификатталған  өндірісті, инспекциялық бақылауды  сертификат берген орган жүргізеді,  қажет болған жағдайда оның  өкілетті инспекциялық бақылау  органы үргізуі мүмкін. Инспекциялық  бақылау тәсілі, сертификат берген  сертификаттау органымен бекітіледі. Бақылау нәтижесі бойынша акт  жасалады, онда бақылау объектісі  және осы объектілердің жағдайы  көсетіледі.

    Тексеру  теріс нәтиже берсе, акт сертификат  берген органға және ҚР Мемстандарт  тКомитетіне жіберіледі. ҚР Мемстандарт  Комитеті сертификат берген органның  берген құжаттары бойынша өндірісті  сертификаттау күшін тоқтатуы  мүмкін.

    Сертификат  күші мынандай жағдайда тоқтатылуы  мүмкін:

• өнім нормалық құжаттарға сәйкес болмаған жағдайда;
• өнімді жасау технологиясы өзгеріп, ол өнім сапасын төмендетуге соқтырған жағдайда;

    Сертификат  күшін ұзарту туралы шешім,  сертификат 3 ай бұрын берілген сұраным бойынша, тексеруден кейін беріледі.

 

                        Сапа жүйесін сертификаттау тәртібі

    Сапа  жүйесін сертификаттағысы келген  кәсіпорын Қазақстан Республикасы  МСЖ аккредитацияланған органға  сұраныс /ҚР БҚ 50 3.4-94 қосымша Ж/ береді. Сұраныспен бірге негізгі мәліметтерді /ҚР БҚ 50 3.4-94 қосымша К/ алдын-ала сапа жүйесін тексергені жөніндегі толтырылған анкета-сұрақ және өндіріс сапасының нұсқауы жіберіледі.

    Сапа  жүйесін сертификаттау мына кезендерден  тұрады: бірінші – сапа жүйесін алдын-ала бағалау; екінші – соңғы тексеру және сапа жүйесін бағалау; үшінші – тексеру нәтижесін қарау және сертификат беру;

Төртінші  – сертификатталған сапа жүйесін инспекциялық тексеру.

    Сапа  жүйесін алдын-ала бағалау, жүйені сертификаттаудың қажет не қажет еместігін анықтау мақсатында жүргізіледі. Сертификаттау органы бас эксперт-аудиторды тағайындайды, ол эксперт-аудитордан білікті мамандардан комиссия құрады. Комиссия құрамына өтініш беруші кәсіпорынның немесе сертификаттау нәтижесіне мүдделі адамдарды кіргізуге болмайды. Алдын-ала бағалау жұмысының төлем ақысы өтініш берген кезде жүргізіледі.

    Комиссия, тапсырылған құжаттарды кәсіпорынның  сапа жүйесі үшін таңдап мемлекетаралық, халықаралық құжаттарын, тәуелсіз  жерлерден алынған сапа туралы  мәліметтерді есептей отырып  талдайды. Қажет болған жағдайда, комиссия қосымша мәліметтер  жинау үшін өзінің өкілетті  адамын кәсіпорынға жіберуге  құқылы.

    Алдын-ала бағалау, комиссияның жазбаша түрде қорытынды шығаруымен аяқталады. Қорытындының бір данасы өтініш жасаушы кәсіпорынға жіберіледі. Оң шешім қабылданған жағдайда, сертификаттау органы соңғы тексеруді жүргізу үшін кәсіпорынға шарт жібереді.

    Теріс  шешім қабылдаған кезде, тексерілген  сапа жүйесінің МЕМСТ 40.9001-40.9003 /ИСО 9001-ИСО 9003/ стандарт талаптарына сай еместігі туралы негізделген қорытынды жіберіледі.

    Соңғы  тексеру және сапа жүйесін  бағалау үшін, комиссия тексеру  бағдарламасын жасайды. Тексеру  бағдарламасында тексерудің мақсаты  мен аумағы, комиссия мүшелерінің  тізімі, тексерудің уақыты мен  орны, кәсіпорынның тексерілетін  құрылымы, тексерілетін сапа жүйесінің  және өндірістің элементтері,  өнім сапасы туралы басқа жерлерден  алынған мәліметтер, комиссия мүшелерінің  тексеру кезіндегі атқаратын  міндеттері, тексеру бағдарламасын  іске асыру үшін жасалған жұмыс  бағдарламасы кіреді.

    Тексеру  жүргізу мына жұмыстардан тұрады: алдын-ала жиналыс жасау, тексеру өткізу, қорытынды жиналыс,тексеру жөніндегі есеп. Алдын-ала жиналыста комиссия өзінің құрамымен, тексеру бағдарламасымен, кәсіпорын жұмыскерерімен тексерушілердің ресми қарым-қатынасымен және қорытынды жиналыстың уақытымен таныстырады.

    Тексеру  өткізу үшін комиссия:

    1/ кәсіпорынды тексереді,

    2/ алынған материалдарды талдайды,

    3/ соңғы жиналыс өткізу үшін  алдын-ала қорытынды жасайды.

    Тексеру-сұрау, құжаттарды зерттеу, тексеру учаскесін қадағалау т.с.с. жұмыстар арқылы жүреді. Алынған мәліметтер басқа жерлерден алынған мәліметтермен салыстырылады.

    Нақты  алынған материалды талдау жұмысы  сапа жүйесінің мемлекеттік, мемлекетаралық, халықаралық стандарттар, нормалық  құжаттарға сәйкес /сәйкес емес/ екендігін, өндірістің тұрақты  түрде белгілі сападағы өнім  шығаруға мүмкіндігін анықтайды.

    Талдау  нәтижесін пайдаланып, сапа жүйесінің  стандарт талабына, тұрақты түрде  сапалы шығаруға, өнім сапасы  нормалық құжаттардың және тұтынушылардың  талабына сәйкес /сәйкес емес/ екендігі  туралы қорытынды дайындайды.

    Қорытынды  жиналыста тексерілген кәсіпорын  басшыларына байқалған кемшіліктер  жөнінде ескертулер жасалынады.

    Тексеру  және сапа жүйесін бағалау  нәтижесінде есеп /ҚР БҚ 503.4-94 қосымша Л/ жасалады. Есепте тексерілген кәсіпорынның атауы және адресі, сертификаттау органының атауы, жасаған күні, тексерудің міндеті мен мақсаты, тексеру бағдарламасы туралы мәлімет, тексеруге қатысқан комиссия мүшелері және шақырылған мамандар, тексеруге пайдаланған нормалық құжаттар, /пайдаланған нормалық құжаттар/, тексеру барысында байқалған кемшіліктер /сәйкес еместік/, сапа жүйесінің мемлекетаралық, халықаралық стандрттардың талабына сәйкестігі /сәйкес емес/ туралы комиссия қорытындысы, жүйенің сапа аумағында қойылған міндеттерге жете алу мүмкіндігі және есепті жіберетін ұйымдардың тізімі келтіріледі.

    Есеп  бір ай ішінде жасалып өтініш  берушіге жіберіледі.

    Сапа  жүйесін тексеру нәтижесінде  мынандай қорытынды шығарылады:

    - Жүйе стандарт, нормалық құжаттар талабына толық сәйкес /1-түр/;

    - Жүйе негізінен стандарт, нормалық құжаттар талабына сәйкес, бірақ жүйенің кейбір элементтері бойынша сәйкес емес /2-түр/;

    - Жүйе көп мөлшерде стандарт, нормалық құжаттар талабына сәйкес емес кемшіліктерді жоюға ұзақ уақыт қажет /3-түр/.

    Тексеру  нәтижесінде оң шешім /1-түр/ алынған сапа жүйесіне сертификат беруге шешім қабылданады.

    2-түрдегі шешім қабылданған кезде, кәсіпорын 6 ай ішінде көрсетілген кемшілікті жойып өтініш беруге құқықты. Бұндай жағдайда, тексеру қысқартылған құрылыммен, яғни кемшіліктер байқалған элементтер бойынша жүргізіледі.

    3-түрдегі шешім қабылданса, сапа жүйесі кемшіліктерді жойғаннан кейін толығымен қайта қаралады.

    Оң  шешім қабылданғаннан кейін, сертификаттау  органы сертификат /ҚР БҚ 50 3.4-94 қосымша  М/ дайындайды. Сертификат нөмірін  ҚР МСЖ Реестріне тіркеп, сертификатты  кәсіпорынға тапсырады.

    Сертификаттың  жарамдылық мерзімін сертификаттау  органы бекітеді, бірақ 3 жыл мерзімнен артық емес. Сапа жүйесін сртификаттауда тексеру нәтижесімен келіспеушілік жағдайда, кәсіпорын бір ай ішінде сертификаттау органының шағым-арыз комиссиясына, ал онымен келіспегенде ҚР Мемстандарт Комитетінің шағым-арыз комиссиясына шағым-арыз беруіне құқты. ҚР Мемтандарт Комитетінің шағым-арыз комиссиясының шешімі, соңғы шешім олып табылады.

    Сертификатталған  сапа жүйесін сертификаттың жарамды  мерзімі ішінде инспекциялық  бақылау жүргізеді. Бақылау кезеңін  сертификаттау органыбекітеді, бірақ,  жылына 1 реттен аз емес.

    Егер  сертификатталған сапа жүйесінде  инспекциялық бақылау барысында  кемшіліктер байқалған болса,  онда сертификаттау органы жүйені  уақытына немесе толығымен тоқтатуға  құқты.

 

                            Экологиялық сертификаттау

 

    Экологиялық  сертификаттаудың мақсаты өнім  өндірушілердің қоршаған ортаға, табиғатқа, тұтынушыларға, олардың  өмірі мен денсаулығына, мүлкіне  жәнек өмір сүретін ортасына  аз түрде зиян келтіру керек.

    Көпшілік  өнімдер үшін өкологиялық сертификаттау  және белгісі бәсекелестіктің  көрсеткіші ретінде пайдаланады.

    Қазақстан  Республикасы экологиялық қиындықтарға  көп ұшыраған аймақ ретінде,  экологиялық сертификаттауды үш  топқа бөлуге болады.

• Қазақстан Республикасының заңарына байланысты өнім, үрдіс, жұмыс, қызмет етуге, экологиялық талаптарды мемлекеттік стандарттар талаптарына сәйкес келтіру;
• сертификаттау ережесінің жүйесінің ережесі бойынша экологиялық ерекшклігіне сәйкес сертификаттауға жатпайтын объектілер.
• қоршаған орта, оған сертификаттау жұмысының нормалық құжаттары жасалмаған болса.