Арналарды жиіліктік бөлуу

                                           Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

2.1 Арналарды жиіліктік бөлу

2.2 Aрналарды уақыт бойынша бөлу                                                   

2.3  Арналардың кодтық бөлу

Қорытынды

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

    Байланыс топтарын  жақсы пайдалапу үшін каналжасаушы  құрылғы арқылы канал арналары  пайдаланылады Кейбір жағдайларда  желі ,байланыс тізбегі және байланыс  арнасы сәйкес келеді (бір желі ,бір тізбек ,бір арна)ал кейде  арна бірнеше желіден тізбектен  тұрады(параллель және тізбектей.Каналдар  бір-біріне жинақталуы мүмкін(топтық  канал ).Бәрнеше жеке каналдардан  тұратын сигнал топтық сигнал  деп аталады.

1. Арналар келесідей болуы мүмкін :

Симплексті–тек бір бағытта  мәлімет таратады,мысалы:радиотрансляция,телевидение.

Жартылай плексті-яіни мәліметті  екі бағытта кезекпен таратады,мысалы :рация.

Дуплексті-яіни мәліметті  екі баңытқа бір сәтте таратады,мысалы:телефон .

                                         Арналарды бөлу(тығыздау)

   Бәр желіде біршеше  арна жасау оларды жиілік,уақыт,код  ,адрес ,толқын ұзындықтарымен  тығыздау арқылы жүзеге асады:

Жиілік арқылы бөлу(ЖАБ,FDM )-арнаны жиілік бойынша бөлу,әр арнаға тиісті жиілік диапазоны бөлінеді.

Уақыт арқылы бөлу(УАБ, TDM  )-арнаны уақыт арөқылы бөлу әрбір  арнаға уақыт кванты бөлінеді(таймслот).

Код арқылы бөлу(КАБ, CDMA )-кодтар бойынша арналарды бөлу топтықсигналға қондыру нақты бір арнаның  мәліметін беретін әрбір арнаның  коды болады.

Спектр арқылы бөлу(САБ,WDM)-арналарды  толқын ұзындығы бойынша бөлу.

 

 

 

 

Арналарды жиіліктік  бөлу

Осы механизмді қолданған  кезде жіберлетін деректердің төмен  жылдамдықты арнасы аналогты телефонияны  жіберу үшін қолданылатын жиіліктердің жолағынан кейін бірден орналасады. Қабылданатын деректердің жоғары жылдамдықты  арнасы жоғары жиіліктерде орналасады. Жиіліктердің жолағы бір сигналмен  жіберлетін биттің санынан тәуелді 
    Жалпы алғанда, желінің барлық өткізгіштік қасиеті екі бөлімге ажыратылады. Бірінші бөлім дыбысты таратуға арналған, және 0,3-3,4 кГц диапазонынды орналасқан. Деректерді таратуға арналған сигнал диапазоны 4 кГц-тен 1 МГц шегінде орналасқан. (1.2 – суретінде көрсетілген). Көптеген желілердің физикалық параметрлері деректерді 1МГц-тен артық жылдамдықта тарату мүмкіндік бермейді. Өкінішке орай көп желілер (әсіресе ұзаққа созылғандарында) бұл сипаттамаларға да ие емес, сондықтан өткізу жолағын кемітуге тура келеді, ал ол өз алдында тарату жылдамдығын азайтады. Бұл ағымдарды жасауда екі тәсіл қолданылады: арналарды жиіліктік бөлу тәсілі және эхокомпенсация тәсілі. 
 
 
 
 
 

 

1.2 сурет - телефондық желі жиіліктерінің өткізу жолағындағы ағымдардың бөліну сұлбасы 

    Жиіліктік бөліну әдісі мынаған негізделген, әр ағым үшін өз жиіліктерді өткізу жолағы бөлінеді. Жоғары жылдамдықты ағым бір немесе бірнеше төмен жылдамдықты ағымдарға бөлінеді. Осы ағымдардың таратылуы «дискретті көпарналы модуляция» (DTM) әдісі арқылы жүзеге асады.  
       Эхо компенсация әдісі мынаған негізделген, жоғары жылдамдықты және қызметші ағымдар диапазондары бір біріне беттеседі. Ағымдарды бөлу модемге орнатылған дифференциалды жүйе көмегімен жүзеге асады. Бұл тәсіл заманауи V.32 мен V.34 модемдерінің жұмысында қолданылады. Жоғары жылдамдықты ағым бір немесе бірнеше төмен жылдамдықты ағымдарға бөлінеді алады. Осы ағымдардың таратылуы «дискретті көпарналы модуляция» (DTM) әдісі арқылы жүзеге асады.  
    Ағымдар көптігін тарату кезінде олардың әрқайсысы блоктарға бөлінеді. Әр блок қатені түзету кодымен жабдықталады (ЕСС). 
  Салыстыру: 

 -  жаңғырту компенсациясы өнімділікті 2дБ-ға жақсарту мүмкіндігін береді,     бірақта оны ұйымдастыру өте қиын.

-  EC артықшылығы ISDN немесе 384 кбит/с жылдамдықтағы видеотелефония сияқты жоғары жылдамдықты технологияларды қолданған кезде өседі. Осы жағдайларда FDM өшуді көбейту және таратудың максималды қашықтығын қысқартуға алып келетін, жоғары жиіліктерді қабылданатын деректердің жоғары жылдамдықты арнасында бөлектеуді талап етеді.

- бір жиілікте екі арнаны біріктіру, ЕС қолданған кезде FDM қолданғанда жоқ болатын өзіндік NEXT әсерінің пайда болуына әкеледі.

- ADSL стандартты FDM мен ЕС механизмін қолданатын, әртүрлі жабдықтар арасындағы әрекетті алдын-ала қарастырады, нақты механизмді таңдау қосуды орнатқан кезде анықталады.

 

      Синхронды емес арналарды уақыт бойынша бөлу — қабылдау мен тарату алдын ала анықталмаған уақыт интервалында жүзеге асырылып, сигнал статикалық түрде уақыт бойынша тығыздалатын ақпарат тарату технологиясы. Бастама синхрондауды қамтамасыз ету үшін әрбір мәліметтер блогы (оның өлшемі белгіленіп алынған арақашықтықтан аспауы тиіс) синхрондаушы пакеттерден тұрады.^[1]

     Арналардың кодтық бөліну негізіндегі көпстанцалы қатынауы бар желілер (АКБНКҚ) спектры тура кеңейтілген жүйелердің дамуын және жұмыс жиілігін қайта өңдеу жолымен алынған спектрі кеңейтілген жүйелердің дамуын көрсетеді.  

    1-ші сурет. Арналардың кодтық бөліну негізіндегі көпстанцалы қатынауы бар желілердегі спектрді бірігіп қолдану 
 
Арналардың кодтық бөліну негізіндегі көпстанцалы қатынауы бар желілерде әрбір қолданушыға жеке, әрі басқалардан өзгеше ПСП берілген (1-ші сурет). 
     Егер осы ПСП өзара корреляцияланбаған болса, онда бір ұя шегінде К тәуелсіз абоненттер хабарламаларды бір уақытта тарата алады, әрі осы кезде олар бір радиожиілік жолағын алып тұрады. Қабылдауыштарда сигналдардын корреляциясы (спектрды сығу) іске асып жатады, соның нәтижесінде жіберген хабарламалардың қайта қалпына келу жүреді di(t)=1,…K. 1-ші суретте арналардың кодтық бөліну негізіндегі көпстанцалы қатынауы бар желілердегі К спектры тура кеңейтілген 10 тасымалдаушысы бар мысалында спектрдын бірігіп қолднану концепциясы көрсетілген. 
   Егер 10 мобильды таратқыштар ақпаратты бір уақытта тарататын болса, онда базалық станция қабылдағышының кірісінде уақыты және жиілігі бойынша 10 қиылысатын сигнал пайда болады. Мобильды станция қабылдағышы туралы да осыны айтуға болады. Егер барлық қабылданатын сигналдар қуатын Ps-ке тең және бір ғана пайдалы сигнал қалған тоғыз МДКРК қуаты бірдей сигналдармен интерференленсе, онда қабылдағыштың РЧ кірісіндегі сигнал/бөгеуіл (С/І) қатынасы 1/9 немесе (С/jT)=-9,54 дБ-ге тең болады.  
   Сигнал/бөгеуіл қатынасының мұндай терістелген мәні ішкі жүйелі бөгеуілмен шартталған, ішкі жүйелі бөгеуіл кеңейтілген түзу спектрі бар 9 тасымалдаушы арқылы пайда болады және осы уақытта дәл сол жиілік жолағында орналасады. Корреляциялық өңдеу (спектрді қысу) нәтижесінде кең жолақты радиожиіліктегі тасушы/бөгеуіл (С/І) қатынасының терістелген мәні тар модульды жолақты сигнал/бөгеуіл (S/I) қатынасының оң мәніне айналады. Модульды жиілік жолағында сигнал/бөгеуіл қатынасы жоғары болу керек, себебі Ре-нің қатысты төмен мәндерінің жетістігін кепілдеу керек. Сигнал/бөгеуіл (S/I) қатынасының мәні сигнал/шу (S/N) қатынасымен салыстырғанда модульды жиілік жолағында бірнеше дБ-ге жоғары болады.  
    Спектрді тікелей кеңейту жүйесінде бір ұя шегінде болатын хабар таратқыш арналар (трафик арналары ) бір уақытта бір ғана радиожиілікті, яғни радиоарнаны пайдаланады. Көрші ұялар я осыны, я көрші жиілік арналарын пайдалана алады. Кейбір жылжымалы объекттер базалық станцияға жақын, ал басқалары алыс орналасады. Жақын орналасқан жылжымалы объекттен базалық станция арқылы қабылданатын күшті сигнал алыс орналасқан жылжымалы объекттен қабылданатын әлсіз сигнал ретінде болады. Жақын орналасқан жылжымалы объекттен пайда болатын маскирования немесе ішкі жолақты бөгеуілдер эффекті «жақын-алыс» бөгеуілдер деген атпен белгілі. Бұл бөгеуіл түрі МДКРК жүйесін қолдану және проектілеуде үлкен қиыншылықтар туғызады. 
    Қуатпен басқару «жақын-алыс» бөгеуілдерінің дәрежесін түсіруге мүмкіндік беоеді. Қуатпен басқарудың идеальды сұлбасы жылжымалы объект орналасуына және радиотолқындар тарату кезіндегі жоғалуға тәуелсіз болатын, осы ұяда орналасқан жылжымалы объекттің базалық станциямен қабылданатын сигналдар қуатының теңдігін қамтамасыз етеді. Жылжымалы объекттегі қабылданатын пилот-сигналдың өлшенген дәрежесі радиотолқын тарату кезіндегі базалық станция таратқышынан жылжымалы объект қабылдағышына дейін болатын жоғалуларды бағалауға мүмкіндік береді. Жылжымалы объекттегі жоғалу бағаларының нәтижесінде қуатпен берілетін басқару сигналы қалыптасады және таратқыштың қажетті қуаты орнатылады. Бұл процедура қажетті скважность арқылы қайталанады және осыған байланысты тұйықталмаған петлямен адаптивті басқаруға қол жеткізеді. Мұнда тура және кері радиосымдарды таратуда болатын жоғалулар бірдей болуы мүмкін. Бірақ тұйықталмаған петлямен бақылау әрқашанда туралық және сапалық дәрежесін қамтамасыз етпейді.  
    Қуатпен басқарудың реалды туралығы тұйықталмаған ТхРС петлясы көмегімен 1,5 дБ-ге тең болады. Идеалды жағдайда ол 0 дБ-ге тең болуы керек. Бұл бізге әртүрлі жылжымалы объекттен таратылған сигналдардың бәрі бірдей қуатпен қабылдануы керектігін айтады, себебі олардың дәрежелерінің түрлілігі 0 дБ-ге тең. Бұл жақын және алыс орналасқан қолданушылардың қиыншылықтарын жеңілдетеді және ұялы МДКРК жүйенің сыйымдылығын оптимизациялайды.