Экономиканың  қай уақытта толық жұмылдырылған  жағдайда болатындығын анықтау экономикалық саясаттың негізгі мәселесі болып  табылады. Жұмыссыздықтың табиғи дәрежесі мен құрылымдық дәрежесі мағыналары бойынша сәйкес келетін түсініктер болып табылады. Жұмыссыздықтың табиғи жағдайын анықтаушы факторлар жұмыссыздықтың жалғасуы және жиілігі терминдерінде  көрініс табуы мүмкін. Жұмыссыздықтың жағасуы циклдік факторларға  байланысты болады.

     Біздің  елдегі жұмыссыздықтың негізгі нысандары  – жасырын және фрикциондық болып  табылады. Нарық қатынастарының қалыптасуы барысында, жасырын жұмыссыздық  ашық жұмыссыздыққа айнала бастады

Жұмыссыздық зардабын бәсендететін факторлардың бірі – ғылыми техникалық өрлеу, жаңа қосымша  жұмыс күшін қажет ететін өндіріс  саласында еңбек етуге қабілеті бар тұрғындарды жұмыспен қамтамассыз  етуді көбейтеді.Жалпы, ғылыми –техникалық  революция жағдайында жұмыспен қамтуды  тұрақты түрде өсіру негізінен, өндірістік емес салалардың дамуы арқылы жүзеге асырылады. Онын ұлғаюы, тұрғындардың әр түрлі қызмет түрлеріне деген  шығынның тез өсуімен және халық  шаруашылығының орташа көрсеткішіне қарағандағы  жоғары еғбек ауқымдылығымен сипатталады.

Жоғарыдағы  айтылғандардан екі түрлі қорытынды  шығады.

1. Бізде  жұмыссыздық бар, ол мәселе  шешім күтеді.

2. Жұмыссыздық  қарама қайшылықтарға толы.

Біздегі жұмыссыздық, жалпы алғанда жұмыссыздық  жұмыс күштерін резервациялайтын қойма  рөлін атқарады. Әртүрлі структуралық өзгерістерге ұшырау салдарынан пайда  болған артық жұмыс күші, әрине, белгілі  бір уақыттан кейін басқа салаларды  меңгеру арқылы жұмыс табады. Бірақ  ол үшін оларға мемлекет және қоғам  тарапынан көмек қажет.

Қарап отырсақ, біздегі жұмыссыздық екі  түрлі қарама қайшылыққа кездеседі. Біріншісі кадр тапшылығы болса, екіншісі белгілі бір салаларда  оның артықтығы. Осы мәселелер ең бір шешім қиын мәселелер, дегенмен, оны да жоғарыда айтылған үлкен қоғамдық өзгерістер шешеді.

5. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Халықаралық Еңбек Ұйымы, 1985ж.,  «Еңбек статистикасы туралы Конвенция» №160.

2. Халықаралық Еңбек Ұйымы, 1985ж., «Еңбек статистикасы бойынша ұсынымдар» №170.
3. Халықаралық Еңбек Ұйымы, «Жұмыспен қамтылу, жұмыссыздық және толық емес жұмыспен қамтылу» әдіснамалық нұсқаулық.
4. Экономикалық тұрғыдан белсенді халық, жұмыспен қамтылу, жұмыссыздық  және толық емес жұмыспен қамтылу - Еңбек статистиктерінің 13-ші халықаралық конференциясында қабылданған  Резолюциясы.
5. Кәсіптегі жағдайы (жұмыспен қамтылудағы мәртебесі) бойынша  халықаралық жіктелім – Еңбек статистиктерінің 15-ші халықаралық конференциясында қабылданған ЖҚМХЖ-93.
6. Айкенова А. Қазақстанның еңбек нарығындағы негізгі тенденциялар// Қаржы менеджменті.-2008.- №7.-12б.
7. Байболов А. Халықты жұмыспен қамту// Саясат.-2007.-№7.-77б.
8. Жұмакасынова К. ҚР жұмыс күші –қонын мемлекеттік тұрғыдан реттеуді ұйымдастыру// Қаржы-қаражат.-2005.-№2.-61,
9. Мұхамемедов Ә. Еңбек нарығының негізгі көрсеткішері жайлы түсінік// Жаршы.- 2005.-№6
10. Қасенқызы Л. Жұмыссыздықпен күрес басты назарда: «Жол картасы» бойынша Семейде атқарылып жатқан іс-шаралар туралы//Семей таңы.-2009.-18маусым.-1б.

11. Экономическая теория под ред. В.Д. Камаева. М.: 1999

12. Общая теория денег и кредита: Учебник / Под  ред. Б.Ф Жукова. - М: Банки и биржи, ЮНИТИ, 1995