Нарықтық инфрақұрылым шаруашылығы дегеніміз не?

Нарықтық инфрақұрылым шаруашылығы дегеніміз не?

Нарықтық инфрақұрылым түсінігі алғашқы жылдарда отандық  әдебиетте қолданыс таппады. Тауарлық қызмет жэне тауарлық өнеркәсіпте материалдық  жағдайда мінездеменің керек болуында оған анализге заттың-материалдық компаненттер кірген.(өнеркэсіпке арналған ғимараттар мен құрылыстар, сатылулар, жабдықтаушы-құрылғылар, қаймалық комплекстер, транспорттық системалар, байланыс) және тауар алмасу, тарату бойынша ақпараттың база. Өнеркэсіптік инфрақұрылымға осы шарттардың эртүрлілігінің жиынтығы жатады. 
Әлеуметтік ғылыммен, элеуметтік инфрақұрылым зерттеу пәні жиынтық ұйымдағы: денсаулықсақтау, білім беру, коммуналдық-тұрғын үй шаруашылық жэне тағы басқалар. 
Нарықтық инфрақұрылым ұғымы жэне оның пайда болуы қайта -құрудың шаруашылық жүйесінің принциптері мен критерилері нарықтың экономика қадамдары қоғамдағы көпшіліктің ой - мазмұнына қарайды, ҚР мемлекетінің ақпараттық құжаттарына айналады. 
Экономикадағы барлық салалар жақсы даму үшін ішкі қатынастардың орнықты шарттары болуы керек. (материалдық өнімге айландыру, шаруашылыққа байланысты дамыту, ақпаратты өңдеу жэне жіберу тағы басқалары). 
Ішкі    шарттардың    функциялары        мен    қамтамассыз    етуімен, 
кэсіпорындардың экономиканың жеке салалары айналысады.Экономикалық эдебиетте инфрақұрылым сөзі (латын тілінен аударғанда іпіта-төменгі және зІшкШга- құрылысы, орналасу) деген мағынаны білдіреді. 
Қоғамдық еңбек бөлінісі кезінде экономика саласынан инфракұрылым заттың материалдық болып бөлінді. Болашақта кеңейуі жэне масштабы өнеркэсіптің бөлініп дамуының қызмет көрсету қызмет көрсету компаниясымен мамандырылғын фирмалар жатады. 
Инфрақұрылым салалары матералдық емес өнім өндіреді. өндірістік жэне өндірістік емес. 
Қазіргі жағдайда эдебиеттерде көптеген шектелеген баспалар нарықтың инфрақұрылым мағынасын ашып береді. 
Нарықтың инфрақұрылым мекемелер жиынтығы, жаңа ойларды жүзеге асыру ұйымдары, нарықтағы қызметтер мен тауарларға. 
Нарықтың инфрақұрылымының мәнін білу үшін өнімнің еңбек инфракұрылымының комплексінің спецификасын анықтау қажет. Еңбек өнімі еңбектің мақсаттық нәтижесі адамдардың екі белгілі формаларында заттық жне қызметтік. 
Заттар- бүл адамның қажеттіліктерімен табиғатқа бейімделуі. Еңбек өнім беру жолдарымен қызметтер адамға жэне затқа. Қызметтің басты қажеттілігі: табыстың затын ауыстырмйды, өндірістік процестің дамуына шарт жасайды. Тауар айырбас, қалыпты тіршілік негіздері. Сондықтан инфрақүрылым мэнін комплекстік еңбек спецификасының процесстері өндірістік қызмет жэне өндірістік қызмет бағасымен алмасу. Осы анықтамадан білетініміз инфрақүрылымның алғашқы мэні өндірістік қызмет болыптабылады. Осы арқылы қүрылымқүраушы саланың жэне материалдық өндірістің мэнін түсіндіреді. 
Қызметтің көрінуі эр түрлі болады. Қызметтерді басқаруға мамандардың тэрбиесі өте маңызды болып табылады. Фирмалардың көпшілігі қызметтер көрсетуі солардың функциялары нарықтық инфрақүрылым субъектілерімен орындалады. 
Бастылары мыналар: 
Тауар айналыммен қамтамас ету. Бүл функцияны қосымша үйымдар арқылы жүзеге асырады. 
Қаржылық қаражат жэне бағалы қағаздармен қамтамас егу. Қаржылық қаражаттардың айналымы жэне олардың қайта қаржы - несие институттарына бағытталуы.Қаржылық нарықта орташа және көпмерзімді бағалы қағаздар айналымы орын алады. Оларды компаниялар, несие үйымдары, үкімет, тағы басқа үыймдар шығарады жэне қолданысқа жібереді. 
Қаражаттардың үдемелі айналымы: Тартылған жэне өзіндік қаражаттадың айналымының жылдамдығы. 
Өндірістің дамуы. Өндірістің дамуы, кеңейуі жалға беру, лизинг, бағалы қағаздар эммиссиясы жэне мамндардың мамандықтары бойынша дайындалу жэне қайта дайындалуы. 
Маркетингқа көмегі: Тауаларды түтынушыларға өткізу үшін жарнама, түтынушылардың қажеттілігін қарастыратын мамандардың көмегі қажет. 
Жүмыстық қатынастарды реттеу жэне үйымдастыру. Жаңа заң актілері туралы, салық жүйсіндегі өзгерістер туралы мэлемттер беру. 
Нарықтық қатынастадағы қатысушыларды комерциялық-ақпаратпен қамтамас ету. Ақпарттық нарықтың мүмкіндіктері жэне субъектілерінде шектеу жоқ. 
Нарықтық инфрақүрылым нарықтық экономиканың дамуынын айырылмас бөлшегі болып табылады. 
Нарықтық инфрақүрылымды үш бағыт бойынша қарастыруға болады. 
Саяси жағынан: нарықтық инфрақүрылым мемлекеттік үйымдар жағынан басқаратын түрақты шаруашылық комплекс қүрудан түрады. 
Экономикалық жағынан: нарықтық инфрақүрылым үлттық нарықтық шаруашылық сигналдарынан түрады, олар субектілердің жоғары дэрижеде жүмыс істеу үшін қажет. 
Әлеуметтік жағынан: Әрбір адамның нарықтық инфрақүрылымда өз таңдауы бойынша еңбек бөлінісінде жүмыс істеуі жэне түрғындардың еңбекпен қамтамас етілуі. 
 
Нарықтық қүрылымда  қоғамдық үйымдар мен экономикалық емес үйымдардың қызығушылықтар қарастырылады. 
Инфрақүрылымдық комплестің қүрамы 
Қызмет    көрсетуіне    байланысты    нарықтық    инфрақүрылымның қүрамының екі түрі бар: 
-    атқаратын еңбек түріне жэне экономика бөліміне қатысты 
-    нарық түріне қатысты 
Атқаратын еңбек түріне жэне экономика бөліміне қатысты түрінін өзі 4 топтан түрады 
- өнімнің айналымы және өндіру процесінің шарты 
- жүмыс күшін қосу шарты 
-  жалпы  өндірісте  макроэкономикалық  пропорцияларды  қолдану шарты 
- экологиялық даму шарты 
Аталған инфрақүрылым шарттарына байланысты төрт топқа бөлуге болады. 
-  өндірістік инфрақүрылым 
-  элеуметтік инфрақүрылым 
-  институциондық инфрақүрылым 
-  эклогиялық инфрақүрылым 
Өндірістік инфракүрылым - бүл экономика бөлімдері мен еңбек қызметтерінің түрі, ішкі ортада өндіру жэне айырбас процестерін жүзеге асыртын инфрақүрылым. 
Әлеуметтік инфрақүрылым - бүл жүмыс күшінін арасында материалды - заттық жэне элеуметті- мэдени шарттарды жүзеге асыратын инфрақүрылым. 
Институционалды инфрақүрылым - бүл үлттық шаруашылықта экономиканың, . макроэкономикалық пропорциялардың дамуын жүзеге асыратын инфрақүрылым. 
Экологиялық инфрақүрылым - бүл өндіріс орындарын керекті экологиялық жағдайларды жүзеге асыратын инфрақүрылым. 
Нарық қүрылымы 6 нарық түрінен түрады. 
- жүмыс күші нарығы 
-  тауар нарығы 
- Қаржы нарығы 
- Қызмет нарығы 
- Технология нарығы 
- Ақпарат нарығы. 
Осы нарықтардың сипаттамасы келесі кестеде көрсетілген 
 
 
Жұмыс Тауар Қаржы Қызмет Технология Ақпарат 
күші нарығы нарығы нарығы нарығы нарығы 
нарығы  
еңбек - Көтерме - банктер - маркетингтік Инновациялық - Радио 
іржасы сауда - қорлар биржасы компаниялар орталықтар - Теледидар 
кадрлар кәсіпорны - вальюта биржасы Консалтингтік - Жоспарлау - Спутниктік 
дайындау - Белшектеп - сактандыру фирмалар фирмалары байланыс жүйесі 
орталығы сату компаниялары - инжинерингтік - Компьютерлік - Статистикалық 
Қамту кәсіпорны - Салық салу фирмалар компаниялар ұйымдар 
орталығы - Сауда ұйымдары - көліктік ұйымдар - Телефондфқ - Ақпарттык 
Кизнесті үйлері - Аудиторлық - тұрмыс компаниялар омпаниялар 
дамыту - Сауда компаниялар техникасымен - - Электронды почт; 
орталығы өндірістік - факторингтық қызмет ету Телекоммуникациялы к  
Зййнетакы орындары компаниялар - конақүйлер қызмет көрсету  
  жинақтауш -тауар - жарнама орталығы  
қоры биржасы агенттілігі  
айырымды - брокерлік - туристік  
.қоры конторлар фирмалар  
- линзигтік компаниялар -аукционды орталықтар -кеден Жәрменке 
тұтынушылар  
ды қоғайтын ұйым -  
Нарық түрлеріне қатысты қүрылған инфрақүрылым комплексінің қүрамы