Кремнийдің сипаттамасы

         Кремнийдің 

       сипаттамасы

Презентация   авторлары:

 

Базархан  Роза

 

Мухамажитова  Зарина

 

Арғынбай  Айдана

Ашылуы

 

Кремнийді алғаш рет 1811 жылы Гей-Люссак пен Л.Ж. Тенар ашқан. 1824 – 1825 жылдары швед химигі Я.Берцелиус фторлы кремнийді калиймен тотықсыздандырып, ал 1865 жылы орыс ғалымы Н.Н. Бекетов төрт хлорлы кремний мен мырышты әрекеттестіріп жеке бөліп алған.

 

Жозеф Луи Гей

 

Луи Жак Тенар

Кремний (Sіlіcіum), Sі – элементтердің периодтық жүйесінің ІV тобындағы элемент. Тұрақты 3 изотопы – 28Sі, 29Sі және 30Sі бар. Жер қыртысындағы мөлшері 29,5%. Табиғатта оттектен кейінгі көп тараған элемент.

 Кремний

 

Жалпы сипаттамасы

 

• Z=+14
• +1р=14
• 0n=28-14=14
• е=14
• +14)2)8 )4

 

      2      2      6       2       2

1S 2S 2P 3S 3P

 

 

Периодттық жүйедегі орны. Кремний III периодтың, IV топтың негізгі топшасының элементі. Реттік нөмірі 14, ядросында 14 протон мен 14 нейтрон бар. Электрондар саны да 14.

Атом құрылысы:

+14 )2е)8е)4е. 

Аллотропиялық модификациясы

 

 

Кристалды түрінің ең негізгісі – кварц минералы, оның түссіз мөлдір кристалдары тау хрусталі деп аталады. Тау хрусталі әр түрлі қоспаларға байланысты түрлі-түсті болады. Оның жасылдауы – аметист, күңгірттеуі топаз деп аталады.

 

          Аморфты

 

       Кристалды

 

(грекше  “аморфос” - формасыз) күйінің негізгі белгісі – кристалдық күйге тән атомдық немесе молекулалық тордың, яғни үшөлшемді периодты құрылымның болмауы болып табылады.

Кремний қышқылын қыздырса суы ұшып, қалған кремний диоксиді ақ түсті, аморфты , сусылдақ ұнтаққа айналады.

Физикалық қасиеті:

 

Кремнийдің түсі күңгірт-сұр, шайырдай жылтыр, салмағы 2,32 г/м3, балқу t 1420С, қайнау t 2600С-қа жуық. Өнеркәсіпте Кремний кремнеземді қыздырып, кокспен тотықсыздандыру, ал таза кремний төрт хлорлы кремнийді мырыш буымен тотықсыздандыру арқылы алынады.

Қыздырғанда сутектен басқа кез-келген бейметалмен қосыла алады. Төменгі температурада инертті. Таза кремний темір, мыс, алюминий, қорғасын қорытпаларында қолданылады. Ол мұндай қорытпалардың қышқылдарға төзімді, мықты,электрлік және магниттік қасиеттерін арттырады.

Кремний

 

1.зертханада Si02+ 2Mg = Si + 2MgO

2.өндірісте Si02 + 2C = Si + 2CO

 

Алынуы

 

Жай заттармен:

1. Si + 02 = Si02 (кремний оксиді)

2. Si + 2F2= SiF4 (кремний фториді)

3. Si + C = SiC (карборунд)

4. Si + 2Mg = Mg2Si (магний силициді)

Күрделі заттармен:

Сілтінің  ерітіндісімен қыздырғанда әрекеттеседі. Si + 2NaOH + Н20 = Na2Si03 + 2Н2↑

 

 

   Химиялық қасиеті

Қолданылуы:

 

1. Техникада шала өткізгіштер ретінде пайдаланылады.

2. Si - электроникада жартылай өткізгіш ретінде қолданылады.

3. SiC карборунд - бұрғылар, тегістегіш заттар жасауда, стоматологиялық құралдар өндірісінде, отқа, қышқылға тезімді заттар алады.

Кремнийдіц оттекті қосылыстары:

 

Кремний оксиді - құм Si02, 0 = Si = О силикагель Si02 - балқу температурасы жоғары, электр тогын өткізбейтін зат.

Кремний оксиді кремнезем, кварц, т. б. күйінде табиғатта кең таралған.

Құм суда ерімейді, бірақ қыздырғанда сілтімен және содамен қышқылдық оксид ретінде әрекеттеседі:

Si02+ 2NaOH = Na2Si03 + Н20

Si02+ Na2CO3 = Na2Si03+ C02 ↑

Si02 + 4HF→  SiF4 + 2H20 (шыныға өрнек салуда жүретін реакция).

Алынуы:

 

Тұзынан күшті  қышқылмен бөліп алуға болады:

Na2Si03 + H2S04 (конц.) = H2Si03 ↓+ Na2S04

H2Si03 - екі негізді, әлсіз, тұрақсыз қышқыл.

 

Екі сатыда диссоциацияланады; тұздары силикаттар деп аталады.

NaHSiO3- натрий гидросиликаты

Na2Si03 - натрий силикаты

Na2Si03 + H20 + 2C02 = 2NaHC03 + H2Si03 ↓ ақ тұнба

 

Цемент ендірісінің негізінде мына реакциялар жатыр:

Аl203 • 2Si02 • 2Н20 = Аl203 • 2Si02+ 2H20

СаС03 = СаО + С02↑

СаО + Si02 = CaSi03

  Табиғаттағы кремний

Көңіл қойып

 

тыңдағандарыңызға рақмет!