Автор работы: Пользователь скрыл имя, 03 Февраля 2013 в 10:57, статья
Қай жастан бастап үздіксіз білім алуды бастаған жөн: алтыда ма немесе жетіде ме, әлде сегіз жастан ба? Баланы қандай бағдарлама бойынша оқытқан жөн: дәстүрлі ме, әлде Д.Б.Эльконин – В.В.Давыдов жүйесі немесе Л.В.Занков жүйесімен бе, әлде мүмкін шетел тілін тереңдете оқытатын арнаулы мектепке берген жөн бе? Мектеп жүктемесін алып кете ала ма, жақсы оқи ала ма?
Баланың
мектепке психологиялық-педагогикалық
дайындығының
мониторингі.
Мектеп табалдырығын аттау - бүлдіршін өміріндегі заңды құбылыстардың бірі: әрбір бала жасы жеткенде мектепке барады.
Қай жастан бастап үздіксіз білім алуды бастаған жөн: алтыда ма немесе жетіде ме, әлде сегіз жастан ба? Баланы қандай бағдарлама бойынша оқытқан жөн: дәстүрлі ме, әлде Д.Б.Эльконин – В.В.Давыдов жүйесі немесе Л.В.Занков жүйесімен бе, әлде мүмкін шетел тілін тереңдете оқытатын арнаулы мектепке берген жөн бе? Мектеп жүктемесін алып кете ала ма, жақсы оқи ала ма? Баланы мектепке қалай дайындаған жөн? Кішкентай оқушыны мектепте кездескен алғашқы қиыншылықтарды жеңе білуге қалай дайындауға болады?
Осындай сұрақтар болашақ оқушылардың ата-аналарын да, тәрбиешілерін де мазалайды, осы сұрақтарын олар балабақшалардың психолог мамандарына жолдайды. Ата-аналар мен педагогтардың мазасыздануы түсінікті де: өйткені оқушының алғашқы жылдағы табысы келер жылдардағы оқуының табысының негізі, мектепке деген дұрыс көзқарасының негізі, одан қалды мектептегі және болашақ үлкен өмірдегі табысының негізі болып табылады. Егер оқушыға оқу қиыншылық туғызса, мектептен нашар бағалар мен ескертулер әкеліп отырса, бұның бәрі семьяның психологиялық ахуалына теріс әсерін тигізеді: үй тапсырмасын орындау жанұяның барлық мүшелеріне жазаға айналады, ал ата-аналар жиналысына қатысу – нағыз азап.
Психологтар мен педагогтарды қынжылтатын бір жәйт – соңғы кездерде нашар оқитындар қатарына сырттай тәп-тәуір, ойлау қабілеті жоғары деңгейде, оқу мен жазуды мектепке дейін-ақ меңгеріп алған балалардың қосылуы. Мұндай балалардың ата-аналары психологқа кеңеске келгенде: «Біз баламызбен көп дайындалдық, оның дамуына көп күш жұмсадық. Неліктен ол нашар оқиды?» - деп дал болады. Мұның басты себебі баламен дайындалған сабақтардың барлығы дерлік мектепке дайындықтың негізі бола алмайды. Қазіргі заман психологтары көпжылдық теориялық және тәжірибелік зерттеулер негізінде баланың мектептегі оқуды бастауына аса қажет жеке бас қасиеттерін анықтады.(оқуға қажет қасиет д.а.)
Осы қасиеттердің даму
деңгейі баланың оқудың алғашқы
сатысындағы білімді
Кейде ата-аналар да тәрбиешілер де «дамытушылық сабақтар қанша көп болса, баланың мектепке дайындығы да сонша жақсы болады» принципімен әрекет етеді. Ал бұл әрекет баланың ақыл-ой және физикалық шамадан тыс шаршауына әкеліп соғады да, денсаулығының нашарлауына ықпал етеді.
«Мектепте оқуға
дайындық» деген не ұғым? Әдетте,
мектепке дайындық дегенде
1. Дене дамуы бойынша
: орнынан ұзындыққа секіреді – 100%
тепе-теңдікті сақтай
алады – 90-95%
допты еденге соға алады – 83%
мәдени-гигиеналық
дағдыларды түсінеді және
орындай алады – 100%.
2. Әлеуметтік дамуы бойынша:
басқа баламен біріге берілген тапсырманы
орындай алады – 90%
рөлін
атқара алады – 50-55%
сәтсіздікке
мойымау, қатені өз бетімен
түзете алу - 80-85%
өз қалауы бойынша ермек таба біледі – 100%.
3. Тіл дамыту бойынша:
қазақ тілінің барлық дыбыстарын
дұрыс
айта алады – 100%
күрделі
сөйлемдерді дұрыс құра біледі
– 80%
диалог құра біледі
– 60%
қазақ әліпбиінің әріптерін таниды – 90%
4. Танымдық дамуы бойынша:
қоршаған орта туралы түсінігі бар – 80%
Салыстыра біледі,
ұқсас нәрселерді көрсете
біледі -90-95%
тапсырмаларды
орындағанда керек
заттарды,түстерді
қолдана біледі – 85-90%
көрсеткен үлгі
бойынша іс-әрекет жасай біледі -100%
нұсқауды түсініп,
дұрыс орындай алады – 90%
білмегенін, түсінбегенін сұрап алады – 70%
57 Эстетикалық дамуы
бойынша: ертегілерді,әдеби
біледі – 100%
әсерлі қабылдайды
– 100%
жұрт алдында өзін еркін ұстап, қысылып-
көркем бейнелерді
түс,көлем,формалары
арқылы дұрыс бейнелей алады -60-70%.
Дегенмен де мектепке дайындықтың қажет деңгейін қамтамасыз ету ата-аналар және педагогтардың белсенді қатысуынсыз мүмкін емес. Ал ол үшін олар мектепке дейінгі балалардың жас ерекшеліктері, мектепке дайындықты қалыптастыру әдістері, алғашқы сәттердегі кездесетін қиындықтар жөнінде білулері керек. Осы және басқа да жиі қойылатын көптеген сұрақтарға жауап беру балабақша педагог-психологтарының міндеті.
1-қыркүйек келеді де, мектеп парталарына кешегі балабақша тәрбиеленушілері отырады. Мектептегі алғашқы күн – құшақ толы гүл, құттықтау, қуанышты толқу сәт(Мен оқушымын!). Мұның бәрі өтеді де, қуанышы мен реніші, жеңісі мен жеңілісі қатар жүретін күнделікті мектеп өмірі басталады. Кішкентай оқушылардың нағыз оқушыларға айналуына, жаңа ортаға, жаңа тәртіпке, жаңа күн тәртібіне, жаңа педагог пен жаңа сыныптастарына үйреніп кетуіне біраз уақыт керек болады. Баланың мектепке үйренуі бір күндік шаруа емес. Бұл баланың психикасы мен жас ағзасына күш түсіретін ұзақ процесс.Оқу жылының басында барлық дерлік бірінші сынып оқушыларында тым белсенді қозғалыс немесе керісінше, тым баяушылық, ашуланшақтық, тәбеті нашарлау, ұйқысыздық, тез шаршағыштық байқалады. Бұл бала ағзасының өзінің үйреншікті дағдыларынан басқаға ауысына берген заңды жауабы.
Мамандар баланың
мектепке бейімделуінің үш
Бірінші кезең
– бағдарлау кезеңі –
Екінші кезең – тұрақсыз бейімделу кезеңі – бала ағзасы іздеп және жаңа өзгерістерге оңтайлы жауап таба бастайды.
Үшінші кезең
– мейлінше тұрақты бейімделу
кезеңі – бала ағзасының жаңа
өзгерістерге (ақыл-ой, дене, көңіл-күй)
нақты, тиянақты жауап беретін
, сөйтіп, балаға түскен алғашқы
күндер ауыртпалығын
Барлық үш кезеңнің ұзақтығы – 5-6 апта; ең қиыны алғашқы төрт апта.
Информация о работе Баланың мектепке психологиялық-педагогикалық дайындығының