Іс-әрекет туралы теориялар

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ

Ш.ЕСЕНОВ АТЫНДАҒЫ КАСПИЙ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНОЛОГИЯЛАР  ЖӘНЕ ИНЖИНИРИНГ УНИВЕРСИТЕТІ

                                      

         Педагогикалық технологиялар институты

 

«Педагогика және психология» кафедрасы 

 

 

 

 

 

Тақырыбы:Іс-әрекет туралы теориялар

 

№3СӨЖ

 

Тексерген:Есімғалиева  Тілекші

Орындаған:Сайлаубаева  Айымгүл ИНФ-12-1

Адамның психикалық өмірінің жан-жақты дамуы белгілі  әрекетпен айналысуына байланысты болады.Адам өмір сүру жолында өз психикасын түрлі жолмен жарыққа шығарады.

Әрекет-дегеніміз  түрлі қажеттерді өтеуге байланысты белгілі мақсатқа жетуге бағытталған  процесс.

Адам іс-әрекеті - күрделі процесс.Оның құрамына жеке амалдар мен қозғалыстардың,әрекеттердің жүйесі кіреді.Іс-әрекет ұғымынан әрекет ұғымын ажырату керек.Өйткені оның біріншісінің ауқымы аса кең,ал әрекеттің  сипаты шағын.

Адам үшін іс-әрекеттің  қашанда қоғамдық ілеуметтік рөлі зор.Іс-әрекеттің  саналылығы мен мақсаттылығы,жоспалылығымен жүйелілігі оның ең басты белгілері  болса,алдағы тұрған міндетті шешу,яғни ойлаған істен бір нәтиже шығару-оның екінші бір басты белгісі болып  табылады.

Сана мен іс-әрекеттің  бірлігі, психиканың іс-әрекет үстінде  дамитындары жайлы мәселе психологияның  басты принциптері болып табылады.Адам әрекеті сан алуан.Оның негізгі  түрлері:ойын,оқу ,еңбек әр уақытта  белгілі бір мақсат,міндеттерге  бағытталып отырады.

Ойын – бала әрекетінің негізгі бір түрі.

Оқу – іс-әрекеттің  негізгі саласы еңбек процесін нәтижелі орындауға қажетті білімді,дағды  мен икемді жүйелі түрде меңгеру.

Адам психикасын қалыптастыруда шешуші рөл атқаратын  әрекеттің бірі еңбек.

Алғашқыда саналы орындауды  қажет ететін іс-әрекет бөліктердің  қайталап жаттығудың нәтижесінде автоматталынуын  дағды деп атайды. Ескі дағдының жаңа дағдыны қалыптастыруға көмектесуін  дағдылардың тасымалы дейді.

Бұрыңғы дағдылардың жаңа дағдылардың жасалуына бөгет  келтіруін интерверенция деп  атайды.

 

 

Интерверенция

 

Ассоциативтік тежелу –  жаңа дағдыларды қалыптастыруда бұрынғы  дағдылар кедергі жасайды

 

Репродуктивтік тежелу –  бұрынғы дағды жаңа дағдыға қалыптасып болғаннан кейінде өзінің кесірін  тигізеді

Икемділік дегеніміз  адамның қандай нәрсені болмасын орындай білу қабілеті.

Әдеттерде әрекеттердің автоматтанылған құрамдары.Бірақ  мұның дағдыдан айырмашылығы мынада:әдетте қимыл-қозғалыстарды орындауға адам үнемі дайын болып,оны қажетсініп тұрады.

Пайдаланған әдебиет:

Жарықбаев Құбығұл  «Психология негіздері» Алматы 2005ж(139-160 беттер аралығы)