Массив

Главная » Работы » Рефераты на казахском » Қазақстан  тарихы  

Ел Тәуелсіздігіне – 20 жыл Ел Тәуелсіздігіне – 20 жыл  
 

 Тәуелсіздік  – ең алдымен қазақ халқының  бостандыққа ұмтылған асқақ армандары  мен қайсар рухының жемісі. Сондықтан  да біз үшін Тәуелсіздік күні – ең қастерлі күн. Еліміз тәуелсіздігін жариялап, дербес мемлекет ретінде әлемге танылды. Елбасының «Қазақстанның тәуелсіздігі қазақтарға тартқан тағдырдың сыйы емес, өзінің ежелгі жерінде қилы кезеңді бастап кешу арқылы қол жеткен өз мемлекттілігін құруға деген заңды құқығү бұл даусыз және саяси фактіге ешкім күмән келтірмеуі тиіс», - деп атап көрсетуінде үлкен мағына жатыр.

 Осы жылдар  ішінде елімізде қыруар істер  атқарылды. Атап айтсақ тарихи  жеріміздің шекарасы халықаралық  шарттарға сай бекітілді. Мемлекеттік рәміздеріміз, Ата заңымыз, ұлттық валютамыз және Сарыарқаның кең жазық даласында барша елдің өзінің тез көркейіп өсуімен таң қалдырып, жаңа Астанамыз дүниеге келді. Әлемдік қауымдастық алдында «Қазақстан Республикасы» деген асқақ рухты елдің екенін мойындаттық. Ел экономикасы да жылдан-жылға нығайып, мәдени, рухани даму деңгейі белеске көтерілуде. Өзіне тәң барлық институттары бар, әлемдік қауымдастықтың ықпалды мүшесі болып табылатын тәуелсіз мемлекет құрылды.

 Жыл сайынғы  ел Президенттің халыққа арналған Жолдаулары мен қабылданған мемлекеттік бағдарламалар, стратегиялық бағыттардың барлығы да қарапайым халықтың тұрмысын жақсартып, тәуелсіздігімізді нығайтуға бағытталды. Елбасы өз Жолдауында ішкі саяси мен ұлттық қауіпсіздіктің 2020 жылға дейінгі негізгі мақсаттары қоғамда келісім мен тұрақтылықты сақтау, ел қауіпсіздігін нығайту екенін атап өтті. Саяси жүйені жетілдіруде құқықтық реформаның маңызды рөл атқарылатының, құқық қорғау жүйесін реформалау бойынша құқық қорғау органдары функцияларындағы орын алған жағымсыз факт орлардан, сондай-ақ құқық қорғау жүйесі қызметіндегі мөлдірлік пен бақылаудың жоқтығынан туындаған проблемалардан арылудың қажеттігін атап көрсетті.

 Елбасы өз  Жолдауында құқық қорғау жүйесін  реформалаудың бағыттарын көрсетіп берді, олар – құқық қорғау жүйесін оңтайландыру, әрбір мемлекеттік органның нақты құзыретін белгілеу, заңдарды ізгілендіре отырып сапасын арттыру, құқық қорғау жүйесінің қызметінде ішкі ведомстволық мүддеден азаматтардың құқық пен мемлекеттің мүддесін қорғауға ауыстыру. Парламенттік және қоғамдық қатал бақылауды қамтамасыз ету, құқық қорғау органының қызметінде есептілік пен бағалау жүйесін жетілдіру. Сондай-ақ, қазіргі күнде жүзеге асырылып отырған қамауға алу, үйде қамауда ұстау түріндегі бұлтартпау шараларын қолданудың сотқа берілуі азаматтардың конституциялық құқықстарының сақталуының кепілі болып, сот жүйесінде қолдануда жақсы қорытындыларын көрсетуде.

 Жолдауда  айтылған бағыттарды жүзеге асыру  сот жүйесіне деген халықтың  сенімін арттыру біздің міндетіміз.  

 К. Кенжебеков, Талас аудандық сотының  
 

 Қазақ елі  бір тудың астына жиылып, біртұтас  ел болуды армандаған казақ  елінің ұлы ұлдары Ахмет Байтұрсынов,  Мұстафа Шоқай, Халел Досмұхамедов, Әлейхаң Бөкейхановтар және тағы  басқалар бар еді. Олар қазақ  елінің тәуелсіздігі үшін өмірлерін қиды. Алаш ұлдарының арман тілегі аспай қалғанымен, ұлттық сананы оятуда қазақ тарихында рухани түрткі болды. Олар қазақ елінің болуы мен өркениеті ел қатарына қосылуын қалады.

 Қазақ халқы  не көрмеді? Өткен ғасырдың  басында саны 1,5 млн-дай Қытай, Ауғанстан, Түркия шекара асты. 1928-1955 жылдары зиялылар репрессияға ұшырады. Қазақстың саны үш есеге дейін кеміп, 1 млн-ға дейін азайды. Одал қалды Ұлы Отан Соғысы жылдары 700 мыңдайы өз еліне оралмады.

 Адамзаттың  жылдар бойы даму тарихында жер үшін, тәуелсіздік болған қантөгіс соғыстар көп болды. Соның нәтижесінде талай мемлекекеттің аумағында әлем картасына түзетулер енгені белгілі. XX ғасырдың соңында әлем картасы тағыда өзгеріске түсті. Оған алып империя ҚСРО-ның күйреуі себеп болы, осы қираған жұртта тәуелсіз жаңа 15 мемлекет орнады. Солардың бірі Еуразия құрлығының орталығында орналасқан Қазақстан Республикасы Қазақстан компартиясының орталық комитетінің V пленумында соншама қысқа, бар болғаны 18 минуттың ішінде Д.А. Қонаевты орнынан алу мәселесі шешіліп, оның орнына бұрын-сонды Қазақстанда қызмет атқармаған және республика тұрғындарының көпшілігіне беймәлім Г.В. Колбин сайланды. Орталықтың бұндай басшылығын қазақ халқы 1927-1937 жылдары елбасына бұратана елдің адамын басшылыққа алып келсе қалай болатының және қандай күйді басымыздан өткізіп, барымыздан айырылғанымыз ұмытылмаған еді. 1986 жылы 16 желтоқсан күні алматыда жаппай толқу басталып, кейінірек республиканың басқа да қалаларын қамтыды. 1986 жылы 16 желтоқсандағы тәуелсіздік үшін өздерінің жас өмірлерін «Еркек тоқты құрбандық» деп қиған Қайрат ұлдарын, Ләззат сынды қыздарын, қаншама жазықсыз жапа шегіп, өмірлерін қиған ұл-қыздарын сот жылдарды құрбан болған жастарды жиі еске алып, арамызда жүргендерге, рахмет десек артық болмас еді.

 Бұрынғы өткен  заманда бабамыз Абылай армандаған  қазақтың сарыарқадай сайын даласының  Есіл жағасына ел қондырсам деп еді, елімді – жерімді біртұтас жүз жүзге бөлінбейтін мемлекетке айналдырсам деген арманай, еліміздің Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев жүз жүзге бөліндірмек тұрмақ, 130-дан астам ұлтты ұйыған айрандай бірлікпен жүзеге асырып, мемлекетімізді бейбітшілікте басқарып отры.

 Біз білсек  қазір қой үстінде бозторғай  жұмыртқалаған заманда өмір сүріп  жатырмыз. Бұл кез келген мемлекеттің  жете бермейтін жетістігі. 

 Бұл «Мың  өліп, мың тірілген» қазақ халқының  сан ғасырлық аңсаулы асыл  арманы еді.  

 Б. Сапақов,  Жамбыл облысы бойынша қылмыстық  істер жөніндегі мамандандырылға  ауданаралық сотының жетекші  маманы  
 
 

 Тәуелсіздіктің  құнын ұмытпайык  

 Тәуелсіздік  - ең басты құндылығымыз. Тәуелсіздікке  қантөгіссіз, бейбіт түрде қол  жеткізгеннен кейін ғана елімізді әлемнің өркенниетті мемлекеттерінің қатарына қоса алдық. 20жыл ішінде тәуелсіз Қазақ елін қалыптастырып, нарыктың қиын өткелектерінен аман өткізіп келеміз. Осы кезенде Қазақстанды дүние дидарындағы ең мықты мемлекеттер танитындай, сыйлайтындай деңгейге жеткізген тұңғыш Нұрсұлтан Назарбаевтай көрген саясаткердің ерін еңбегін дәл бүгін және арқшанда айтып өтеміз.

 Тәуелсіздік  күні еліміздінң барлық азаматтары  үшін орны ерекше мереке деп  білеміз, себебі, осынау жүрекжарды  қуанышқа толы күнді ата-бабаларымыз ғасырлар бойы армандады, күтумен өтті.

 Еліміздің  дербес мемлекет ретінде даму  азаматтарымыздың саяси, әлументтік  құқығын жан-жақты қамтамасыз  еткенін ерекше атап өтуге  тиіспіз. Тоталитарлық жүйедегідей  бүгінде ешкімде көзқарасы немесе, позициясы үшін қуғын-сүргінге ұшырату жоқ. Қазіргі таңда еліміздің кез келген азаматы заңның аясында еркін қызмет ете алады. Сонымен қатар, өз ой-пікірін, ұсыныстарын білдіруге құқылы. Себебі, еліміздін конституциясы бойынша цензураға тыйым салынған, сөз бостандығына кепілдік берілген. Тәуелсіздігіміздің ең бір маңызды бөлігінің өзі осы деп білемін.

 Сөз бостандығы  азаматтарға ерекше міндет пен  жауапкершілік жүктеумен қатар  заңмен үйлестірілген белгілі  шектеулерді де алға тартады.  Мұнын мәні өзгенің құқығын,  атақ-абройын, бет-беделін құрметтеу, елдін қауіпсіздігін, қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету, халықтың денсаулығы мен имандылық үрдістерін қорғауда жатыр. Сонымен қатар, оның жауапкершілік, ақиқат кәсіби этика, моральдық құндылықтар сынды ұғымдар аясында қарастырылатындығы белгілі.

 Азаматтардың  әлументтік тегіне, ұлтына, діни  сеніміне қарай кемсітуге, өзара  жауластыруға немесе қайсы бірінің  артықшылығын насихаттауға, үгітуге  сөз бостандығы жол бермейді. Біздін баспасөзде ондай заңсыздықтар  жоқ. 

 Міне, елімізде  жыл сайын 16 –шы желтоқсанда 1986 жылғы желтоқсан оқиғасына қатысқан, тоталитарлық режимге қарсы тұрған демократия орнатушы күштердін күні ретінде аталып өтуде. Желтоқсан оқиғасы Кеңес одағының іргетасын шайқалтып, ерекше бір өзгеріске серпіндік жасады. Яғни қалғып қалың ұйқыға кетіп бара жатқан халықты оятқандай болды. Сол күндерде еліміздің бірқатар жоғарыоқу орындарының басшылар, оқытушылары, мен студенттер, жұмысшылар құрлысшылар әртүрлі қудалауға ұшырап, жазықсыз жала жабылды. Желтоқсандағы жастардың наразылығы-саяси көзқарас деп айтуға келмейді. Бірақ, Орталықтың басшыларына білдірген қарсылық және де тоталитаризімге қарсы үн қату болып табылады. Осы бір желтоқсанның ызғарлы желі талай халықтың санасы мен намысын оятты, қазақ халқы ғасырлар бойы күресіп келе жатқан тәуелсіздікке жол ашты деп айтуға болады. Уақыт деген зымырап өтіп барады. Желтоқсан оқтғасына қатысқандар үшін бұл күн әлі олардың есінде, күні кеше ғана болған оқиға. Осы қуанышты күнге жету үшін талай қйындыктарды бастан кешірдік. Ата-бабамыз армандап кеткен тәуелсіздігіміздің құнын ұмытпайық. Тәуелсіздік жолында құрбан болған бабаларымен қыршын жастар рухы әрдайым қолдап жүрсін демекпін.