МS-DOS операциялық жүйесі

 

 Жоспар

МАЗМҰНЫ 
 
І. MS-DOS операциялық жүйесі................................................................ 
1.1 Негізгі түсініктер мен белгілеулер................................................ 
1.2 MS-DOS операциялық жүйесінің құрылымы................................ 
1.3 Операциялық жүйенің негізгі командалары.................................. 
1.4 Командалардың жіктелуі............................................................... 
1.5 Резидентгі (ішкі) командалар......................................................... 
1.6 Файлдармен жұмыс істейтін командалар................................... 
 
Пайдаланылған әдебиеттер.......................................................................

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

1.1. Негізгі түсініктер мен белгілеулер 
DOS - деген сөз дискілік операциялық жүйе дегенді білдіреді, MS -операциялық жүйені жасаған Microsoft фирмасы атының қысқартылуы. 
Операциялық жүйе компьютердің барлық құрылғыларынын, жұмысын және программалық жасауды басқару үшін кажет. Ол компьютер мен адам арасындағы байланысты қамтамасыз етеді, бұл дегеніміз - операциялық жүйе компьютерді іске қосқан кезде жүктелетін және оның барлық құрылғыларының жұмысын басқаратын арнайы программа. 
Программа жүйесі деп компьютерде белгіленген әдіспен арнаулы әрекеттерді іске асыратын командалар жиынын атайды. Программалар жүйесі атқаратын міндеттеріне қарай бірнеше топқа бөлінеді: құралдар, қолданбалы программалар пакеті. 
Операциялық жүйелер қолданушыны компьютердің барлық қорларын тиімді және ыңғайлы түрде басқару мүмкіндіктерімен қамтамасыз етуге арналған командалар жиыны. Мысалы: UNIX, MS DOS, CDOS, MSX және соңғы кезде кеңінен қолданыла бастаған көп терезелі операциялық жүйелер - Windows программалары жатады. 
Құралдар жүйесі жаңа программаларды дайындауға арналған әрекеттерді іске асыруға мүмкіндік береді. Мұндай жүйенің құрамында компилятор, текстерді дайындауға арналған құрал (редактор), жүктеу (загрузчик) және жинау (сборщик) ортасы, тағы да басқа жүйелер болады. 
Қолданбалы бағдарламар жүйесі (ҚБЖ) ретінде әртүрлі салаларда қолдануға арналған құралдар жинағы қарастырылады. Мысалы: бухгалтерлік есептер, статистикалық талдау тағы да басқа жүйелер. 
Компьютерде өнделетін информация магниттік дискілерде сақталады.Магниттік дискідегі, не басқа информация сактауға арналған компыотерлік жабдықтағы и.нформация сақталатын атауы бар орынды

 

 

Кітапханалық  модуль  әр  түрлі  бағдарламаларда  пайдаланылуы  мүмкін  жазбалар  мен  бағдарламалар  тобын  құрайды. Жиі  орындауға  тура  келетін  әрекеттерді  жүзеге  асыратын  жағдайда  модуль  құрамына  ішкі  бағдарламаны  қосуға  негіз  болады.  Мұндай  ішкі  бағдарламаны  бір  рет  жазып,  сақтап  қоюға  және  де  жиі  қолдануға  болады.  Бұл  бағдарламалық  қамтамасыз  етуді  жасау  процесін  жеделдетуге  мүмкіндік  береді.  Модульді  құрайтын  файл  модульдің  атымен  сәйкес  келетін  ат  алуға  міндетті.           

 Гиперболикалық  қызмет  жазбаларымен  модульді  мысал  ретінде  қарасатырайық.  Олардың  анықтамасын  еске  алайық:

Sinh(x)=(e^xe^x)/2,

Cosh(x)=(e^x+e^-x)/2

Tanh(x)=sinh(x)/cosh(x).

Паскаль  тілі  функциясында  құралған  қатарда  гиперболикалық  қызметтер  жоқ,  бірақ  бұл  қызметтер  қолданбалы  мақсаттарда  жиі  пайда  болады,  сондықтан  да  оларды  кітапханалық  модуль  құрамына  қосуға  негіз  бар.  Бұл  модульден  қызметтерге  шығуды  модуль  аты  көрсетілген  USES пайдалану  операторы  қамтамасыз  етеді. 

Interfaceжәне  Implementation  резерителген  сөздері  маңызды  роль  атқарады.  Әрбір  модуль  осы  сөздермен  атау  алған  бөліктерге 

( секцияларға ) ие.  Interface секциясы  шақырылатын  бағдарлама  немесе  модульдан  жол  ашылатын  ауысулар  мен  процедуралар, типтер  констант  жазуды  құрайды (ол интерфейс секциясы  деп  аталады).  Immplementation (өткізу  секциясы) ішкі  бағдарламаның  шығу  кодын  құрайды.  Ол сондай – ақ  біздің  мысалдарымыздан  var t:Real; сияқты  локальды  жазбаларды  мазмұндай  алады.       

 Әрбір  модуль  Unit резерфтелген  сөзімен  басталып,  end сөзімен  аяқталады,  одан  соң  нүкте  қойылады.  Бұл  end үшін  оның  алдына  тікелей  тиісті  Begin сөзін  қоюға  болсада,  ол  талап  етілмейді.  Type операторы  бұл  жағдайда  Extended типіне  эквивалентті  Float  типіне  біздің  модуліміздің  басында  анықталады.  Тендік  белгісінен  оңға  қарай  кез  келген  заттық  типті  көрсетіп,  гиперболикалық  функцияларды  есептеу  дәлдігін  өзгертуге  болады.        

 Жоғарыда  көрсетілгендей,  стандарттық  бағдарламалар  мен  мәліметтер  кітапханасын  құру  үшін  пайдалануға  болады.

Turbo Pascal 7.0 – да  бірнеше  стандартты  модульдерге  біріктірілген  стандартты  бағдарламашылар  мен  мәліметтердің  көп  саны  бар.  Олар  бағдарламаны  жазу  процесін  онайландыруға,  IBM PC  типтегі  компьютер  мүмкіндігін  мейлінше  толық  пайдалануға,  MS DOS  операциялық  жүйесі  мүмкіндігін  пайдалануға  мүмкіндігін  береді.  Кітапханада  мынандай  стандартты  модульдер  бар:

System– негізгі  кітапхана;

Strings - ASCIIZ– пен – жолдарымен жұмыс;        

 Crt – консольмен жұмыс;

Graph– графикалық кітапхана;

Dos – MS DOSмүмкіндігін пайдалану;

WinDos – ASCIIZ– жолдарымен үндестікте MS DOS  мүмкіндіктерін  пайдалану;

Overlay– оверлейлік  құрылымды  ұйымдастыр;

Printer– принтермен  жұмыс;

Turbo3– Turbo Pascal 3.0  бағдарламасымен  байланыс;

Graph3– Turbo Pascal 3.0 графикасымен  байланыс;         

  Strings, Graph, WinDos, Turbo3және  Graph3  модульдері  тиісінше  STRINGS.TPU, GRAPH.TRU,  WINDOS.TRU,  TURBO.TRU және  GRAPH3.TRU,  файлдарында, қалғандары -  TURBO.TRL.файлында орналасады.          

 Turbo Pascal 3.0 термендеріне  жазылған  ішкі  бағдарламалармен  бірлестіруді  қамтамасыз  ету  қажеттігі  қазір  нақты  туындамайды             Turbo 3 және Graph3  модульдері  мұнда  қаралмайтын  болады.         

 Әр  модульды  жазуда  әуелі  модуль  элементтері  (константтар, ауыспалы, типтер, ішкі бағдарламалар)  туралы  келтіріледі  де,  сосын  ішкі  бағдарламалардан  қысқаша  сипаттамасы  беріледі.  Turbo Pascal 7.0 ортасында  құрылатын  бағдарламада,  әрбір  стандартты  ішкі  бағдарламада  тікелей  қолдануға  болатын  көп  санды  мысалдарды  қосқанда  көмектін  жақсы  дамыған  жүйесі  бар,  онда  оның  тақырыбы  ғана,  тағайындалуы,  басқа  ішкі  бағдарламаларымен  байланысы,  егер  соңғысы  болса,  өлшемдері  мен  авариялық  жағдайлар  жазбасы  келтіріледі.                                                                                                                      

MS DOS - Microsoft фирмасы шығарған комьютерді қосқанда жүктелетін дискідегі операциялық жүйе болып табылады. 
Оның IBM PC компьютерлеріне арналған алғашқы нұсқасы 1981 жылы Microsoft 
фирмасында жасалған. Ал MS DOS 3.3 нұсқасы 1987 жылы жасалды да, келесі 3- 4 жылға стандарт болып саналды. Қазіргі кезде ең қуатты компьютерлерде оның 4.0, 6.2, 7.0 нұсқасы қолданылады.

 Қолданылған әдебиеттер

Пайдаланылған әдебиеттер 
1. Исаев С.Ә., Мұхамади А.Н., Ахметова О.С. “Компьютерлік технология негіздері курсына арналған практикум” – Алматы: Абай атындағы Алматы Мемлекеттік Университеті, 2000. 
2. Алферов А.П. “Информатика для начинающих пользователей”. – Ростов-на-Дону: “Феникс”, 1996. 
3. Фигурнов В.Н. IBM для пользователя. – М.: ИНФРА-М,1998. 
4. Есенбаева С.Қ., Искаков М.Б. “Дербес компьютермен жұмыс істеу негіздері”. Оқу құралы .- Қарағанды: ҚарМТУ, 1998. 
5. Косарев В.П., Ермин Л.В. “Компьютерные системы и сети”-Москва “Финансы и статистика”, 2000. 
6. Симонович С., Алексеев А. “Специальная Информатика”-Москва “Учебное пособие”, 2000.