Электрцентртартқыш насостар қондырғыларымен жұмыс жасаудың технологиялық регламенті

Электрцентртартқыш насостар қондырғыларымен жұмыс жасаудың технологиялық регламенті

         Берілген  регламент ЭЦНҚ-мен жұмыс істеудегі  барлық кезеңдерінде бірдей талаптар  бекітілуі мақсатында әзірленеді  және іске қосылады.

      Бұл регламент  негізінде ЭЦНҚ-ның Эксплуатациясы жайлы нұсқау мен қазіргі техникалық жағдайлар жатады.

      Берілген технологиялық  регламент АО ЮНГ ның өнеркәсіптік  аумағындағы ЭЦНҚ-ға байланысты  комплексті жұмыстарға қатысатын  ЮНГ-ның барлық бөлімдеулері мен  шектесушілерге міндетті жетекші  құжат болып табылады.

      Берілген технологиялықоншдпингь  « п/о ЮНГ 27.07.93 – кәсіпорындарымен бірге электрбатырғыш қондырғыларын прокаты мен жөндеуідің  ЦПБО-ның қарым-қатынасы тіралы  уақытша жағдай». Егер, қолданыс барысында берілген құжаттардың арасында қарама-қайшылықтар анықталса, онда «регламент...» талаптарын орындау қажет.

      Берілген регламентқа  сай әзірленген технологиялық  процестер, әдістемелер және инструкциялар  (әрі қарай «инструкциялар») берілген  регламентқа толықтауыш болып  табылады.  Инструкциялап мен  регламенттегі жағдайлардың арасында  қарама-қайшылық анықталған жағдайда, нақты инструкцияларды ұстану  қажет. Түрлі инструкциялар арасында  қарама-қайшылық анықталған жағдайда, ИТР-ге дербес шешім қабылдап, технологиялық операцияларды орындап,  қарама-қайшылықтар туралы басшылыққа  хабарлау керек.

     Стандартты  орындаудың УЭЦН-нің негізгі сипаттамалары

ЭЦН қондырғысы гидроқорғауы бар, май  толтырылған, батырғыш, қысқа түйіскен үшфазалы ПЭД электрқозғалтқыш, ЭЦН  көпсатылы центргетартқыш  насосы, ПЭД токенгізгішке қосылатын  муфтасы бар кабель желісінен, жерүсті  құралдары- ШГС басқару бекеті және ТПМН трансформаторынан тұрады. Ерекше тапсырыстар бойынша УЭЦН қосыша насос қабылдауында және қондырғының алқа бөлігінде температура, қысым мен вибрацияны бақылау жүйелеріндегі бос газды бөлу үшін қосымша газосепаратормен жабдықталынады.

     УЭЦН түйіндері мен түйіндер  секциясы бір-бірімен фланец арқылы, ал белдіктер шлицтік муфталармен  байланысады. УЭЦН насосты-компрессорлы  құбырларға ілініп, сол құбырлар  арқылы өндіретін сұйықтықты  айдап шығарады. Жұмыс ортасы  – пласт сұйықтығы: мұнай қоспасы,  жолай суды(99-дан % аспайтын) және  газ(газосепараторзыс 25 %-дан, ал  газосепаратормен 55 %-дан аспайтын), тығыздығы 1,4 кг/л-ден аспайтын, температурасы  90^оС; құрамында қатты заттардың 0,1г/л-ден аспайтын; жолай судың сутектік көрсеткіші (рН) 6-8,5; алқа бөлігіндегі максимал қысымы 230 атм. Наружный диаметр УЭЦН позволяет спускать их в скважины с минимальным внутренним диаметром : ЭЦН5 - 121,7 мм; ЭЦН5А - 130 мм; ЭЦН6 - 144,3 мм.

Қорек тогының 50 Гц жиілігі кезіндегі ЭЦН насостарының беруінің жұмыстық сипаттамасы шамасы: ЭЦН5-50 25-тен 70 м³/тәулік. ЭЦН5-80 60-тан 115, ЭЦН5-125 105-тен 165, ЭЦН5-200 150-ден 265, ЭЦН5А-250 195-тен 340, ЭЦН5А-400 300-ден 440 және ЭЦН5А-500 430-дан 570 м³/тәулік.

УЭЦН-нің  жұмыс уақыты – тұрақты, қайтымды-қысқа режиміндегі сенімділік көрсеткіштері күрт төмендейді.

УЭЦН-нің  төмендеу бөліміндегі ұңғыманың  үстінен түбіне дейінгі жер қисықтығының қабылдау темпі 20-ға 10 метрден, ал алқа бөлігіндегі 3 ке 10 метрден аспау  керек. REDA УЭЦН-дері үшін қисықтық учаскілерінің  қондыру өті мүмкіндігі  колонналар шаблондалуымен анықталады; REDA алқа бөлігі, ұңғыманың ішкі диаметрі 140 мм-ден  кем емес, түзусызықты болу керек.

УЭЦН  орналастыруы қоршаған орта температурасы 30^оС-ден төмен емес температурада іске асырылады(жылытылған автоорау мен ауыз алаңынымен бірге – түсірмелі-көтермелі операцияларын жүргізудің шекті температураларына дейін). Атмосфералық жауын-шашын жағдайында монтаж тек ПКРС бригадада УЭЦН-нің жиналмалы түйіндерін қорғайтын  панасы  бар кезде ғана орындалады.

                                   Ұңғымаға УЭЦН іріктеп алу

        Ұңғымаға УЭЦН-ді  іріктеп алуды есептеу НГДУ-да  қабылданған  бұрғылау, механикалық  өндіруге көшу және оптимизацияны  енгізген жағдайда іске асады.

        Іріктеп алуды  есептеу НГДУ-дағы сақталған ақпаратқа  негізделген: берілген ұңғыманың өнімділігінің нақты коэффициенті(компрессор көмегімен немесе ЮНГ-да қабылданған басқа әдіс бойынша, ұңғыманың гидромеханикалық  зерттеу нәтижелері бойынша); жағалата отырғызылған ұңғының инклиномограммасы; газ факторы; пласт, қанығу мен мұнай жинау жүйесіндегі қысымдар туралы. Бұл ақпараттың дұрыстығынажауап беретін – мұнай өндіру цехінің аға геологы.

       Іріктеп алу  барысында «УЭЦН – ОКБ БН  іріктеп алудың универсал әдісі» жағдайын басшылыққа алу қажет, көп жағдайда УЭЦН-нің түсу тереңдігі қондырғының тегуірінің нығайтудан 300-400 м.-ге асып туру керек(90 %-дан жоғары ылғанданған ұңғымаларынан басқа),  газ факторы 50 м³/м³-дан асатын  ұңғымаларда насостың қабылдауындағы қысым 0,7-0,8 қанығі қысымынан төмен болмауы керек, өнімділігі 50 м³/тәулік-тен артық қондырғылары(әсіресе режимге ауыр шығатын, есептелген кірісі насостың номинал өнімділігінен 60 %-дан т-мен емес ұңғымалар қоры бойынша) перфорация интервалына мүмкіндігінше жақын орналасу керек.  Ұңғымадан едәуір механикалық қоспалар шығысы немесе насоста тұз бөлінуі күтілсе, онда қайта клапаны жоқ – НКТ арқылы жуу/өңдеу мүмкіндігі бар УЭЦН қолданылу рұқсат; міндетті түрде алдын-ала ЗУ «Спутник» қайта клапанының жұмысы және УЭЦН басқару бекетіндегі турбиналық айналымынан қорғанысы тексерілуі керек.

         Іріктеп алу нәтижесі(мұндағы есептелген тәулік дебиті және напор қысымы, төмен түсуінің және қондырғының максимал сыртқы диаметрі, УЭЦН алқа бөлігіндегі және төиен түсу бөлігіндегі қисықтық алу темпінің максимал мәні, және ерекше жағдайлар – алқа бөлігіндегі сұйықтықтың жоғары температурасы, насос қабылдауындағы бос газдың, механикалық қоспаның, тұздың, көмірқышқыл газының және күкіртсутектің есептелген пайызы, одан басқа іріктеп алу дұрыстығына жауап беретін тұлға) технологиялық және геологиялық НГДУ қызметтері келісу керек, одан кейін бір экземпляр ЦПБО ЭПУ-ға, ал екіншісі – өндіру цехқа беріледі.

        Ұңғымаға УЭЦН  іріктеп алудың нәтижелерін алғаннан  кейін ЦБПО ЭПУ берілген УЭЦН  қондыруға мәлмдемені қабылдап, насос типін, қозғалтқышты, гидроқорғанысты,  кабельдерді, газосепараторларды  және ТУ және УЭЦН қолдану ережелеріне сәйкес келетін жабдықтауға қажет жерүсті құрал-жабдықтарын анықтайды. УЭЦН-ді берілген ұңғымада қолдану белгілі бір себептерге мүмкін болмаса, УЭЦН іске қосу туралы шешімді НГДУ-ның бас инженері өз жауапкершілігі құзыретінде құжат жүзінде қабылдай алады.

УЭЦН-ді іске қосудың  алдында ұңғыманы дайындау.

       Ұңғыманы дайындау  «Жұмыс жоспарына» сәйкес жүреді. Жұмыс жоспарын өңдеу цехімен  келесі талаптар орындалуына  тәуелсіз беріледі:

       Ұңғыманы бітеу  екі циклді, тура бітеуді болдырмай,  жүргізу керек. Бітеу ерітінділерін түрлі химиялық қоспалармен араластыруға қатаң тыйым салынған.  Әр машинадағы бітеу сұйықтығы механикалық қоспалардың бар болуына (ұңғымаға әкелінген бойдан  машинадан шамамен 2 л шыны банкаға құйылады, 15 минут тұрғаннан кейін тұнба болмауы керек); одан басқа ЦР мен ЦА апта сайын тексерілетін фильтрлармен жабдықталуы керек. 

       УЭЦН-ді алғаш  рет қондырған ұңғымалар(УЭЦН  көмегімен механикалық өндіруге  көшу): а). НКТ көмегімен төменгі  саңылаулардан 2 метрге(жуу сұйықтығының  көлемі ұңғыманың 2 көлеміне тең,  тартып алу темпі 13л/сек-тан  төмен болмауы керек, тұнба  түскеннен кейін жууды аяқтау)  жақсылап жуылуы керек. б). УЭЦН-нің төмен түсу көрсеткішінен 100 м тереңдікке шейін шаблондау( шаблон ұзындығы УЭЦН ұзындығыа  сәйкес, бірақ 18 м-де кем емес, шаблон диаметрі УЭЦН5 пен REDA үшін 120 мм, УЭЦН5А үшін 124 мм, УЭЦН, үшін 140 мм; шаблон негізі – диаметрі 3-4” УБТ құбыры; с).НКТ жұмыс колоннасына ЦТБ АО «ЮНГ» Сапа сертификаты болмаған жағдайда  оны АО ЮНГ-дағы қабылданған басқа технология бойынаша бітеуішпен пресстеу керек.

           Шаблонның  өтпеуі немесе кеш ұзаққа созылуы  жағдайда ұңғыны қосымша өңдеу  керек. Шаблондау және жуу операцияларын  бір уақытта орындауға рұқсат  етіледі.  Әр операция барысында  құбырларды өлшеп тұру керек.  Жууды аяқтағаннан кейін забойды тетікпен бақылау шыңдау қажет.

           Қолданыстағы  ұңғыманың УЭЦН 2 м-ден асатын  зумф болуы керек, ол болмаса  УЭЦНді жуу қажет. Ұңғыманы  жуу қондырғыны көтеруімен және  қондырғыны көтерген кездегі  жұмыс органдарының ластануымен   байланысты, әр 4 ремонт сайын орындалып тұрады(немесе әр екі жылда бір реттен кем емес). Жуудан кейін міндетті түрде забойды бақылау шыңдау қажет. Колоннаны шаблондау үлкейтілген габарит қондырғысын төмен түсірудің алдында немесе УЭЦН-нің кабелі төмен түсіргенде екінші рет істен шығуынан кейін жүргузуледі. 

Ұңғымаға  бірінші рет түсірудің алдында  УЭЦН REDA НГДУ-нің шешімі бойынша  забой бөлігінің жақсылап жууымен  бірге қышқылды-тұзды өңдеу жүргізіледі, керек болса, эксплуатациялық колоннадан забойға дейінгі аралықты скрепермен өңдейді.  

Ұңғыманың барлық бөліктері құм, балшық пен  парафиннен жақсылап тазартылып, УЭЦН түйіндерін түсіретін орын дайындалуы, қараңғы уақытта ұңғыма ауызына  жарықталуы 26 лк-дан кем болмауы  керек, таль жүйесі – ұңғыма ауызының осіне салыстырмалы центрлеу керек. 

Дайындау  сапасы мен ұңғыманы бітеу жауапкершілігі жұмыс жасаған бригадалар мастерлерінің  мойнында болады.   

Берілген  НГДУ үшін бекітілген проектпен сәйкес ұңғымалар бірлестігінң орналастыруы ұңғымадан 25 м-ден кем емес ара  қашықтықта УЭЦН(НЭО) жерлендіру контуры  бар, металл өткізгіші байланысқан  трансоформатор подстанциясы(ТП6/0,4) және ұңғыма кондукторы бар жерүсті құрал-жабдықтары орналастыру керек. НГДУ-дың бас  энергентик қызметі ЦПБО ЭПУ-ға контур кедергісінің өлшеу актісін жіберу керек, ал УЭЦН қолданыс барысында өлшец  жұмыстарын жүргізіп,  актілерді  ЭПУ-ға жылына 2 рет жіберіп тұру керек. Жерлендіру контурына ПУЭ-ға сәйкес басқару станцияларын жерлендіру үшін өткізгіштер және трансформаторлар (ТПМН) УЭЦН дәнекерлену қажет. НЭО  орналастыру үшін алаң  су және қар  басудан сақталуы керек. Алаңға келіп жетуінің НЭО-ны Fiskars’пен немесе автокранмен монтаж немесе демонтаж жұмыстарын жүргізетін ауданы болу керек. Алаңдардың дұрыс күйіне жауап беретін – ЦДНГ бас инженері.

Ұңғыма  ауызынан 5-25 м ара қашықтықта клеммалы бітеу қондырылу қажет(ШВП). ШВП-дан  УЭЦН басқару станциясына  және ТП 6/0,4 дейінгі күш кабельдері НГДУ көмегімен жүргізіледі. СУ, ШВП-ға кабельдерді  қосу эәне құрал-жабдықтарды жерлендіруді ЦБПО ЭПУ жүргізеді. Кабельдер эстакада бойымен немесе жер астына 0,5 м  тереңдікке орналастырылады. Кабельдердің қалыпты күйіне жауап беретін  – НЦДГ өндірудің бригада мастері.

НЭО орналастыратын алаңдары, кабель эстакадалары, ШПВ  және жерлендіруі ПУЭ және ТБ талаптарына  сай емес болған жағдайда УЭЦН қолдануына тыйым салынады.

                 Қондырғыны ұңғымаға түсіруге дайындау

ЦБПО  ЭПУ УЭЦН құралдарын жабдықтау кестелерін жасайды, оған байланысты ПЭД қуат запасының талабы орындалу керек(15 пайыздан кем емес); Өнімділігі 50 м³/тәулік және одан төмен ЭЦН үшін диаметрі 117 мм қозғалтқыштар қолдану ұсынылған(ЭЦН50 бар ұңғымалар үшін басқа қозғалтқыштар қолданылу мүмкін),

Жабдықталған  УЭЦН түйіндерінің номерлері мен  типтері эксплуатациялық паспортқа  енгізеді, паспорт УЭЦН-нің барлық жұмыс кезеңдерінде бар болады.  ПЭД козғалтқышы мен кабель жолы ұңғымаға жіберілу алдыңда сынақтардың  толық циклі арқылы өту керек. Гидроқорғаныс гидравликалық сынақтадан өтуі тиіс; ЭЦН насосы мен гидроқорғаныс  валдардың оңай айналуына, қосылғыш муфталарының шлицтің бастарының  алқасы тексерілуі керек. Барлық өлшеулердің  нәтижелері жұмыс журналына енгізіледі.

Қысқы уақытта  ұңғымаға жіберілуге дайындалған қозғалтқыш пе гидроқорғаныс ғимарат ішінде сақталып, ал насостың жұмыс сатылары қатпайтын маймен сырлану керек.

УЭЦН  жабдықталу және дайындауына жауап  беретін – ЦБПО ЭПУ цехәнің  бастығы.

                                             УЭЦН Монтажы

УЭЦН-дә ұңғымаға жеткізу тек арнайы транспорт көмегімен, қатырылған түйіндердің  көмегімен жүзеге асады.

Ұңғымада  УЭЦН-ді түсіру/арту ПКРС бригадасы  мен ЦБПО ЭПУ монтажнигімен жүк  көтеруші спецтехника көмегімен  жүзеге асады. УЭЦН түйіндерін ПКРС бригадасының мұнай продукттары мен құмнан тазартылған қабылдағыш мостиктеріне түсіріледі, ал барабан мен кабель автоорағышқа түсіріледі. Мостиктерге  немесе автоорағышқа келіп жету жолдары  жоқ жағдайда монтаж жүргізілмейді. Түсіру кезінде УЭЦН түйіндері мен  кабельдерді соққылардан сақтау керек. Автоорағыш ұңғыма ауызынан 15-20 м ара қашықтықта орналасады. Кабель барабанның жоғарғы  жағынан жүргізілуі тиіс. Ұңғыма ауызы мен автоорағыш арасында 2-3 метр сайын кабель ұстап тұратын тіректер орналасу керек. Кабель ролигі подъемник мачтасында 5-6 м биіктікте орналасады. Кабель ролигінің және барабанның осьтері ұңғыма ауызынан барабанға жүргізілген түзуге перпендикуляр болу керек, ал ролик және барабан центрлері түзу бойында жату керек.

ЦПБО  ЭПУ монтажнигі бригадаға УЭЦН монтажы  үшін керек істейтін және тексерілген  қамыттар береді. ПКРС бригадасы қамыттарды УЭЦН түйіндеріне орналастырып, ЦБПО ЭПУ монтажнигі операцияны орындауға  дайын болғаннан кейін кабельді автоорағыштан ұңғыма ауызына дейін  жүргізеді және  түйіндерді ұңғыма ауызының үстінен көтереді.  Жұмыс  барысында түйіндерге жцне кабельдерге  құм немесе балшықтын тимеуін  болдырмау қажет. Жұмыс барысында  монтажник подъемниктің жұмыс аймағында  болуына құқығы жоқ. Жұмыс аяқталған  соң ПКРС бригадасы қолданылмаған  қамыттарды қайтарып береді.