Ацетилсалициловая кислота

        Аспирин (лат. Acidum acetylsalicylicum, ағылш. Acetilsalicylic acid) –ауырсынуды басатын дәрі. Ғаламшардағы ең танымал,бүгінде көбіне Bayer маркасымен шығатын аспирин дәрісіне бүгін 111 жыл толады. Ежелгі римдіктер талдың қабығын (соның негізінде кейіннен аспирин жасалған) науқастар мен жаралылардың ауырсынуларын басуға пайдаланған екен. Біздің дәуіріміздің бірінші ғасырында Диоскур деген дәрігер тал қабығынан жасалған қайнатпаны тұз пайдалатын ауры мен сарп ауруын емдеу үшін пайдалануға кеңес берген екен. Ежелгі грек дәрігері Гиппократ та талдың қабығын ауырсынуды басатын және дене қызуын түсіретін дәрілерді жасауға пайдаланған. XIX ғасырдың соңында Bayer компаниясының фармацевті Феликс Хоффман сарп ауырумен ауыратын өзінің карт әкесінің ауруын жеңілдете алатын дәрі жасау үшін зерттеулермен айналасқан. Ұзаққа созылған зерттеулерден кейін Хофман жаңалық ашқан: ол ацетилсалицил қышқылы мен сірке қышқылынан сәтті қоспа дайындаған.

         1988 жылы Берлиндегі Императорлық  патентік ведомство тіркегеннен кейін жаңа дәрі “Аспирин” деген сауда маркасымен сатуға шығарылған. Дәрінің атауы екі сөзден құрастырылған: “а” - ацетил сөзі, ал “спир” - spiraea сөзі– алғаш рет химиялық жолмен салицилді қышқыл бөліп алынған тобылғы тал сөзінің латынша атауы.

Салицил қышқылы - ароматты оксикарбон қышқылы. Табиғатта бос күйінде, (түймедагы гулінде, кейбір жемістерде) және гликозид, гликозид эфирлері, (эфир майларында) түрінде кездеседі. Салицил қышқылының натрий тұзы және ацетилсалицил қышқылы, (аспирин) дәрілік зат ретінде қолданылады. о-оксибензой қышқылы, HOC6H4COOH – монооксикарбон қышқылына жататын, ароматты оксиқышқыл; балқу t 157°С, қайнау t 211°С, түссіз ине типтес кристалдар түзетін ұнтақ, суда, күкірт карбидінде (CS2) нашар еріп, органик. еріткіштерде (спирт, эфир) жақсы ериді