Ауылшаруашылық өнімдерінен биогаз алу үрдістерін зерттеу

Қоңыраудың  жоғары жағында манометрді орналастыратын қосымша түтік орнатқан жөн, өйткені  қысымның көлемі бойынша жиналған биогаздың  мөлшерін саралауға болады.

Қондырғыны  пайдалану тәжірибесі көрсеткендей, ферментаторға кез – келген компоненттермен тиеген кезбен салыстырғанда, органикалық заттардың әртүрлі қоспаларын шикізат ретінде қолданылуы биогазды артық мөлшерде бөледі.  Шикізаттың ылғалдылығын қысқа мерзімде (88-90%) азайтқан жөн, ал жазда керісінше (92-94%) көбейту қажет. Сұйылту үшін қолданылатын су (35-40º) жылы болуы қажет. Шикізат тәулігіне бір рет бөліктер бойынша беріледі. Ферментаторды бірінші  тиегеннен кейін құрамында 60% көмірқышқыл газы бар биогаз өндіріледі, сондықтан ол жанбайды. Бұл газды ауаға шығарады, 1-3 күннен кейін қондырғы қалыпты қызмет жасай бастайды.

Көлемі 4,5 м³ металл ыдыс биореактор деп аталады. Жағар жанармайға шикізат ретінде қандай болсын органикалық материал қолданылады. Көбінесе бақшадан алынған пәлек, құрғақ жапырақ, шошқа экскременты, қи, құс саңғырығы, су қолданылады. Салынатын матеиалдар көлемі 3м³, оның көп бөлігін су құрайды. Реакторды қолдану тәртібіне және қажетті температуралық тәртіпті қадағалау кезінде ашудың 8 - 10 күні түтікше арқылы газгольдерде жиналатын газдың қарқынды бөлінуін байқаймыз. 15-17 күннен кейін ыдысты босатып, тыңайтқыш алуға болады.

Алынған өнім екі  фракциядан құралған – сұйық және қатты. Бірінші – тиімділігі жоғары гуминді тыңайтқыштарының комплексті топтарынан тұратын метанды ашытқы. Екінші титықталған топырақтың өнімділігін арттыру үшін қолданылатын өнім ретінде сығындыдан кейін қалған қатты зат. Газды әртүрлі мақсаттар үшін жағуға болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

          1 – сурет: Биогазды алу үшін қолданылатын құрылымның  схемасы

А – конустық қоңырау, Б – пирамида тәріздес қоңырау

Сурет №1

1 – шикізаты бар ферментатор ойығы, 2- қоңырау,

3- шығаратын  түтікше, 4 – биогазды әкелетін  құбыр

5 – суы бар  ойық

 

 

2-сурет: тракторлық камерадан шығарылған резервуар.

3-сурет : Жоғары өнімді биогаз алуға арналған құрылымының схемасы.

1 – биогаз  шығатын  құбыр;

2- қоңырау;

3 – ферментатор  корпусы;

 4- шикізат;

5- шикізатты  қыздыру жүйесі;

6 – қоңыраудың металлдық конструкциясы;

7 – қоңыраудың  бағыттауышы;

8- жылыжайдың  металдық каркасы;

9 – ыстық  сумен қамтамасыз ететін құбыр;

 

 

4 – сурет:  Конденсерленген суды реттеу  құрылымының схемасы

1 -  биогазды  әкелетін шланг;

2- U тәріздес  түтікше;

3 – конденсерленген  су;

 

 

 

1-кесте. Кейбір  метан түзуші бактериялар:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды:

1. Көрсетілген әдебиет шолуында ауылшаруашылық қалдықтарынан (малдың қиынан, біздің мысалымызда  - сиырдың) биогазды алудың биохимиялық аспектілері қарастырылды;
2. Биогазды алудың материалдық баллансы есептелді;
3. Биогазды алуға арналған қондырғылар үлкен мал шаруашылық кешендерінде, үйде  қолданылатын кіші қондырғылары қолдануға ұсынылды;
4. Ауылшаруашылық өнімдерінен биогазды алу – бұл энергияны тиімді пайдаланудағы тағы бір тиімді жолдардың бірі.

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

 

1. Биогаз: и греет, и варит. Журнал «Моделист - конструктор», 1987, №1, 10 -11бет;

2. Выбирая будущее.  Новые методики экологического  образования. Изд. ЭкоОбраз. Караганда, 2001ж, 15бет;

3. Тодорова Н.  «Энергия ... из мусорной кучи?»  Газета «Казахстанская правда» №192 от 16 августа 2001ж;

4. Тонкобаева  Л. В этом доме – биогаз. Молодежно эколого – правовой  журнал «Я и Земля», № 7(17), ноябрь, 2001ж, 4-5 бет;

5. Охотников  Л. Светлана Баскакова – член НПО "Дикая природа",

Развитие новых  технологии. Что такое биогаз? Журнал «Спектр развития» №3 2002ж, 21бет

5. Интернеттегі сайт адрестері:

а/ ru.wikipedia.org/wiki/Биогаз

б/ zorgbiogas.ru/

в/ biogas-energy.ru/

г/www.2g.rus-business.com/biogas.ph

д/www.bioresurs.com.ua