Наркотикалық анальгетктер

           Квинке  ісінүі, анафилактикалық шок : лоратидин,  терфенадин, супрастин, фенкарол, перитол,  преднизолон, будезонид, гидрокортизон  триамцинолон, дексаметазон.

 

           Бронх  демікпеде : оксатомид, лоратадин,  терфенадин, супрастин, кромолицы  қышқылы, кетотифен, фенспирид,  преднизолон, будезонид, гидрокортизон,  триамцинолон, дексаметазон, зафирлукаст,  монтелукаст.

 

           Аллергиялық  дерматит, ринит , ревматизм. Оксатомид,  азеластин, лоратадин, терфенадин, прометазин, димедрол, супрастин, диазолин, тавегил, фенкарол, перитол, дименгидрилат,  кромолин қышқылы, кетотифен,  преднизолон, будезонид, гидрокортизон,  триамцинолон, мометазон фуроат, дексаметазон, клариназе.

 

 

 

Қабынуға қарсы дәрілер топтары

 

Жіктелуі:

 

1. Стероидты емес қабынуға қарсы дәрілер топтары.
2. Стероидты  қабынуға қарсы дәрілер топтары.
3. Баяу әсерлі /базисты  дәрілер топтары/.

Стероидты емес қабынуға қарсы дәрілер топтары  тез  әсерлі калыпты қабыну процессте  қолданылады.

  Жіктелуі:

1. Салицил қышқылының туындылары, ацетилсалицил қышқылы, натри салицилат.
2. Пиразолон туындылары: бутадион /фенилбутазон/, аналгин, амидопирин.
3. Индолсірке қышқылының туындылары: индометацин,  солендак.
4. Пропион қышкылының туындылары: бруфен, напрксен.
5. Фенилсірке қышқылының туындылары диклофенак наттри /ортафен, вольтарен/.
6. Антранилқышқылынын туындылары:  мефенам, флюфенам қышқылдары.
7. Оксикам туындылары: пироксикам, текоксикам.

 

Әсер ету үақыты байланысты бөлінуі.

1. Қыска мерзімді /8 сағат/: мндометацин, диклофенак, бруфен.
2. Орташа мерзімді /20 сағат/ напроксен, солендак.
3. Үзақ әсерлі / /20 сағаттан артық/ : пироксикам, бутадион.

Активтилігі жоғары  диклофенак натри, индометацин, солендак  бол табылады.  Стероидты емес препараттардың әсерлері:

1. Қабынуға қарсы
2. Ауырсыну сезімді жою.
3. Ыстықты

 

                                         Механизм әсері

        

 СЕҚҚ  дәрілер топтары экссудатты кезенге, пролиферация кезеніне, әсерін береді.  Альтерация кезеніне әсерін бермейді.            Қабынуға қарсы  әсері /экссудатты әсерге/ ЦОГ  ферменттін тежеу арқылы ПГ пайда болуы бос радикальды эндопероксидты заттардын пайда  болуы азайтады ЦОГ ферменті тежелгенде  лейкотриенттер пайда болады, олар тамырлады тарылтады, экссудаттын төмендетеді. Пролиферацияға әсер  гранулемалардын пайда болуы тежелейді, фибробластардын бөлінуі тежеледі, брадикинин мен серотониннің шығыуы тежеледі. Экссудатты кезенге көбінесе салицилаттар, бутадион, амидопирин әсерін береді,  пролиферацияға индометацин, мефенам қашқылдары.  2. Стероидты емес қабынуға қарсы дәрілер топтары. ЦОГ активтілігін төмендететін  термореттеу оратыктарына  әсерін береді ПГЕ₁ пайда болуын төмендетеді. Дене қызыуы төмендейді  жылудын сыртқа шығуы күшейді тері арқылы, тамырлар кенеуі арқылы. 

3.  Салицилаттар.

Негізгі препарат ацетилсалицил  қашқалы, ишке қолданады,  тағанман кейін, сут пен не болмаса сумен  қөп келемде ішеді.  3 әсер қөрсетеді: Қолдану қөрсеткіштері: бас аруғанда, невралгияда, мигреньде т.б. Инъекция арқылы берілетін аспирин.  Ацемуин, аспиуоль. Шипучи таблеткалар аскорбин қышқылымен – аспирин С, аспирин С-упса. Біріктірілген таблеткалар – цитрамон, седальгин, кофицин.

Кері  жағымсыз  әсерлері АСК:

1. Қүлақ естудін төмендеуі, күнгерлеуі тері т.б.  аллергиялық реакциялар.

2. Ұзақ қолдағанда ульцирогенді әсерінін байкалауы.

3.  Геморрагиялық синдромдар.

4. Аспиринді демекпе.

Пиразолон туындысы: бутадион, ПГ  биосинтезине әсері  жоғары аспиринге карағанда. Тез  сініріледі, қанда ұзақ үақыт  сақталады, қаолдану қөрсеткіштері ревматизсде, полиартритте, подаграда,  тромбофлебиттерде.

Кері  жағымсыз әсерлері: лоқсу, қусу, сүйықтықтатын жиналуы, ульцирогенді әсері, диспепсия, тері аллергиялары, анемия. 5  % май түрінде, пирабутол ампулада, реопирин. Диклофенак натрий /ортофен, вольтарен/.

 АСК, бутадионнын  әсері /5/ жоғары қолданыуы   ревматизмде, ревматоидты артритте, артрозда. Таблетка түрінде бар, ампула түрінде /б/ретке/.

Кері  жағымсыз әсерлері:  лоқсу, қусу, ульцирогенді әсері, бас  аурады, бас айналу, ұзақ әсері бар  вольтарен-ретард 100, жергілікті – гель вольтарені бар 1 % бауын ауруларынуы.

Индометацин :  активтилігі жоғары вольтаренге ұксас барлық жағынан. Индометацин – ретард ұзақ әсерлі бар. Индовазин гель түрінде. Пироксикам активтитлігі жоғары.  Кері  жағымсыз  әсерлері аз.

 П.  Стероидты  қабынуға қарсы дәрілер топтары

Бүларға  ГК жатады: преднизолон, дексаметазон,  триамцинолон, /кеналог/ метилпреднизолон /урбазон/. ГК уш  кезенге де әсерін береді. ГК протеолитикалық ферменттердін  лизосомнан шығуын төмендетеді, өт тегінін  бос радикалдардын  азайтады, үйткені  олар мембранада  липидтердін көс тотыгуна әкеледі. Альтерация кезенінін тежелуі байкалады.  ГК тамырлардын беткейлі  эндотелиясында өткізгіштігін  тежейді  нейтрофилдармен моноциттердін пайда болуын тежейді. Сонымен катар ферменттердін босансуы томендейді патологиялық процесстерді озара күшейтін. ГК қабыну  медиаторлардын шығуын төмендетеді, фосфолипидтерден арахидон қышқылынын шығуын төмендетеді, ПГ азайтады.  Сонын  нәнижесенде  қызару, экссудатын, ісінудін төмендеуі байкалады.  ГК моноциттердін қабыну ошығына тусуін тежейді, қабынған  тіндерден  мукополисахаридтердін синдезін тежейді.  ГК қандағы Т-лимфоциттерін  төмендетеді.  Буындарда ГК  монокиндермен /интермики-1/. Лимфокиндердін /интерлейкин-П/ синтезін тежейді. ГК  коллагеноздардын өнімін тежейді. ГК фармакокинетикасы – АЖЖ жақсы сініріледі барлық  барьерлерден жақсы өтеді.  Онын ішінде өтпейтік – бетаметазон /бекотид, триамцинолон/ жергілікті қолданады.  Белок плазмасымен 80-90 % байланысады.  Биотрансформациясы бауырда журеді.  Элиминациясы баяу жереді. 

Қолдану қөрсеткіштері:

1. Қысқа үақыт /2-4күн/: жедел  қабыну процесстерінде, токсикалық пневмония, ірінді ауыр менингит.

2. Үзақ үақыт – созылмалы қабынуда. Ревматизмде, ревматоидты  артритте.

Кері  жағымсыз  әсерлері:

1. Ісіну, гипокалиемия, нерв-бүлшык ет  аралығынын   өткізгіштігінін төмендеуінде, салалы бүлшык  тіндердін атониясында.  

2. Жүрек  аритмиялары, гипертензия.

3. Инфекцияға қарсы корғаныш функция төмендеуі.

4. Глаукома – ұзақ ұақыт қолдағанда.

5.  Остеопороз. 

6. Гипергликемия, глюкозурия,  стероидты диабет.

7. Кушинг синдромы.

8. Бұйрек усті  безінін секрециясынын тежелуі.

 

Ш.   Базисты дәрілер

 

Бүл дәрілер топтары ұзақ әсерлі:

Негізгі тобы:

1. Малярияға қарсы : хингамин /хлорокин, плаквенил/.
2. Алтын препараттары: кризанол, ауронфин,

                      ауротиоглюкоза, миокризин.

3. Д-пенициламин /купренил/

Резервти  тобы:

• Цитостатиктер: азатиоприн,  циклофосфан,    

                     метотрексат,  меркаптопурин

 

Негізгі әсерлер:

1. Әсердін баяу пайда болуы /3-6 ай/.
2. Түракты ремиссия /жылдар бойы аурмау/.
3. Токсикалық әсерінін жиілігі /барлығында болуы

                    мүмкін/.

Қолдану қөрсеткіштері:

 СЕҚҚ, СҚҚ дәрілердің әсері болмаса ревматоидты артритте ұзақ үақыт созылмалы ревматизмде.

Механизм әсері:

1. Хингамин, хлорохин клетка, субклеткалық мембраналарда  қалыпты жағдайға  келтіреді. Лизосомды ферменттердін шығуын тежейді. ПГЕ₂ швғуын тежейді,  аутоаллергиялық процесстерді бәсендетеді, синовиальды клеткалардан коллагеноздардын шығын тежейді.

Кері әсерлер: лоқсу, тері бөрітпелері, кышу, жалпы  салмақтын төмендеуі, шашатын түсінін өзгеруі, қөздін қөруінін төмендеуі.

2. Алтын препараттары. ПГ шығуын  төмендетеді.  Нейтрофилдардын,  макрофагтардын функциясын бәсендетеді. Кризанол препараттарын  майлы ерітіндісін бетке не болмаса ауырған буынға 1 р аптада енгізеді.

Кері әсерлер:  Тері  берітпелер,  протеинурия /потеря белка/ тромбоцитопения, стоматит, конъюнктивит, бауыр функциясынын бүзылуы, аллопеция /шаштын түсу/.

3. Д-пенициламин /купренил/ механизмі толық  анықталмаған. Т, В-лимфоциттердін функциясын тежейді, коллаген курамына синтезіне әсерін береді,  ревматоидты артриттін пайда  болуын тежейды.

      Кері әсерлер:   тері бөрітпелер, протеинурия, слабоумие.

4. Цитостатиктер: Нуклеин қышқылдарынын синтезін бұзады, лимфоидты  тіндерді тежейді, Т-лимфоциттердін бөлінуін тежейді.

     Кері әсерлер:   Т-тромбоцитопения, лейкопения, анемия, АЖЖ функциясынын    тежелуі,  лоқсу, құсу. Жыныс бездерінін  функциясынын тежелуі /урыксызык,  импотенция/. Аллопеция.