Салауатты өмір салтын насихаттау

          Қазақстан  Республикасының Білім және Ғылым  министірлігі

                                            Алматы Заң колледжі

 

  БАЯНДАМА

Тақырыбы: Салауатты өмір салтын насихаттау

 

 

 

                                                                                                            Орындаған: 203 топ

                                                                                                                   Арымбек Ж.Т.

 

 

 

 

 

 

                                                                                                                                                                                                                       

                                                                   Алматы 2013ж.

                                           ЖОСПАРЫ:

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім

А) " Студенттердің салауатты өмір сүру дағдыларын денсаулық сақтау технологиясы негізінде қалыптастыру"

Ә) "Дені сау ұрпақ- болашақ кепілі

III.      Қорытынды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                

                                                   КІРІСПЕ

                                                                       

                                                                            Салауатты өмір салты мен адамның өз

                                                                                                      денсаулығы үшін ынтымақты жауапкер- 
                                                                                                      шілік қағидаты- денсаулық саласында-

                                                                                                     ғы және халықтың күнделікті  тұрмысын-

                                                                                                       мемлекеттік саясаттың ең басты  мәсе-

                                                                                                      лесі болуы тиіс.    

                                                                                                                                             Н.Ә. Назарбаев

Еліміздің денсаулық  сақтау саласын дамытудың 2011-2015 жылдарға арналған мемлекеттік "Саламатты  Қазақстан" бағдарламасы қалып-  тасты. 2011 жылдың 1 қаңтарынан бастап жүзеге асатын бұл жаңа бағ- дарлама отандық  денсаулық сақтау жүйесінде "ауырып ем іздегенше, ауырмаудың жолын ізде" дегенді ұсынатын болды. Бұл жаңа бағдар- лама Қазақстанның 2030 жылға  дейінгі даму стратегиясында, сондай-ақ Президент Жолдауында көрсетілген  міндеттерді іске асыруға негіз- делген.

             Елбасымыз айтқандай, халық денсаулығы- баға жетпес байлық мемлекеттің  қымбат қазынасы. Денсаулығы мықты  адам ғана қоғамға лайықты  қызмет етеді, оның дамуына,  экономикасын жақсартуға үлес  қосады.

             Салауаттылық деген ұғым қазақ халқының салт- дәстүрін, көне- ден келе жатқан мәдениетін, өнерін, әдет-ғұрпын жас ұрпаққа ұғын- дыру. Салауаттылық ішімдіктен, есірткіден, темекіден аулақ болу, де- не және жан тазалығын сақтау, тіпті қарапайым түрде айтсақ, адам- ның киім киісі, тамақты қалыппен ішуі де кіретін игі іс әрекет. Өмір заңдылығы салауатсыздықты кешірмейді, оғаш қылықтар  түбінде опық жегізеді. Жасөспірімдердің салауатты өмірге ұмтылысы, зиянды әдеттерді жек көрушілігі олардың өзге адамдармен қарым-қатынасы-   на яғни әлеуметтік ортаға тығыз байланысты. Ұрпаққа өмір заңдылық- тарына, салауаттылық негіздеріне бейімдеу мектеп жүйесіне жүктел-  ген өте маңызды да жауапкершілігі мол міндет болып отыр. Осыған орай сыныптан тыс жүргізілетін жұмыстардың мән-мағынасы зор бо- лып келеді. Егеменді елдің туын көкке көтеретін, әрине, өркениетті ұрпақ. Сондықтан балалар мен жасөспірімдердің бойына салауатты өмір салтын қалыптастырумен денсаулықты сақтау және нығайту мә-  селелеріне айырықша мән беру керек.

          Салауатты өмір салтын сақтау- әрбір Қазақстан азаматының бас-  ты мақсаттарының бірі. Сондықтан да білім беру ұжымы үшін басты міндеттердің бірі- балаларды ауырмауға, денсаулықтарын күтуге, са- лауатты өмір салтын ұстануға міндетті.

 

        Оқушылардың салауатты өмір сүру дағдыларын денсаулық

                       сақтау технологиясы негізінде  қалыптастыру

 

Балалардың  денсаулығы-қоғамның экономикалық, әлеуметтік және саналы жетістіктерін сипаттайтын маңызды көрсеткіштердің қатарына жатады. Балалардың денсаулық деңгейлерінің көрінісі көпшілік жағ-дайда оқу орнының жауапкершілігінде деп корсетіледі.

                Демек, оқу орындарында оқушылардың  денсаулығы ерекше өзекті мәселе. Қазіргі студенттердің салауатты  өмір салтына тірбие-     леудің басты міндеттеріне мына  тқмендегілер жатады:

1. халық педагогикасы элементтерін қолдану.
2. студенттің бойында салауатты өмір салтын қалыптастыруда тиім-   ді психологиялық-педагогикалық шарттарды қолдану.
3. "салауатты өмір салты"- ұғымын қалыптастыру.
4. салауатты өмір сүру туралы студенттерді ынталандыру.
5. студенттердің өзін-өзі тәрбиелеуіне көмек көрсету.

Шығыстың  ойшылдары Аль-Фараби, Абу Али  Ибн-Сина, Ж.Бала-сағұн, А.Ясауи өз трактаттарында денсаулық пен өмір салтының байланыстылығы туралы айтса, педагог-ағартушылар А.Байтұр-- сынов, М.Жұмабаев, М.Дулати, Асан Қайғының шығармаларын-  да жас жеткіншектерге денсаулық сақтау туралы білім беру ке- рек екендігіне көңіл бөлген.                                                                                               

Дей тұрғанмен, білем беру орнының қабырғасында студенттер сала-  уатты өмір сүру дағдыларын денсаулық сақтау технологиясы негізінде қалыптастыру қажеттілігі мен бұл мәселенің теориялық тұрғыда зерт- теліп және ғылыми- әдестемелік жағынан қажетті деңгейде қамтама-    сыз етілмегендігі арасында қарама-қайшылық орын алып отырғанды- ғы байқалады.

             Еліміздің әлемдегі бәсекеге  барынша қабілетті елу елдің  қата-рына кіру стратегиясында  Елбасы Н.Ә.Назарбаев: "Білім беру  рефор- масы- Қазақстанның бәсекеге  нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз  ету- ге мүмкіндік беретін аса  маңызды құралдардың бірі",- деп  ерекше бө- ліп көрсетті. Осыған  орай әлемдік жаһандану жағдайларына байла-- нысты біздің елдегі орта білім беру орындарының алдында студент- тердің студенттірдің салауатты өмір салтын бейімдеу талабы тұр.

      Салауатты өмір салтын студенттер  бойында дамыту, тәрбиелеу мә- селесін  зерттеу ең алдымен тарихи, педагогикалық  тұрғыдағы талдау- ды талап етеді.

"Салауатты  өмір салты" түсінігін былайша  бөліп көрсетуге болады:

- Салауатты өмір салты- бұл денсаулық проблемасына адамның алды на қойған мақсаттарына қол жеткізудің нақты мүмкіндіктері сияқты, әртүрлі факторлардың әсері болатын өмір сүру барысында қалыптас- қан көзқарастар жүйесі.

- Салауатты өмір салты- адамның өзінің шығармашылық деңгейін сол немесе басқа қырынан жүзеге асыруға мүмкіндік беретін адамның өндірістік, тұрмыстық және мәдени жақтарын ұйымдастыру тәсілі.

- Салауатты өмір салты- денсаулық туралы белгілі бір әлеуметтік жә- не тарихи көзқарас, сондай-ақ, өмірдегі тәжірибеге оны интеграция-  лау құралдары мен әдістері.

- Салауатты өмір салты- адамның күнделікті өмір сүруінің түрлі тәсіл- дері, олар организмнің резервтік мүмкіндіктерін нығайтады, биікте- теді және адамның экономикалық және психологиялық жағдайларын да өзінің әлеуметтік және кәсіптік қызметін табысты атқаруды қамта-     масыз етеді.

Салауатты өмір салтын жүргізуде оқушыға жан-жақты  әсер етіледі. Әдебиеттерге шолу, талдау жасау және біздің педагогикалық  тәжіри- беміздің анықтауынша, салауатты  өмір салты мынадай ерекшеліктер- мен сипатталады:

1. оптимальды қозғалыс режимі
2. жеке гигиена
3. тиімді тамақтану
4. антиәлеуметтік әдістерді қабылдамау
5. берілмеу (темекі шегу, ішімдік ішу, нашақорлық)
6. оң эмоция

            

                 <<Дені сау ұрпақ- болашақтың кепілі>>

 

Жас ұрпақтың салауатты өмір сүруге көзқарасын қалыптастыру, олар- дың денсаулығын сақтауға, қоршаған ортасын таза ұстауға және жоғары, сапалы білім алып, сол білімді  келешектегі өмірінде пайда- лана білуге тәрбиелеу. Салауатты өмір салтын насихаттауда,салауатты  өмір сүру мәдениетін қалыптастыру проблемаларын  жетілдіретін, осы саладағы басымдылықтарды  анықтайтын ғылым да, өскелең ұрпақты  оқыту, тәрбиелеу формалары мен  жаңа әдістерді ұстанатын білім  де қажет. Елбасымыз міндет етіп қойғандай  өзіндік өмір өрнегін жасай алатын, өзіндік даму арнасын белгілеп, өмірдің  қиыр көкжиегіне ба- тыл қадам басатын бүгінгі бәсекенің қатал заңына икемді ұрпақтың тұғыры мектептен басталады. Қазақ елінің Ата заңына сәйкес әрбір азаматтың саулығы- мемлекетіміздің саулығы болып есептеледі. Ха- лық даналығы << Елім бай болсын десең-денің сау болсын>> деп ден-саулықтың елдік, халықтық, ұлттық, отандық мағынасына айырықша көңіл аударады. Сондықтан да әр адам "Менің саулығым-ұрпағым-  ның саулығы" деп түсінген. Бұл орайда алдында үлкен міндет тұр:дені сау, білікті де білімді, салауатты өмір сүре алатын тұлға қалыптастыру. Осы міндетті шешу үшін әрбір ұжым оқушы денсаулығын сақтау мен нығайтуда өз үлестерін қосу міндет болып табылады.

             Елбасы өзінің "Қазақстан 2030" жолдауында халықты: "Қоғамымызды құруымызға қарай азаматтарымыздың өз өмірінің аяғына дейін сау болуы үшін күш салу керек" деп жұмыла іске кірісуге шақырады.

           Дүниедегі ең бағалы асыл байлық-адам. Ол барлық әлеуметтік қозғалыстар  мен қимыл әрекеттің негізі, ол-шені  мен мақсаты, жер шарындағы  небір ғаламат табыстардың қайнар  көзі, ақыл-ой туынды- лардың құдіретті  иесі. Адам баласы өз денсаулығының  қожасы. Әр кезде де тұмаудың, суық тиюдің алдын алу жолы бар екенін, қартаю- ды кешіктіруге болатынын есте сақтау қажет. Бүгінгі күнде мықты ден- саулық материалдық құндылықтар қатарында екенін түсінуіміз қажет. "Үлкен жетістікке жету үшін, алдымен өзіңді жеңуің қажет"- деген қа- ғида барлық жастағы адамдарға сай келеді. Егер дене шынықтыруда үзіліс болса, онда жаттығуды қайтадан жеңіл түрде бастап, бірте-бірте ағзаға салмақ түсіру қажет. Дене белсенділігі кардио-респираторлы жүйені нығайтады. Жүректің, тамыр мен тыныс алу мүшелерінің бейімделу мүмкіндігін жоғарылатып, ағзаның дене жүктемесіне қар- сы тұруын қамтамасыз етеді. Өркениетті дамыған қоғамды дені сау адам ғана құра алады. "Балаларымыздың болашағы біздің қолымыз- да" деген қағиданы жиі айтамыз. Денсаулықтың сау болуы қай кезең- де болсын маңызды, сондықтан кез келген білім беру мекемесі ең алдыңғы мақсаттардың біріне оқушының денсаулығын күтуді жос- парлайды

           Адамның ең басты байлығы-амандығы  мен денсаулығы екенін айта  келе сол денсаулықты сақтауды, дұрыс тамақтану мен өзіне-өзі  қамқорлық жасау туралы жасөспірімге  педагогикалық негізде жүйелі  білім беріп, ақпараттармен қамтамасыз  етіп отырсақ, жас ұрпағымыз  білімді, жн-жақты хабардар болып  өседі. Жас ұрпақтың білімді,  жан- жақты хабардар болуының  кепілі- денсаулыққа келіп тіреледі.

 

              Зиянды әдеттен сақтан:

1.Темекі тәнді зақымдайды

Темекі тәнді зақымдайды, ақыл-ойды күйзелтеді, тұтас ұлт-тарды  топастандырады.

                                                                   О.Бальзак

 

2. Алкаголь-ақыл есті тонаушы

Ішсеңде әлде кімге тілеп саулық,

Біліп қой арақ саған етер жаулық.

                                                                                  Р.Ғамзатов

 

3. Шынықсаң- шымыр боласың

Деннің саулығы тек  өзің ғана аса алатын асу.

                                                               В.Шенеберг

 

 

 

 

 

 

 

                       Қорытынды

 

"Қазақстан 2030" бағдарламасында  көрсетілгендей, өркениетті елдің  әрбір азаматы дені сау, салауатты  болуы шарт. Жан -адамның ішкі  дүниесі, ішкі жаратылысы. "Дені  саудың-жаны сау" сондықтан әрбір адам өз денсаулығына жауапты қарағаны жөн. Денсаулық адам баласының ең басты қазынасы, асқан байлығы өмірінің тірегі екендігін қазіргі жастардың барлығы түсіне бер- мейді. Халқымыздың абырой-беделі, қадір-қасиеті дәулетімен ғана емес, ұрпақтың салауаттылығымен де өлшенеді. Сондық-тан біздің педагогтарымыз жастарға, балаларға, жасөспірімдер-ге салауаттылықтың мән-мағынасын түсіндіруге үлкен үлес қо-суда.                                                                                                 Халқымыз "Денсаулық- зор байлық" деп тоқсан ауыз сөздің мағынасын тобықтай сөзге сидырған. Біздің көзқарасымыз бойынша салауатты өмір салтын дәріптеу туралы сөз болғанда ең алдымен денсаулық сақтау технологиясы туралы айтылуы керек. Әдебиеттердегі талдау, шолудан байқағанымыз оқу құ- ралдарында осындай ұғым анық көрсетілген, оөу материалы пе- дагогикалық процестің ерекшеліктерімен ұштастырылған.

          Сонымен, біздің тұжырымдамамыз  бойынша педагогика-лық технология  дегеніміз- ол ортаға сәйкес  оқыту формалары- ның, әдістері  мен құралдарының біртұтас жүйесі, сондай-ақ осы жүйені ғылымға  негізделген дедактикалық үдерісте  жүзеге асы- ру үшін, меңгерілетін  пәннің ерекшелігіне сәйкес нәтижеге  жеткі-  зудегі теория мен практикада  пайдалану механизмі.