Дәрігер тұлғасы. Дәрігер тұлғасына психологиялық талаптар. Дәрігердің коммуникативті жетіктігін психологиялық ерекшеліктер

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

ПСИХИАТРИЯ ЖӘНЕ НАРКОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

 

СӨЖ

 

Пәні: Коммуникативтік дағдылар.

Тақырыбы: Дәрігер тұлғасы. Дәрігер тұлғасына психологиялық талаптар. Дәрігердің коммуникативті жетіктігін психологиялық ерекшеліктер.

 

Орындаған: Жомартбаева А.С. 
Тексерген: Бураханова Г.К.

 

СЕМЕЙ 2013

 

Пәні: Коммуникативтік дағдылар.

Тақырыбы: Дәрігер тұлғасы. Дәрігер тұлғасына психологиялық талаптар. Дәрігердің коммуникативті жетіктігін психологиялық ерекшеліктер.

• Жоспар:

 

Кіріспе.

Негізгі бөлім:  
2.1. Дәрігер тұлғасы. 
2.2. Дәрігер тұлғасына психологиялық талаптар. 
2.3. Дәрігердің коммуникативті жетіктігін психологиялық ерекшеліктер.

Қорытынды.

Қолданылған әдебиеттер тізімі.

• Тұлға - жеке адамның өзіндік адамгершілік, әлеуметтік, психология қырларын ашып, адамды саналы іс-әрекет иесі және қоғам мүшесі ретінде жан-жақты сипаттайтын ұғым. Aдамның әлеуметтік қасиеттерінің жиынтығы, қоғамдық даму жемісі мен белсенді қызмет ету мен қарым-қатынас орнату арқылы жеке адамды әлеуметтік қатынастар жүйесіне енгізудің жемісі.

 

Тұлға психологияда өзінің өмір жолын белгілей алатын, қайталанбас даралық ерекшелігін сезінетін субъект. Тұлға адам ұғымынан гөрі нақты мағынаға ие. Өйткені адам тұлғалық сипатты иелену үшін өз “менің” өзге “меннен” ажыратып, есейіп, өз бетінше дербес әрекет ету мүмкіндігін ашуы керек. Яғни, белгілі бір мәнді іспен айналысатын, азды-көпті білімі, өмірлік тәжірибесі, дүниетанымы мен сенімі бар адамды тұлға деп атайды.

 

Кіріспе.

 

Тұлға психологиялық түсінік бойынша:

• Қазіргі заманғы дәрігерде қандай психологиялық қасиеттер болуы қажет?  
  Коммуникативтік біліктіліктілік астарында тұлғаның психологиялық сипаттамасы жатыр, бұл арқылы адам белгілі-бір әлеуметтік топқа кіреді, қоршаған ортамен эмоционалды қарым-қатынасқа түсіп, басқа адамдармен бірге бола алады. 
  Бұл психологиялық қасиет «аффиляция» деп аталады, яғни басқа адамдармен бірге «болуға», «қосылуға» ұмтылу қажеттілігі. 
  Іштей аффиляция бауыр басу, адалдық сияқты сезімдер арқылы көрініс тапса, сырттай-ашықтық, басқа адамдармен үнемі бірге болу, қызметтес болу сияқты іс-әрекеттер арқылы көрінеді.

Ұзақтылығымен, қарым-қатынасқа түсетін адамдардың алуан түрлілігімен ерекшелінетін  дәрігер жұмысына аффиляция:  
- науқастарға қызығушылықпен қарауға көмектеседі; 
- оларға көмектесуге ұмтылдырады; 
- кәсіби деформациядан, немқұрайлық пен ресмиліктен қорғайды; 
- науқасқа жеке “дене” деп қараудан сақтайды.

• Дәрігердің коммуникативтік біліктілігін қамтамасыз ететін келесі бір психологиялық қасиет – бұл эмоционалды тұрақтылық болып табылады. Эмоционалды тұрақтылық дәрігерге “психологиялық стрестен”, науқастармен қақтығысып қалудан қорғайды.  Дәрігердің  эмоционалды іс-әрекеттері, науқастың оған деген сенімін жоғалтып қана қоймай, оларды шаршатады, күдік туғызып, тіптіқорқытады. Керісінше, дәрігердің бірқалыптылығы мен эмоционалды тұрақтылығы, сабырлылығы науқасқа сенімді қарым-қатынас орнатуға көмектеседі.

Қарым-қатынас жасау барысында  дәрігердің басты психологиялық  қасиеті – бұл эмпатия көрсетуі,яғни бұл дәрігердің науқас қиындығына ортақтасуы, терең сезінуі, науқас күйзелістеріне өзіндік  психологиялық тұрғыда  “қатысуы” болып табылады.

        Эмпатия үш түрлі компоненттен тұрады: 
 
1. идентификация механизміне негізделген эмоционалды эмпатия. 
2. Интеллектуалды процестерге негізделген (салыстыру, талдау) танымдық эмпатия. 
3. Ішкі интуицияға сүйенетін предикативті эмпатия, яғни басқа адам туралы көзқарасты болжай алу қабілетінен көрінетін эмпатия.

Науқастармен  жұмыс жасауда эмпатия не нәрсеге мүмкіндік береді?

- эмоционалды  түрде ортақтасу, науқаспен психологиялық  контакт орнатуға, ол туралы толық, әрі нақты мәлімет алуға, науқасқа жазылатынына деген сенімді ұялатуға, науқастың дәрігер кәсібилігіне деген сеніммен қарауына көмектеседі;

- дәрігердің  эмпатиясы , науқастың субъективті  сезімдерінің, аурудың объективті клиникалық сипатына сәйкес келмеген жағдайында көмектеседі.

Эмпатиялық жауаптардың типтері

 

  Коэн-Коул мен Берд (1991) эмпатиялық жауаптардың бес түрін бөліп көрсетеді:  
 
- бейнелеу;

   - мойындау; 
- қолдау; 
- серіктестік; 
- сыйлау.

1. сөздік;
2. сөздік емес.

 

Эмпатия түрлері:

    Дәрігердің  коммуникативтік біліктілігінің  қалыптасуындағы маңызды психологиялық  қасиет – бұл сезімталдылық  (сенситивтілік). Бұл қасиет дәрігерге  науқаспен қарым-қатынас жасаудағы  өзінің мінез-құлқын қайта қарап,  түзетуге көмектесетін “кері  байланыс” рөлін атқарады.

 

Дегенмен, сенситивтілік өте жоғары болмауы  тиіс, себебі ол дәрігердің өзіндік  бағалауын, аффилятивті қажеттілігін төмендетеді.

Тұлға психологияда өзінің өмір жолын белгілей алатын, қайталанбас даралық ерекшелігін сезінетін субъект. Тұлға адам ұғымынан гөрі нақты мағынаға ие. Өйткені адам тұлғалық сипатты иелену үшін өз “менің” өзге “меннен” ажыратып, есейіп, өз бетінше дербес әрекет ету мүмкіндігін ашуы керек. Яғни, белгілі бір мәнді іспен айналысатын, азды-көпті білімі, өмірлік тәжірибесі, дүниетанымы мен сенімі бар адамды тұлға деп атайды.

 

Дәрігердің  коммуникативтік біліктілігін қамтамасыз ететін келесі бір психологиялық  қасиет – бұл эмоционалды тұрақтылық болып табылады.

 

Қарым-қатынас  жасау барысында дәрігердің басты  психологиялық   қасиеті – бұл эмпатия көрсетуі

 

Дәрігердің  коммуникативтік біліктілігінің қалыптасуындағы  маңызды психологиялық қасиет –  бұл сезімталдылық (сенситивтілік)

 

 Аффиляция  - басқа адамдармен бірге «болуға», «қосылуға» ұмтылу   қажеттілігі.

 

Қорытынды.

Қолданылған әдебиеттер тізімі 
1. М.А. Асимов, С.А. Нұрмағамбетова, Ю.В. Игнатьев “ Коммуникативтк дағдылар” Алматы 2009 
2. www.google.com

Назарларыңызға рахмет!!!