Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы қызмет және қоғамдық денсаулықты сақтау

ХАЛЫҚ ДЕНСАУЛЫҒЫ ЖӘНЕ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖҮЙЕСІ ТУРАЛЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ  КОДЕКСІ 
[21.10.2009]

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2009 жылғы 10 қарашадағы № 162-ө Өкімімен, ҚР Денсаулық сақтау  министрінің 2009 жылғы 5 қазандағы № 495 бұйрығымен бекітілген

 

6-Бөлім.  Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық  салауаттылығы саласындағы қызмет және қоғамдық денсаулықты сақтау 

148-бап. Инфекциялық  және паразиттік аурулардың пайда  болуы мен таралуының, халықтың  улануының алдын алу 
1. Инфекциялық және паразиттік аурулардың пайда болуының және таралуының, халықтың улануының алдын алу мақсатында санитариялық-эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік жүйесі¬нің құжаттарында көзделген санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық), оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағын санита¬риялық қорғауды жүзеге асыру, шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантинді енгізу, өндірістік бақылауды жүзеге асыру жөніндегі, инфекциялық және паразиттік аурулармен ауыра¬тын науқастарға қатысты, халықты медициналық тексеріп-қарауды, профилактикалық егуді, гигие-налық тәрбие беру мен оқытуды жүргізу жөніндегі іс-шаралар жүргізіледі. 
2. Санитариялық-эпидемияға қарсы (про¬филактикалық) іс-шаралар аумақтарды дамытудың әзірленіп жатқан бағдарламаларына және өзге де өңірлік бағдарламаларға енгізілуге жатады. 
3. Инфекциялық және паразиттік аурулармен ауыратын науқастар, инфекциялық және пара¬зиттік аурулармен ауырады деп күдік туғызатын адамдар, бактерия таратушылар оқшаулануға және емделуге, ал олармен қарым-қатынаста болған адамдар – медициналық байқауға алынуға және қажет болған кезде оқшаулануға және емделуге жатады. 
4. Айналасындағылар үшін қауіп төндіретін созылмалы инфекциялық және паразиттік аурулармен ауыратын науқастар, созылмалы бактерия таратушылар Қазақстан Республи¬касы¬ның еңбек заңнамасына сәйкес жұмыстан уақытша шеттетілуге жатады.

 

150-бап. Инфекциялық  аурулар эпидемиясының пайда болу қаупі төнген жағдайда шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин енгізудің шарттары 
1. Инфекциялық және паразиттік аурулардың әкеліну және таралу қаупі төнген жағдайда, осы Кодекске сәйкес уәкілетті орган Қазақстан Респуб¬ликасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде және тиісті аумақтарда шектеу іс-шараларын, оның ішінде кәсіпкерліктің және (немесе) өзге де қызметтің және халықтың тыныс-тіршілігінің ерекше жағдайларымен карантин енгізеді. 
2. Шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин енгізілген жағдайда орталық және жергілікті атқарушы органдардың, жеке және заңды тұлға¬лардың қызметін үйлестіру бойынша оралымды басшылық жасау төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою жөніндегі ведомствоаралық мемлекеттік комиссияға және төтенше жағдайлар жөніндегі аумақтық комиссияларға жүктеледі. 
3. Жекелеген объектілерде шектеу іс-шара¬лары, оның ішінде карантин тиісті аумақтың (көліктегі) бас мемлекеттік санитариялық дәрі¬герінің немесе оның орынбасарларының, сондай-ақ ведомстволық объектілерде - халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын мем¬лекеттік органдардың бөлімшелері басшыларының шешімімен енгізіледі (тоқтатылады). 
4. Шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантинді жүзеге асыру тәртібін және пайда болу мен таралу қаупі төнген кезде шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин енгізілетін инфекциялық аурулардың тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді. 

151-бап. Инфекциялық  және паразиттік, кәсіптік аурулар  мен улану оқиғаларын тіркеу және тексеру 
1. Инфекциялық және паразиттік, кәсіптік аурулар мен уланудың барлық оқиғалары, олардың анықталған жері бойынша денсаулық сақтау ұйымдарының тіркеуге алуына, мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет орган¬дары мен ұйымдарының мемлекеттік есепке алуына және есептілікті жүргізуіне жатады. Көр¬сетілген аурулар мен улану оқиғаларын тіркеу, есеп¬ке алу тәртібін, сондай-ақ олар бойынша есеп¬тілікті жүргізу тәртібін уәкілетті орган белгілейді. 
2. Инфекциялық және паразиттік, кәсіптік аурулар мен халықтың улану оқиғалары уәкілетті орган белгілеген тәртіппен санитариялық-эпидемиологиялық қызмет мамандарының тексеру жүргізуіне жатады. 

152-бап. Дезинфекциялық, дезинсекциялық және дератизациялық  іс-шаралар 
1. Инфекциялық және паразиттік аурулардың пайда болуының, таралуының алдын алу мақсатында дара кәсіпкерлер, жеке және заңды тұлғалар эпидемиологиялық айғақтар мен сани¬тариялық-эпидемиологиялық қызметтің лауазымды адамдарының нұсқамалары, қаулылары бойынша инфекциялық және паразиттік аурулардың қоздырғыштарын жоюға (дезинфекция), жәндік¬терді, басқа да буын аяқтыларды жоюға (дезинсекция) және кеміргіштерді қыруға (дератизация) бағытталған шаралар кешенін өз қаражаты есебінен жүргізуге міндетті. 
2. Төтенше эпидемия жағдайлары пайда болған кезде мемлекеттік санитариялық-эпидемио¬логиялық қызмет органдарының ұсынуы бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы орган¬дарының шешімімен кезектен тыс міндетті дезин¬фекциялық, дезинсекциялық және дерати¬зациялық іс-шаралар бюджет қаражаты есебінен жүргізіледі. 
3. Ошақтық дезинфекцияны медициналық ұйымдар, сондай-ақ санитариялық-эпидемио¬логиялық қызмет ұйымдары жүргізеді. 

                              25-тарау. Қоғамдық денсаулықты сақтау 
  
153-бап. Аурулар профилактикасының мақсаты мен түрлері 
1. Аурулар профилактикасының мақсаты аурулардың пайда болуының немесе өршуінің, сондай-ақ олардың зардаптары мен асқынуының алдын алу болып табылады. 
2. Аурулар профилактикасы бастапқы, қайта¬лама және жалғаспалы болып бөлінеді. 
Аурулардың бастапқы профилактикасы (жап¬пай және жеке) аурулардың пайда болуының алдын алу мақсатында тіршілік ету үшін қолайлы жағдайлар жасауға бағытталған. 
Аурулардың қайталама профилактикасы аурулардың ерте сатыларында өршуінің және олардың зардаптарының алдын алуға бағытталған. 
Аурулардың жалғаспалы профилактикасы өршіп кеткен асқынуды, ағзалар мен тіндердің зақымдануын бақылауға бағытталған. 
  
154-бап. Салауатты өмір салтын қалыптастыру 
1. Салауатты өмір салтын қалыптастыру денсаулықты нығайту және өмір салтымен байла¬нысты аурулардың алдын алу мәселелерінде халықты ақпараттық қамтамасыз ету, гигиеналық оқыту мен тәрбиелеу жолымен салауатты өмір салтын насихаттауды, дұрыс тамақтануды және аурулардың профилактикасын қамтиды. 
2. Салауатты өмір салтын қалыптастыруды денсаулық сақтау субъектілері уәкілетті органның үйлестіруімен және әдістемелік басшылығымен басқа да мемлекеттік органдармен бірлесіп, халықаралық ұйымдар мен қоғамдық бірлестік¬тердің қатысуымен қамтамасыз етеді. 
  
155-бап. Медициналық тексеріп-қарау 
1. Медициналық тексеріп-қараудың негізгі мақсаты денсаулықты қалыптастыруға және нығайтуға, ауруларды анықтауға және таралуының алдын алуға, оның ішінде кәсіптік аурулардың, улану¬лардың, жазатайым оқиғалардың алдын алуға, сондай-ақ ұйымдар қызметкерлерінің, қандай да бір шаруашылық және (немесе) өндіріс¬тік қызметті жүзеге асыратын адамдардың еңбек қауіпсіздігі мен денсаулығын сақтауды қамтамасыз етуге бағытталған уақтылы медициналық зерттеп-қарауды қамтамасыз ету болып табылады.  
2. Медициналық тексеріп-қарау міндетті және профилактикалық болуы мүмкін. 
3. Міндетті медициналық тексеріп-қарау алдын ала және мерзімдік болып бөлінеді. 
Алдын ала міндетті медициналық тексеріп-қарау кәсібі немесе оқуы бойынша міндеттерін орындауға жарамдылығын анықтау, сондай-ақ жалпы, кәсіптік аурулардың алдын алу мен инфек¬циялық және паразиттік ауруларды таратпау мақсатында жұмысқа тұру немесе оқуға түсу кезінде жүргізіледі. 
Мерзімдік міндетті медициналық тексеріп-қарау жұмыс істеушілердің денсаулық жағдайын динамикалық байқауды қамтамасыз ету, аурулардың бастапқы белгілерін уақтылы анықтау, жалпы, кәсіптік аурулардың алдын алу мен инфекциялық және паразиттік ауруларды тараптау мақсатында жүргізіледі. 
4. Міндетті медициналық тексеріп-қарау өткізі¬летін зиянды өндірістік факторлардың, кәсіптердің тізбесін, сондай-ақ осындай тексеріп-қарауды өткізудің тәртібі мен кезеңділігін уәкілетті орган белгілейді.  
5. Жұмыс берушілер өз қаражаты есебінен Қазақстан Pecпубликасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес мерзімдік міндет¬ті медициналық тексеріп-қарауға жататын қызметкерлердің осындай тексеріп-қараудан уақтылы өтуін қамтамасыз етеді.  
6. Профилактикалық медициналық тексеріп-қарау жаппай және іріктелген болып бөлінеді.  
Жаппай профилактикалық медициналық тексеріп-қарау ауруларды ерте сатыларында анық¬тау және аурулардың өршуінің, аурулардың пайда болуына әсер ететін қатер факторларының алдын алу, халықтың денсаулығын қалыптастыру және нығайту мақсатында халықтың нысаналы топ¬тарына жаппай әдіспен жүргізіледі. 
Іріктеп медициналық тексеріп-қарау белгілі бір аурудан зардап шегетін немесе қатер тобына жататын азаматтарды динамикалық байқау, олар¬дың ауруларын емдеу және денсаулығын қалпына келтіру жөніндегі іс-шаралар кешенін жүзеге асыру мақсатында жүргізіледі. 
7. Профилактикалық медициналық тексеріп-қарауға жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ осындай тексеріп-қарауды өткізудің тәртібі мен кезеңділігін уәкілетті орган олардың тиімділігі, қауіпсіздігі және экономикалық тұрғы¬дан орындылығы туралы дәлелденген ғылыми деректер негізінде белгілейді.  
8. Жұмыс берушілер Қазақстан Pecпублика¬сының Үкіметі бекітетін тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің тізбесіне сәйкес осындай тексеріп-қарауға жататын адамдар¬дың профилактикалық медициналық тексеріп-қараудан өтуі үшін жағдай жасайды.  
9. Өндірістік және шаруашылық қызмет саласында жұмыспен айналысатын дара кәсіп¬керлер мен заңды тұлғалар алдын ала немесе мерзімдік медициналық тексеріп-қараудан өтпеген немесе денсаулық жағдайына байланысты жұмысқа жарамсыз деп танылған адамдарды жұмысқа жібермеуге тиіс. 
10. Жеке медициналық кітапшаларды берудің, есепке алу мен жүргізудің тәртібін уәкілетті орган айқындайды.  
11. Міндетті және профилактикалық медици¬налық тексеріп-қараудың уақтылы өткізілуі мен оны уақтылы өтуді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласында, медициналық қызметтер көрсету саласында қыз¬метін жүзеге асыратын мемлекеттік органдар және еңбек жөніндегі уәкілетті органның мемлекеттік еңбек инспекторлары бақылайды. 
  
156-бап. Профилактикалық егуді жүргізу 
1. Қазақстан Республикасының аумағында жүрген жеке тұлғалар тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде инфекциялық және паразиттік ауруларға қарсы профилакти¬калық егілуге міндетті.  
2. Профилактикалық егу жүргізілетін ауру¬лардың тізбесін, тәртібін, оларды жүргізу мерзім¬дерін және жоспарлы түрде егілуге жататын халықтың топтарын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды. 
3. Профилактикалық (иммундық-био¬логиялық, диагностикалық, дезинфекция¬лаушы) препараттарды сақтау, тасымалдау және пайдалану уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүзеге асырылуға тиіс. 
4. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары сатып алатын профилактикалық (иммундық-биологиялық, диагностикалық, дезинфекция¬лаушы) препараттарды сақтау уәкілетті органның қоймаларында жүзеге асырылады. 
  
157-бап. Инфекциялық емес аурулардың, оның ішінде кәсіптік аурулардың және жарақаттанудың профилактикасы 
1. Инфекциялық емес аурулардың, оның ішінде кәсіптік аурулардың профилактикасы: 
1) мынадай: 
салауатты өмір салтын және дұрыс тамақ¬тануды насихаттау; 
бұқаралық ақпарат құралдары, аурулар профилактикасы мәселелері бойынша оқыту бағдарламалары арқылы халықты хабардар ету; 
созылмалы инфекциялық емес аурулардан зардап шегетін адамдарды өзіне-өзі көмек көрсету¬дің қажетті әдістеріне үйрету жөніндегі денсаулық мектептерін ұйымдастыру жолымен аурулар қатерінің мінез-құлық факторларының профи¬лактикасын және халықтың медициналық сауаттылығын арттыруды; 
2) алғашқы медициналық-санитариялық көмек мамандарының бекітілген тұрғындардың аурулар қатері факторларына, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласында қыз¬метін жүзеге асыратын мемлекеттік органдар мамандарының – жұмыс істейтіндердің кәсіптік ауруларына жүргізетін мониторингін; 
3) мемлекеттік органдардың өз өкілеттігі шегінде, өзге де органдар мен ұйымдардың, сондай-ақ дара кәсіпкерлердің аурулар қатерінің өндірістік факторлары әсерін барынша азайтуды; 
4) созылмалы инфекциялық емес, оның ішінде кәсіптік аурулары бар адамдарды халыққа медициналық тексеріп-қарау жүргізу, оларды дәрі¬герге ертерек қаралуға уәждеу арқылы анықтауды; 
5) азаматтардың жекелеген санаттарын амбула¬ториялық дәрілік қамтамасыз етуді, қалпына келтіріп емдеу мен медициналық-әлеуметтік оңалтуды қоса алғанда, созылмалы, оның ішінде кәсіптік аурулары бар адамдарды динамикалық байқауды және уақтылы сауықтыруды; 
6) уәкілетті орган бекітетін тәртіпке сәйкес, медициналық қорытындыда көрсетілген мерзімге денсаулық жағдайына байланысты неғұрлым жеңіл жұмысқа уақытша ауыстыруды қамтиды. 
2. Жарақаттанудың профилактикасын сектор¬аралық деңгейде мемлекеттік органдар – өз өкілеттіктері шегінде, жеке және заңды тұлғалар жүзеге асырады. 
  

 

 

 

 

 

                                                       Жоспары:

І. Кіріспе

І) Инфекциялық және паразиттік аурулардың пайда болуы мен таралуының, халықтың улануының алдын алу

ІІ.Негізгі  бөлім:

І) Инфекциялық аурулар эпидемиясының пайда болу қаупі төнген жағдайда шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин енгізудің шарттары 
ІІ) Инфекциялық және паразиттік, кәсіптік аурулар мен улану оқиғаларын тіркеу және тексеру

ІІІ) Дезинфекциялық, дезинсекциялық және дератизациялық іс-шаралар

ІУ) Инфекциялық емес аурулардың, оның ішінде кәсіптік аурулардың және жарақаттанудың профилактикасы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                            Пайдаланылған әдебиеттер:

І. almatyzdrav.kz

ІІ. poliklinika1.kz›files/Kodeks_kz.htm