Тамырлар бойымен қан қозғалысының жалпы физикалық-математикалық заңдылықтары.

Қарағанды  мемлекеттік медицина университеті 
Медбиофизика және информатика кафедрасы 
 
 
 
СРС 
Тақырыбы: Тамырлар бойымен қан қозғалысының жалпы физикалық-математикалық заңдылықтары. 
 
 
 
 
 
Қарағанды 2010 ж 

            Мазмұны: 
 
Кіріспе 
 
Негізгі бөлім 
1. Қанның тамыр жүйесімен ағуының темодинамикалық заңдылықтары 
2.Қанның реологиялық қасиеттері 
3.Ішкі үйкеліс коэффициенті, немесе сұйықтықтың тұтқырлығы 
4.Ньютондық және ньютондық емес сұйықтықтар 
 
Қорытынды 
 
Қолданылған әдебиеттер 
 

                                          Кіріспе 
 
Жүрек-қантамыр жүйесі қанның тамырлардың тұйықталған жүйесі бойынша қанның айналы- мын қамтамасыз етеді. Қанның ағзадағы цирку- ляциясы арқылы мүшелерге қызметтерін атқару үшін қажет заттар жеткізіледі. Тамырлар бойын- ша қанның жылжуы кез келген жүйесіндегі сұй- ықтықтардың жылжуы бағынатын заңдарға бағы- нады.  

•  
   
   
   
   
   
   
   
      Қанның ағуы қысым тербелмелі түрде өзгереді. Жүрек-   қантамырлар жүйесінің қызмет атқаруының математи -калық сипаттамасын беру өте қиын, қазіргі заманда қан -айналымының биофизикалық зерттеуі көбінесе екі мәсе- ленің шешуімен айналысады:  
   
  - Қанның тамырлар бойымен ағуын сипаттайтын физикалық заңдылықтарын анықтау. 
   
  - Қанның жеке тамырлардағы немесе тамырлар жүйесіндегі ағуының теориялық және тәжірибелік талдауы 
   
   
   
   
   
   
   
  

 
 
 
 
 
       Қан айналымды модельдеу әдістері 
 
 
 
 
 
 
Физикалық           Аналогтық         Математикалық 
 
 
 
 

                 Қанның реологиялық қасиеттері 
 
Реология (rheos – ағу, ағын, logos – ғылым, грек тілінен) – заттың деформациясы мен ағымдылы- ғы туралы ғылым. Қанның реологиясы (геморео- логия)  дегеніміз қанның тұтқыр сұйықтық ретін- дегі биофизикалық ерекшеліктерін зерттеу.

Сұйықтықтың  ағу формалары: 
 
1. тығыздық  p 
m 
p= 
v 
мұнда m сұйықтықтың массасы,  v - көлем  
 
2. меншікті салмақ u 
p 
u= 
v 
p - сұйықтықтың салмағы , v - көлем 
 
3. Ішкі үйкеліс коэффициенті, немесе сұйықтықтың       тұтқырлығы

    Сұйықтықтың тұтқырлығы (ішкі үйкеліс) – сұйықтықтың бір бөлігінің басқа бөлігінің жыл - жуына қарсыласу көрсету қасиеті. Сұйықтықтың тұтқырлығы ең алдымен молекулалардың қозғал- ғыштығын шектейтін молекулааралық әрекетте - сулерден тәуелді.

  Тұтқырлықтың болуы сұйықтықтың жылжуын шақыра -тын  сыртқы қайнардың энергиясының шашылуына,оның  жылуға көшуіне әкеледі. 
 
 
 
Тұтқыр ағынның негізгі заңы 1687 ж. И. Ньютонмен ойлап шығарылған: 
 
 
dV 
F= n S 
dZ

   Ньютондық сұйықтықтың тұтқырлық коэф- фициенті теқ қана оның табиғатынан және температурадан тәуелді. Олар үшін Ньютон  ның формуласын қолдануға болады, тұтқыр лық коэффициенты сұйықтықтың ағу шарт- тарынан тәуелсіз тұрақты болып табылады.

Қан – ньютондық  емес сұйықтық. Оның ішкі құрылымы  – 
ерітіндегі  (плазмадағы) ерітілген элементтердің суспен  -зиясы. Элементтердің 93%  эритроциттер болғанымен,қан ды физиологиялық ерітіндегі эритроциттердің суспензия- сы деп атауға болады.

Агрегаттардың  түрлері 
 
 
 
 
 

Ірі тамырлар 

Кішкене

тамырлар 

Микро

тамырлар

Қанның  негізгі темодинамикалық  көрсеткіштеріне  жатады 
 
 
 
 

Қан

қысымы 

Қан 

Қысымы

жылдамдығы

    Қан қысымы – бұл қан тарапынан тамыр- дың бірлік ауданына әсер етуші күш 
Қан ағысының жылдамдығы бөлінеді: 
1. көлемдік 
2. сызықтық 
Көлемдік жылдамдық - деп бірлік уақыт ішінде түтіктің ауданынан ағып өтетін қанның көлеміне сан жағынан тең шаманы айтады

   Көлденең қимасы тұрақты цилиндр тә- різді түтіктен ағатын  кәдімгі сұйықтар- дың  стационар ағысы Гаген-Пуазейль заңымен сипатталады.

              Пуазейль заңы мынандай жағдайларда     қолданылады: 
 
- ламинарлы ағысқа 
- гомогендік сұйықтарға 
- қатты түзү түтіктерге 
- қозу тудыратын көздерден қашық орналасқан жерлерде

                                    Қорытынды 
 
Қан айналым жүйесі адам мен басқа омыртқалы жануарларда механикалық көз қарасынан гидрав- ликалық жүйе болып табылады. Бұл жүйенің құ -рамына камералық насостар кіреді – жүректің оң жақ және сол жақ бөлімдері. 
 

• Владимиров  Ю.А с соавт. Биофизика. М., Медицина, 1983 
  2. Костюк П.Г. С соавт. Биофизика. Киев, 1988. 
  3. Рубин А.Е. Биофизика. 1-2 том. М., 1987 
  4. Рубин А.Е Биофизика: Теоретическая биофизика – 1 том.-М. Книжный дом “Университет”, 2000 
   
   
   
   
   
  

 
 
 
 

• НАЗАР  АУДАРҒАНДАРЫҢЫЗҒА 
  КӨП-КӨП РАХМЕТ!!!