Ветеринарно - технологические основы повышения репродуктивной функции молочного скота в условиях Северного Казахстана

46. Джакупов И.Т., Абдрахманов Т.Ж., Доманов Д.И.,Турсункулов Ш.Ж., Конухов В.А., Абулгазимова Г.А.Кулешов С.А.Применение гипохлорита натрия полученного на аппарате эдо-3 для лечения и профилактики акушерской патологии. Рекомендации.-Астана,2009.-17 с.

 

 

 

 

Жақыпов Исатай Түсіпұлы

СОЛТҮСТІК ҚазаҚстан  ЖАҒДАЙЫНДА САУЫН СИЫРЛАРЫНЫҢ ҰДАЙЫ  ӨНДІРУ ҚЫЗМЕТІН ЖОҒАРЫЛАТУДЫҢ  ВетеринарЛЫҚ-ТЕХНОЛОгиЯЛЫҚ  НЕГІЗДЕРІ 

16.00.07- Мал дәрігерлік акушерлік  және мал өнімінің биотехникасы

Резюме

Зерттеу нысаны: Жаңа туған бұзаулар, қашарлар, бірінші бұзаулаған сиырлар, сиырлар, қан, қан сарысуы, қынап-цервикалдық кілегейі, бұзаулардың, қашарлардың жыныс ағзалары.

Жұмыстың мақсаты: Сиырлар мен қашарлардың ұдайы өндіру қызметінің қолданыстағы әдістерін жетілдіру және ғылыми негізделінген жаңа әдістерін құрастыру.

Зерттеу әдістері: Биологиялық белсенді заттарды пайдалану бейнесінде қашарлардың, бірінші рет бұзаулаған сиырлардың жылдың әр мезгілінде ұрықтандырғандағы, бұзаулау цехында әр түрлі ұстау технологиясын пайдаланған кездегі, диспепсия, бронхопневмония сынды аурулармен ауырып шыққаннан кейінгі физиологиялық дамуының тежелуі кезіндегі ұдайы өндіру қызметін зерттедік. Туу және туудан кейінгі кезең патологияларын емдеу және алдын алу әдістерін құрастырдық.

Осы кезде клиникалық, биохимиялық, гематологиялық көрсеткіштер, жыныстық, физиологиялық жетілуі, ұрықтандыру  мерзімі, буаздылыққа қол жеткізілуі, бұзаулаудан ұрықтануына дейінгі кезеңі, қысырлық мерзімі, буаздылық, туу, туудан кейінгі кезең патологияларының болу-болмауы, сүт өнімділігі, өткізілген зерттеулердің экономикалық тиімділігі зерттелінді.

Зерттеу нәтижелері: Солтүстік Қазақстан жағдайында қашарлар мен сиырлар арасында қысырлық таралуы сараланып, оның біліну себептері анықталды.

Жүргізілген зерттеулер нәтижесі, дұрыс  азықтандырмау, қашарлар мен сиырлардың ерте жастарында диспепсия, бронхопневмониямен ауруларына шалдығуына орай жыныстық және физиологиялық жетілудің тежелуі жыныс ағзаларының физиологиялық жетілмеуін, қолдан ұрықтандыру әдісін қолданған кезде ұрықтануының төмен деңгейде болуына әкеліп соғатынын, осы себептердің арқасында қашарлар мен бірінші рет бұзаулайтын сиырларда туу және туудан кейінгі кезең патологиялары даму мүмкіндігі туындалатыны, оларда сервис-кезең ұзаратынын көрсетті.

  Табын толықтыратын қашарларда, кейіннен бірінші рет бұзаулайтын  сиырларда қысырлықты болдырмаудың  негізгі әдістерінің бірі ретінде  сау төл алу технологиясы құрастырылып  өндіріске ұсынылған.

Сиырлар мен қашарлардың биологиялық  ерекшеліктерін ескере отырып, жылдың әр мезгілінде ұрықтандырғанда ұдайы  өндіру қызметін, биологиялық белсенді заттармен бірлестіре гормонды препараттарды  пайдалана отырып, жақсартудың тиімді әдістері және антиоксиданттық препараттар мен полифункционалдық әсердегі натрий гипохлориті препаратын қолдану түріндегі акушерлік патологиялардың алдын алу әдістері ұсынылды.

Шу түспеуінің және бұзаулағаннан кейінгі эндометритті емдеудің жаңа әдістері құрастырылды.

Жануарлардың ұрықтануын жоғарылатуға мүмкіндік бере алатын маноцервикалды ұрықтандыру әдісі модифицирленді.

Аталған әдістерді пайдалану  жануарларды ұрықтандыруды және өнімділігін 1,5-2 реттік шамаға жоғарылатуға, қысырлық мерзімін қысқартуға, шығындарды азайтуға мүмкіндік береді.

Тәжірибелік ұсыныстар: Өндіріске сау төл алу және өсіру технологиясы, сиырлар мен қашарларда гормондық препараттарды пайдалана отырып, ұдайы өндіру қызметін жақсартудың тиімді әдіс-тәсілдері, антиоксидантты препараттар мен натрий гипохлоритін қолдана отырып акушерлік патологиялардың алдын алу әдістері, шу түспеуі және бұзаулағаннан кейінгі эндометриттерді емдеудің жаңа әдістері ұсынылған. Жануарлардың ұрықтануын жоғарылатуға мүмкіндік бере алатын маноцервикалды ұрықтандыру әдісі модифицирленген. Зерттеу нәтижелері негізінде ұсыныстар, әдістемелік нұсқамалар құрастырылған, патенттер алынған, олар өндіріске ендірілді.

Алынған нәтижелер Солтүстік Қазақстанның ауыл шаруашылық мекемелеріне, шаруашылықтарына ендірілген және ҚР аграрлық саласын қамтитын жоғарғы оқу орындарының оқу үрдістерінде қолданылады.

Зерттеу нәтижелерін  пайдаланудың келешегі: Ұсынылып отырған сауын сиырларының ұдайы өндіру қызметін жоғарылатудың ғылыми-негізделген жүйесі, сиырлар мен қашарлардың өсіп-өндіру қызметін гормондық препараттарды пайдалана отырып жақсарту әдісі, антиоксидантты препараттар мен натрий гипохлоритін қолданып акушерлік патологиялардың алдын алу жолы және жануарларды ұрықтандырудың модифицирленген тәсілі келешекте ғылыми мекеме қызметкерлері, ветеринар дәрігерлері пайдаланатын тиімді әдіс болады, бұл өндірісте сауын сиырларының ұдайы өндіру қызметі мен өнімділігін жоғарылатуға мүмкіндік береді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Dzhakupov Isatai Tusupovich

Veterinary technological bases of the dairy cattle reproductive function increasing in the conditions of Northern Kazakhstan.

16.00.07 - Veterinary midwifery and biotechnique reproduction of animals.

 

Summary

 

The object of the investigation: newborn calves,heifers,cow first calf,cows,blood,serum of blood,estrual slime,sexual calves apparatus.

The aim of the work: the development of the existing and the working out of new scientifically-tested methods of cows and heifers reproductive functions increasing.

Method and methodology of the investigation: the heifers reproductive functions,first calves with their physiological development

delay,after dispepsis sickness,by bronchi pneumonia, under different technology content in maternity section, at seeding in different seasons of the year,by biologically active preparatus using were investigated.Birth and after birth pathology treatment,working out of the correction ways.Clinical,biochemical,gematological indexes,sexual,physiological maturity, seeding period,fertility,calving period,the amount of sterility days,pregnancy pathology,birth and after birth period,dairy productivity,economical efficacy of the tested researches were investigated.

Results work: sterility extention among heifers and cows in Northern Kazakhstan agriform conditions was established,the manifestation cause was determined.

On results of investigation was established, that sexual and physiological maturity delay at heifers   in the result of incomplete feeding,dispepsis and bronchi pneumonia sickness in youth age caused functional deficiency of sexual organs and low cattle fertility after seeding  became one of the factor of risk midwifery pathology development at first calf cows,the service period increased within them.

The technology of getting and growing healthy offspring as one of the main sterility control at repair heifers and first calf cows was worked out and suggested to the production.

Effective correction methods of reproductive function at cows and heifers under seeding in different seasons of the year with the account of their biological possibilities,hormones preparatus using,midwifery pathology control methods with antioxidant preparatus and natrium hypochloride application were offered.

New ways of cows treatment, the secret of udder after birth were worked out. Manocervical seeding method allowing to increase the cattle fertility was modificated.

The giving methods application allows to increase the cattles fertility and productivity to 1,5-2 times, to reduce the amount of sterilе days,ensures productive resourses economy.

 

 

Practical proposals: the technology of getting and growing  healthy offspring, effective correction methods of productive functions at cows and heifers with hormones preparatus application,midwifery pathology prophylaxis ways with antioxidant preparatus and natrium hypochloride application, new ways of cows treatment, under placenta delaying and after birth endometritus were  offered to the production. Manocervical seeding method allowing to icrease the cattle fertility was modificated. On results of investigation recommendations,methodical instructions,patents introduced in the conditions of production were determined. The results are introduced in Northern Kazakhstan agriforms and they are used in educational process in agrarian universities of RK.

Prognosis of the development of investigation: worked out scientifically-tested system of dairy cattle reproductive function increasing,reproductive function correction methods at cows and heifers with hormones preparatus application,midwifery pathology prophylaxis methods with antioxidant preparatus and natrium hypochloride application,ways of treatment under midwifery pathologies,the modificated way of seeding will be used by scientific workers.veterinary surgeons.It will be possible to reduce the amount of sterile cattle and to raise the reproductive function of cows.