Кәсіптік бағдар көрсету

Кәсіптік бағдар көрсету

Көкшетау

2012 жыл

Жоспар:

1. Болашақ мамандығынды таңдау оңай іс емес!
2. Мамандық таңдаудағы 8 фактор.
3. Мамандық таңдау жолында жіберілетін қателіктер.
4. Мамандық таңдау барысындағы құпиялар.
5. Бейне-слайд (Ш.Ш.Уәлиханов атындағы КМУ).

1. Болашақ мамандығыңды таңдау оңай іс емес!.

      Мақсаты: Мектеп бітіруші оқушылардың жекелеген қабілеттері мен мүмкіндіктеріне орай және еңбек нарығындағы сұранысқа сай мамандық таңдау аясында оқушылардың таңдау сүскіндігін қалыптастыру.

     Мектеп бітірген әр түлектің алдында тағы бір маңызды қадам күтіп тұр. Ол – мамандық таңдау. Қазіргі уақытта қаладағы қай ЖОО-ның маңайына көз сүзсең де, ығы-жығы халықты көресің. Дені – жастар. Мамандық таңдау ең күрделі де маңызды іс.

       Әлемде  мыңдаған кәсіп түрлері бар:  қажетті, қызықты, маңызды. Мамандық  таңдау - кез келген адамның өміріндегі  жауапты сәт. Бұл сәт әсіресе  мектеп бітіретін жас буын  үшін ерекше, себебі мамандық  таңдай отырып, олар өз болашағына  жол салады. Әр мамандық өзінше  ерекше, алайды оны дұрыс таңдай  білу маңызды. 

       Бүгінгі жастардың дені заңгер, экономист, қала берді, кеденші болуды армандайды. Сондықтан да қазір жоғары оқу орындарын бітіргендердің көбі, яғни 4-тен 3 бөлігі аталмыш мамандық иегерлері екен. Себебі жастар «заңгер болсам, ақшаны күреп табам», «экономист болсам, ен байлықты белшеден кешіп жүрем» деп ойлайды. Тіпті қыруар қаржы төлеп, баласын осы мамандықта оқытатындар да жетіп жатыр. Рас, ол мамандық иелерінің табысы өзгелерге қарағанда қомақты болар, бірақ бәрінің жұмыс тауып, айы оңынан туары екіталай. Аяғында бірі – базар жағалап, баласын асыраса, бірі – тіпті құрылысшы, күзетші болып, күнін күйттейді.

      Бізде қандай  саланың мамандары тапшы?

      Сарапшы  мамандардың пікірінше бүгінгі  күнде маркетолог, web-дизайнер, химик,  ақпараттық технолог, өнеркәсіп  саласы мамандары жетіспейді. Ал  астрофизик, астроном сынды ғарыш  саласы мамандары мен механик,  картогроф, геодезист мамандығына  еліміз аса зәру. Бұл мамандықты  таңдаушылар қатары жоқтың қасы  болса, қажеттілік жылдан-жылға  артып келеді. 
       Күннен-күнге заманауи технологиялардың сан түрі шығарылып жатыр. Қазір кезінде арман болған «айшылық алыс жерлерден жылдам хабар алу да» таңсық емес. Адамзат жеті қат көкті де, жерді де зерттеп-зерделеді. Ғаламат ғарышқа да табан тіреді. Яғни төрткүл әлем техникаға телмірген заман болды. Осыған орай еліміз де ел экономикасының басты бағдары болып отырған мұнай-газ және энергетикалық салаға баса назар аударып отыр. Бірақ бір «әттеген-айы» бұл мамандыққа деген сұраныстың артуы жоғары болғанымен, оған жастардың қызығушылығы төмен. Әдебиет пен тарих сынды гуманитарлық пәндерден алдына жан салмайтын оқушылардың көпшілігі физика мен химияға келгенде амалсыз тосылып қалады. Оған ұлттық бірыңғай тест барысындағы көрсеткіштер куә бола алады. Жапония, Корея, Қытай сынды Азия елдерінде сол техниканың небір түрлері жасалады. «Менделеев кестесіндегі элементтердің бәрі біздің жерімізде бар» деп кеуде кере мақтанғанымызбен, оларды игеруге келгенде өзгелермен иық тірестіре алмаймыз. Ал жоғарыда аталған елдерде, байқап қарасақ, қазба байлық та шамалы ғана. Бірақ олар тыңнан түрен салып, әлем елдерінің алдыңғы қатарына шықты. 
Елбасының нанотехнологиялық орталықтар мен зерттеу институттарын қалай болғанда да дамыту керектігін айтқаны белгілі. Ал бұл саланы дамытсақ, химиялық биология, биотехнология сынды ғылымдардың да дамуына мүмкіндік туады. Еліміздің облыстарындағы комбинаттар мен зауыттар 5400 техникалық мамандыққа зәру екен.

        Міне, жастар болашақ мамандық таңдауға  салғырт қарамайық. Мамандық таңдау  барысында талапкер де, ата-ана  да «жеті рет өлшеп, бір рет  кескені» абзал. 

Мамандық таңдау жолындағы  8 фактор:

1. Отбасы мүшелері арасындағы үлкендердің пікірі. Сенің өміріңнің қалыптасуына тікелей қатысы бар және оған жауапты үлкендер бар. Олар сенің болашақ қай салада қызмет істейтініңе көмек көрсетіп, жөн тсілтеуі мүмкін.

2. Достарың мен құрбы-құрдастарыңның пікірі: Сендердің қазіргі кездегі достық қарым-қатынастарың өте берік жіне ол мамандық таңдауға үлкен әсерін тигізуі мүмкін.

3. Мұғалімдер мен мектеп педагогтарының пікірі: Тәжірибелі педагог сабақ барысында және сабақтан тыс уақытта оқушының белсенділігін, мінез-құлқын бақылай отырып оқушы туралы керекті мәліметтердің барлығын біледі және оқушыға қандай мамандық таңдау керектігіне кеңес бере алады.

4. Жеке кәсіптік жоспарлар, яғни сен ертеңгі күні таңдаған мамандығынды қаншалықты игере алатындығын туралы ойлар.

 5. Қабілеттілік. Әр адам әр нәрсеге қабілетті, бір кәсіпті істеу алу мүмкіндігі.

6. Өмір сүріп жатқан қоғамдық ортаның ыңғайына жығылу.

7. Ақпараттандырушылық. Сен өзің таңдайтын мамандық туралы барлық мәліметтер мен ақпараттарды білуің керек.

8. Бейімділік. Бейімділік сүйікті пәндер барысында байқалады жәнен оған бос уақытыңның көп бөлігін жібересің, яғни қызығушылық пайда болады.

Мамандық таңдағанда мыналарға назар аудару керек: мәртебелі, жалақы мөлшері қанағаттанарлық, қызықты, жақсы еңбек шарты бар, еңбек нарығында сұранысқа ие болушылық.

Мамандық таңдау барысында жиберілетін қателіктер:

1. Мәртебелі маманндық деп көңіл қаламаған кәсіпке бас ұру;
2. Достарыңның немесе жақындарыңның тікелей немесе жанама әсерінен;
3. Өз мүмкіндігін білмеу немесе жете бағаламау;
4. Таңдау жасалатын кәсіптің мазмұнын білмеу;
5. Кәсіптің сыртқы немесе бір бөлігіне деген қызығушылық;
6. Кәсіптік қызметтің салалық сипатын есепке алмау;

Мамандық  таңдауда қандай құпиялар бар екен???

Проблемалық сұрақ: Мамандық таңдауда нені есепке алу керек?

Мамандық таңдауда мына факторларды  есепке алу керек: «ҚАЛАЙМЫН», «ОРЫНДАЙ АЛАМЫН»  және «КЕРЕК».

«ҚАЛАЙМЫН» факторы – жеке адамның тілегі, қызығушылығы, бейімділігі.

«ОРЫНДАЙ АЛАМЫН» факторы – өзін өзі тану, өзінің жеке мүмкіндіктерін, білім деңгейін, психологиялық ерекшеліктерін тану.

«КЕРЕК» факторы – мақсатқа жетудегі қажетті жол, еңбек нарығында кадрлар детіспеушілігі.

НӘТИЖЕ: Жоғарыда аталған факторлар адамның мүмкіншілігін, қабілетін анықтауға көмектесіп, мамандық таңдауда өзіндік танымын қалыптастырады.

Бейне –слайд (Ш.Ш. Уәлиханов атындағы КМУ).

Дұрыс таңдау жаса!!!