Күндізгі  оқыту факультеті

«Экономикалық пәндер»  кафедрасы 
 
 
 
 
 

РЕФЕРАТ

 
 

Пәні: «Қаржылық менеджмент» 

Тақырыбы: «Қаржылық менеджмент басқару жүйесі ретінде» 
 
 
 

                                                               

                                                Студент: 3курс қаржы

                                                       мамандығының студенті

                                                       Бекенова.А.Х 

                                                       Тексерген: Сүндетова.А.Т 
 
 
 
 
 
 
 
 

Атырау 2011ж

ЖОСПАР: 

1. Қаржылық  менеджмент – басқару кешені түрінде

 

2. Қаржылық  менеджменттің функциялары

 

3. Қаржылық  менеджменттің принциптері

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    I. Қаржылық менеджмент қаржылық ресурстарының қозғалысы процесіндегі шаруашылық субъектілерінің арасындағы пайда болатын қаржылық ресурстар мен қаржылық қарым қатынастар қозғалысын басқаруға бағытталған. Қаржылық менеджмент қаржыны басқару мақсатын өндіру процесінен және соларға ықпал тигізетін әдістер мен тәсілдерден және қаржылық механизм тұпқасынан тұрады.

         Сонымен, қаржылық менеджмент  басқару стратегиясы мен басқару  тактикасын құрайды.

         Осы мағынада стратегияға қойылған мақсатқа жету үшін құралдардың жалпы бағыты мен қолдану әдістері жатады. Бұл әдіске шешім қабылдау үшін шектеулер мен нақты анықталған ережелер жиықабылдау үшін шектеулер мен нақты анықталған ережелер жиытығы сәйкес келеді. Стратегия шешімдердің нұсқауларына шоғырландырылып келеді.

         Тактика – бұл нақты шараларда қойылған мақсатқа жету үшін қолданылатын нақты әдістер мен тәсілдер. Басқару тактикасының міндетіне оңтайлы шешім және басқарудың әдістері мен тәсілдерінің таңдау жатады.

         Қаржылық менеджмент басқару  жүйесі ретінде екі ішкі жүйеден  тұрады: басқарылатын ішкі жүйе  немесе басқару объектісі және  басқарушы ішкі жүйе немесе басқару объектісі.

         Қаржылық менеджментте басқару объектісі – бұл ақша ағымын, құн айналымын, қаржы ресуртар қозғалысын және шарушылық субъектілер арасындағы қаржылық қатынастарды тудырудың шаралар жиынтығы болып табылады.

         Басқару объектсіі – бұл басқарудың әр түрлі формалармен жүретін арнайы адамдар тобы (қаржылық дирекция басқару аппараты негізінде), ал қаржылық менеджер басқарушы ретінде.

         Тәжірибелік қолдануда қаржылық менеджмент әр қаржылық активтерді басқарумен байланысты, олардың әр қайсысы басқару әдістерді және қаржылық нарықта сәйкес арнйы шоттарды пайдалануды қалайды. Сондықтан қаржылық менеджментті күрделі басқарушы кешен ретінде қарастыруға болады; ол өзіне мыналарды қосады:

• тәуекел – менеджмент;
• несие операцияларының менеджменті;
• бағалы қағаздар операцияларының менеджменті;
• валюталық операциялардың менеджменті;
• қымбатты металл мен қымбатты тастар операцияларының менеджменті;
• жылжымайтын дүние – мүлік операцияларының менеджменті.

         Қаржыларды басқары белгілі бір  мерзім аралығында жүзеге асады.  Уақыт факторы қаржылық басқарудың  мақсаттарына және бағыттарына әсер етеді. Қаржылық менеджмент уақыт факторы бойынша келесідей бөлінеді:

• стратегиялық менеджмент;
• жедел тактикалық менеджмент.

         Стратегиялық қаржылық менеджмент  инвестицияларды басқаруды қамтамасыз  етеді. Ол таңдалған стратегиялық мақсатты іске асыру мен байланысты. Стратегиялық қаржылық менеджмент ең алдымен мыналарды қалайды:

• күрделі қаржы салымдарының жобасына қаржылық баға беру;
• инвестициялық шешімдерді қабылдауды критерийлердің таңдалуы:
• күрделі қаржы салымдарын салуда оптималды нұсқауды таңдау;
• қаржыландыру негіздерін анықтау.

         Инветицияны бағалау әртүрлі  критерийлердің көмегімен жүзеге  асады, олар формада болуы мүмкін. Мысалы, күрделі ұаржы салымдарын  оңтайлы салу, егер:

• күрделі қаржы салымдарының пайдасын жобаға салу деңгейі депозит  кірісінен асатын болса;
• инвестиция рентабельділігі инфляция деңгейінен асатын болса.

         Барлық инвестиция уақыт ағымымен  жүреді, сондықтан стратегиялық  менеджментте уақыт факторларының  әсерін қарастыру қажет:

• ақша құндылығы уақыт өткен сайын төмендейді;
• инвестициялық кезең ұзақ болған сайын, қаржылық тәуекел дәрежесі жоғары болады;

      Сондықтан статистикалық қаржылық менеджментте мынадай әдістер қолданылады:

• ақшаның пайдаға айналуы;
• ақшаның дисконтталуы;
• компаундинг;
• қаржылық тәуекел дәрежесін төмендету әдістері.

      Жедел – тактикалық қаржылық менеджмент кәсіпорында ақша қаражаттарының жеткілікті мөлшерінің болуын қамтамасыз етеді. Ақшаның жеткіліктілігі «кэш флоу» көрсеткішімен анықталады. Ақшаның жеткіліктілігін басқару төмендегі жағдайға бағытталған:

• қаржылық міндеттерді орындауға жеткілікті ақша сомасын қамтамасыз етуге;
• күрделі қаржы салымы ретінде уақытша бос қолма қол ақшаларды пайдаланудан жоғары табыстылыққа жетуге.

      Ақшаның жеткіліктілігін басқару 3 мақсаттан тұрады:

• қолма – қол ақшалардың түсу жылдамдығын күшейту;
• ақша төлемдерінің жылдамдығын төмендету;
• қолма – қол ақша салымынан максималды қайтарымдылықты қамтамасыз етті.

      Әр  мақсаттың өз басқару әдістері бар.

      Бірінші мақсат – бұл ақша құралдарын тез жинауға мүмкіндік беретін әдістер.

      Дебиторлық  борышты басқару мынаны қадағалайды: біріншіден, айналым құралдарын басқару, екіншіден, анықталмаған дебиторлық борыштарды бақылау, үшіншіден, дебиторлық борыш  сомасын төмендету. Дебиторлық борыштық басқару оның ұзақтылығын бақылауды  құрайды. Осыған байланысты, дебиторлық қарыздың пайда болу мерзіміне дейінгі топтарды құрау, бір айға дейін, үш айға дейін және т.б.

      Екінші  мақсатты орындау үшін төлемдердің  мерзімін ұзақтату әдістері кіреді, мысалы, инвестициялық салық.

      Үшінші  мақсатын орындау үшін кассалық қолда бар ақшаны басқару әдістерін пайдалану жатады.

    II. Қаржылық менеджменттің екі негізгі функциялары бар:

      Басқару объектілерінің функцияларына  мыналар жатады: ақша айналымдарының ұйымдастырылуы, қаржылық құралдар және жабдықтармен жабдықтау, қаржылық жұмыстарды ұйымдастыру және т.б.

      Басқару субъектілерінің  функциялары қаржылық жұмыста және шаруашылық процесте адамдардың қарым қатынасына әрекет жасауға бағытталған жалпы қызмет түрі жинақтардан, табыстардан, ақпаратты сақтаудан, шешімдерді қабылдаудан тұрады. Қаржылық менеджментке мынадай функциялар тән: жоспарлау, болжау, ұйымдастыру, реттеу, үйлестіру, ынталандыру, бақылау.

      Қаржылық  менеджментте жоспарлау маңызды  орын алады. Басқару функциясы – қаржылық жоспарлау – мемлекеттің қаржысымен байланысты қатынастарын реттейтін құқық саласы. Қаржылық жоспарлау экономикалық және әлеуметтік жоспарлаудың негізгі бөлігі болып, қаржылық механизмнің қосалқы жүйесі болып табылады. Қаржылық жоспарлау – ақша ресурстарын құру, бөлу, қайта және пайдалану процестерін жоспарлы түрде басқару.

      Болжау  қаржылық менеджментте – белгілі бір құбылыс, объекті, процестердің нақты болашақ дамуында болжамды әзірлеу болып табылады.

      Қаржылық  менеджментте ұйымдастыру формасы  әр түрлі ережелер арасында қаржылық бағдарламаны бірге тудыратын адамдар жиынтығы.

      Реттеу  қаржылық менеджментте – қаржылық жүйенің тұрақтылық жағдайына жетуқұралы арқылы басқару объектілеріне әсерн етуін реттеу ағымдағы іс – шараларды құрайды.

      Үйлестіру қаржылық менеджментте – мамандар және басқару аппараттарының, басқару жүйелердің  барлық бөлімдерінің жұмысын ыңғайлату.

      Ынталандыру - өзінің еңбегінің қорытындысына қызығушылығы қаржылық қызметтегі жұмысшыларды ынталандыру болып табылады. Шығындалған еңбектің сапасы мен санына байланысты қажеттіліктердің  бөлінуі арқылы ынталандыру жүзеге асырылады.

    III. Кәсіпорынның қаржылық әрекетін тиімді басқару бірқатар принциптерді жүзеге асыру барысында қамтамасыз етіледі, соның ішінде ең негізгілері:

          Кәсіпорынды басқарудың жалпы жүйесінің біріктірілуі. Кәсіпорынның қандай саласында болмасын басқару шешімі тура немесе жанама түрде ақша ағымының құрылуына және қаржылық әрекеттің нәтижесіне әсерін тигізеді. Қаржылық менеджмент өндірістік менеджментпен инновациялық менеджментпен және басқа да қызметтік менеджментпен тікелей байланысты. Бұл кәсіпорынды басқарудың жалпы жүйесі мен қаржылық менеджменттің үйлесімді біріктірудің қажеттілігін анықтайды.

          Басқару шешімдерінің құрылуының кешенді сипаттамасы. Қаржы ресурстарын құру, бөлу және қолдану саласындағы және кәсіпорынның ақша айналымын ұйымдастыру бойынша басқару шешімдері

          Басқарудың жоғарғы динамизмі. Кәсіпорында өткен кезеңде дайындалып жүзеге асырылған қаржы ресурстарын құрып қолдану және ақша айналымын ынталандыру саласындағы тиімді басқарушылық шешімдер үнемі кәсіпорынның қаржы қызметінің келешектегі кезеңдерінде қолданыла бермейді. Бұл нарықтық экономикаға көшу кезеңіндегі сыртқы факторлардың жоғары серпініне және ең алдымен қаржы нарығының жағдайының өзгеруіне байланысты. Сонымен қатар уақыт өткен сайын кәсіпорынның ішкі жағдайлары да өзгереді. Сол себепті қаржылық менеджменттің сыртқы орта факторларының ресурстық мүмкіндіктердің өндірістік және қаржы қызметінің ұйымдастыру нысандарының қаржы жағдайының және өзге де кәсіпорынның қызмет ету параметрлерінің өзгерісін ескертіп жоғары динамизмнен сипаттауға болады.

      Жеке  басқарушылық шешімдерді дайындауға көзқарастың  көп нұсқалалығы. Осы принципті жүзеге асыру үшін қаржы ресурстарын құру және қолдану ақша айналымын ұйымдастыру саласындағы әрбір басқарушылық шешімді әрекеттің балама (альтернативті) мүмкіндігін ескере отырып дайындау қажет. Басқарушылық шешімнің балама жобалары болған жағдайда кәсіпорынның нақты қаржы саясатын немесе қаржы стратегиясын, қаржы идеологиясын анықтайтын критерилер жүйесін негізге ала отырыпжүзеге асыратын таңдау жасау қажет. Мұндай критерилер жүйесін кәсіпорын өзі бекітеді.