Еврокредит

Жұмашева М.

 

Еврокредиттер және олардың іске асы механизмі

Евровалюта нарығында операциялар бірнеше үрге бөлінеді

 

Несиелер беру;

Еврооблигациялар шығар;

Қысқамерзімді келісімдер;

1960 жылдың соңында Bankers Trust Австрияға несие беруді ұйымдастырды

 

Қарыз алушылар үшін үлкен суммада қарыз алу көзі еврооблигацияларэмиссиясы еді.

Халықаралық консорциалдық несиелер – орта есеппен 7 ай мерзімге берілетін қысқа және ұзақ мерзімді қарыздар..

 

Несиелеудің минималды мерзімі

 

Несиелеудің максималды мерзімі

 

10 ай

 

12 жыл

Несие алу критериий-лары

Сыртқы нарыққа заңды түрде қолжетімді болу

Кредиттік тарихнама

Халықаралық стандарт бойынша аудит

Сыртқы нарыққа заңды түрде қолжетімді болу 

 

Кәсіпорындарға қарыз алуға рұқсат алу.

 

Қарыз алушы банк болса, ол Бас лицензияға ие болу керек.

 

Ол болмаған жағдайда банк Орталық банктен арнайы рұқсат алуы мүмкін.

Кредит тарихнамасы

 

Еврокредит нарығына 3-5 жыл несилік тарихы бар қарыз алушылар ғана шыға алады

Халықаралық стандарт бойынша аудит

 

Халықаралық аудитордармен бекітілген қаржылық есепберусіз кредиторлар қарыз алушының ішкі істерімен таныса алмайды, сол себепті, несие берілмейді.

Синдикат (syndicate) – несие алу-беру мақсатымен біріккен әртүрлі елдер банктерінің тобы

 

Синдикат мүшелері арасындағы қатынас синдикат келісіміне жүгінеді (syndicate agreement)

Бұл -  синдикат елдерді біріктіретін заңды құжат.

Синдикатта басты тұлға – ұйымдастырушы (arranger)

 

Синдикаттың іске асуы бойынша барлық қызметті атқарады

Топ мүшелерін таңдайды

Әр синдикаттың міндетін анықтайды

Несиелеу шарттарын орнатады

Банктердің іс-әрекетін келістіреді

Синдикат пен  қарыз алушының қызметі схемасы

 

«керемет шарттарда

«сатып алынған келісім»

2 схема қолданылады

 

«Керемет шарттарда» (best efforts) – синдикат ұйымдастырушысы тиімді шартпен несие алып беру үшін барлық жағдайды жасау жөніндегі келісім

Пайыздық қойылым және маржа

 

Қалқымалы %-бен несиелер кең тараған.

 

Негізі – қойылым LIBOR.

 

Банкаралық  6 айлық котировка бойынша IBOR % қойылымның фиксациясы.

 

Roll over (ролловер) – несиелеуді жаңарту жолымен қатынасты ұзарту.

Несиелік қызмет сомасы

 

Синдикат қызметін төлеу комиссиялық марапаттау қызметімен іске асады(commission fee).

Ол бірнеше категорияға бөлінеді:

 

Синдикат  мүшелері алатын несие берген кезлегі түсетін пайыздан комиссиялық кіріс

Синдикат  ұйымдастырушысына берілетін комиссиялық кіріс

Синдикат  банктер арасында қатысқаны үшін бөлінетін комиссиялық кіріс

Комиссиялық кіріс көлемі, әдетт, 0,5-ден 1,5%-ға дейн ауытқып тұрады.

 

Қарыз алушы (out-of-pocket-expenses)барлық шығынды өтеуге міндтті, оған мынлар жатады:

 

1

Іс-сапарлық шығындар

2

пресс-конференциялар

3

Ақпараттық материалдарға кеткен шығындар

Заңды құжаттау (оформление)

 

• Ең алдымен синдикат пен қарыз алушы несие жөнінде келіседі.

 

• Ол үшін синдикаттың ресми ұйымдастырушысына іске кірісуге рұқсат беретін мандаттық хат жасалады.

Мандатты хатта «келісім шарттары парағы» (term-sheet) болады, онда несиенің келесі шарттары қарастырылады:

 

Несиелік келісімнің формасы;

Қарыз сомасы;

Несиелеу мерзімі;

Пайыздық қойылым;

Комиссиялық марапаттау;

Несиелік келісімнің заңды шарттарын 2-ге бөледі:

 

Салымсыз несие талабы (отсутствие залога) (negative pledge)

 

Міндеттерді орындамау жағдайлары(cross default)

Синдикация процедурасы:

 

Синдикат ұйымдастырушысын таңдау

Синдикаттың құрылуы

Генералды синдикация

Несиелеу

Синдикат ұйымдастырушысын таңдау

 

•  Қарыз алушы несие ұйымдастыратын ұйымдастырушы-банк іздер табуы қажет

 

• Арнайы (seeking bid)құжат толтырылады, несиені ұйымдастыруға офферта береді.

 

• Хат синдикацияда тәжірибесі бар халықаралық банктерге жіберіледі.

Синдикат құрылуы.

 

• Ұйымдастырушы синдикат кредиторлардың құралуымен айналысады.

 

• Қарыз алушыдан мандат алған соң синдикат басшысы арнайы меморандум шығарады(offering circular), ол банк құраушыларын несие беруге ат салысуға шақырады..

 

• Осы банктер өз кезегінде басқа банктерді шақырады.

3. Басты синдификация

 

• Барлық несиелік шарттар қаралып несиелік келісім дайындалады және қол қойылады.

 

 

• Қарыз алушының мұндай операцияларға құқығы бар екені тексеріледі, салық инспекциясына тізімге қойылады жән басқа да құжаттар толтырылады.

4. Несиелеу.

 

Қарыз бірегей сомамен немесе жеке траншпен берілуі мүмкін

Қарыз алушы банк-агентке несиеге мұқтаждығы жөнінде ескертпе жібереді.

Синдикат мүшелерінің қызметін бақылаушы банк-агент ақша-қаражаттарын қарыз алушыға жібереді

• Несиелеу үшін берілетін комиссиялық марапаттау келісілген күні немесе несие жабылғанда төленуі мүмкін.

 

• Кредиттік келісім аяқталған уақытқа дейін синдикат несиелік тәуекелдер мониторингін жүргізуі мүмкін.