Кәсіпкерлік іс

       «Меркур строй сервис» ЖШС-гі 2003 жылы қызмет етуіне байланысты, берілген жылы таза табыс көрсетілмеген. Негізгі қорлардың пайдалану тиімділігін сипаттайтын негізгі көрсеткіштерінің бірі қор қайтарылымдығы. 2003 және 2004 жылдарға қарасты 3,6 м.тг және 12,1 м.тг. көрсеткіштермен сипатталып, айырмасы 8,5 м.тг. болды. Біздің көруімізше қор қайтарылымдығы 2003-2004 жылдар аралығында 3,36 есе өскен. Ал 2004 жылы  қор қайтарылымдығы 12,1 құрап, негізгі қорлардың бір тг қосымша 11,1 тг әкеледі.

Қор сыйымдылығы 2004 жылы 0,08 болып , 2003 жылмен салыстырғанда 0,06 кеміген.Сонымен қатар 2004 жылы өнімді өткізуден түскен табыстың 1 теңгесіне негізгі қордың 0,08 шығыны тең келген.          

     4-кесте мәліметтері бойынша 2003 жылы тауарды өткізуден түскоп  табыс 286147,4 мың тенгеге немесе 10,2 есе өскені байқалады. Өткізілген  онімнің езіндік қүны 148638,5 үлғаюы өндірісті кеңейту мен жаңартуга байланысты. Бүрғылап-отырғызу станоктарды, қол саймандарын сатып ал ы арқылы цех ішілік жүмысты жеңілдетіп, жүмыс уақытысын қысқартып, оіпм сапасын жақсартты және ассортиментті кеңейту мүмкіндігі туындады. Бірак бүл қүрал-жабдықтар өзін әлі өтей алмағандықтан, оның қүны  амортизациялық аударым арқылы әнімнің өзіндік қүнына кіргізілді.

      «Меркур Строй Сервис» ЖШС-тің  кызметі 2003 жылы жалпы техпико-экономикалық  корсеткіштер бойынша 286147,4 мың  тенгеге үлгайды. Өзіндік қүнның өсу карқынына қарасак. 2003 жылы алдыңғы 2002 жылмси салыстырғанда 148638,5 мың тенге ендірісті кеңейту шығындарымен байланысты болды.                                           

      Тиімділік көрсеткіші ретінде  жалпы табыс 2003 жылы алдыңғы жылга қарағанда 137508,9 мың тенге ұлғайды.

      Кезеңнің шығындар динамикасында,  бүл шығындар 2002 жылғы ауытқу  көрсеткішіне қарағанда 9554,6 мың  тенге өсті.

      2002 жылмен салыстырғанда 2003 жылы  еңбек ақы қоры 5747 мың тенгеге  өскен, соның салдарынан орташа еңбек ақы 14000 тенгені қүрады.

      Таза табыс 2003 жылы 2002 жылмен салыстырғанда  9143,8 мың тенгеге өсті.

      Сондай-ақ, кәсіпорынның негізгі  қүралдарының қүны 2002 жылмеп салыстырғанда  3 есе өсті. Өткізілген енімнің  1 тенгесіне кеткен шығғындар бойынша 2003 жылғы көрсеткіш 2002 жылға қарағанда -042 %-ға төмендеді. Өнім рентабельділігі 2003 жылы алдыңғы 2002 жылмен салыстырғанда 2,5 есе өсті.

4-кесте.«Меркур Строй Сервис» өнімді өндіруге кеткен шығындар

Өнімнің (жүмыстың, қызметтің) өзіндік қүнын  талдаудың өте маңызды мөні бар, ол белгілі  бір  көрсеткіштің озгеріс  тенденцияларын анықтауға мүмкіндік  береді.

     5-Кестеде шығындардың өзгеріс  қарқыны көрініс тапты. Экономикалық элементтер бойынша шығындардың жіктелуіне қарай: материалдық, еңбек, негізгі қор амортизациясы және басқа да шығындарға бөлінеді.

     Материалдық шығындар екі жыл  арасында 2003 жылы 173607,53 мын тенгеге  (немесе 10,52 есе) өсті. Шығындар қүрамында жалпы шығындардап материалдық шығындар үлкен үлесті алады. Өйткені кәсіпорынның негізгі қызметі шетелдік шикізатпен пен материалдарға негізделген жөне ол материал сиымды сала болып табылады. Мүндағы көрсеткіш алдыңғы 2002 жылмен салыстырғанда 173607,53 мың тенгеге немесе 10,52 есе өсті.

6-кесте  2002-2003 жылдардағы таза табыстың  өзгеруі

     6-Кестедегі көрсеткіштер келесіні көрсетеді: 2002 жылға қарағанда 2003 жылы берілген қызметтін қүны өсті, ол жалпы табыстың деңгейіне оң әсер етті. 2003 жылы жиынтық табыс 1407,52 мың. тг. болды. 2002 жылгы кезеңнің шығындарына 2003 жылғы шығындар 264 %-ға өсті. Бүл кәрсеткііп есебінен «Меркур Строй Сервис» ЖШС-і таза табысы 2619 пайызға өсті. Көрсеткіштің мүндай өсімі кәсіпорын жүмысының тиімді екенін көрсетеді. Кәсіпорын тапқан табысты тиімді жүмсап, тек қана басты мақсаттагы мәселелер мен есептерді шешуге бағыттау керек. Кестедегі мәліметтер бойынша «Меркур Строй Сервис» ЖШС-де 2003 жылы сатылымдық және ендірістік жүмыстар қарқыны жоғары болды. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

2.2. ЖШС «Меркур Строй Сервистің» экономикалық тиімділік көрсеткіштерін талдау

      Нарықтық жағдайда кәсіпорынның қаржылық жағдайына ерекше көңіл бөлінеді. Осы талдау арқылы кәсіпорынның даму перспективасын анықтауға болады. Қаржылық істің мақсаты қаржылық ресурстарды өндірісте тиімді пайдалануды және максималды пайда алуды көздейді.

      Енді ЖШС «Меркур Строй Сервистің» активтерінің қалай орналасқанына тоқталатын болсақ   ,    бұл кезеңде кәсіпорынның активтері келесідей өһзгерген: материалды емес активтер 2002 ж 58437 тенгеден 2003 ж аяғында 104692 тенгеге өскен. Осы кезеңде негізгі қорлар 739573166 тенгеге өскен. Товарлы материалдық қорлар шамамен екі жарым есеге өсті, дебиторлық берешегі өте    қатты    өскен. Бұл    қаражаттардың    дұрыс    пайдаланбай жатқандығын көрсетеді. Ақша қаражаттары 18 есе өскен. 

 10-кесте 2002-2003 ж ЖШС «Меркур Строй Сервистің» активтерінің құрамы мен орналасуы ,тг

11-кесте      2002-2003 ж кәсіпорынның қаржы тұрақтылық жағдайы

       Бұл жерден біз кәсіпорынның қаржылық жағдайының нашарлағанын көруге болады. Қаржылардың  құрамында меншікті  капиталға  шаққанда тартымды    капиталдың    үлесінің    артқандығын көреміз. Инвестициялау көрсеткіштерінің    төмендегені    байқалады. Келесі   көрсеткіштен   барлық ағымдағы міндеттер қарыз капиталына тең екендігін көруге болады. Кәсіпорында дебиторлық берешектің көлемі өсуде . Бұл жерден қаржылардың дүрыс пайдаланылмай жатқандығы көрінеді. 

12-кесте    2002-2003 ж кәсіпорынның   табыстарының   қатыстылық көрсеткіштері