Мақсаты толыққанды, сапалы кәсіби социологиялық бiлiм алуға жағдай жасау мен әлеуметтік таным саласындағы кәсіби компетенцияларды қамтам

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Философия және саясаттану факультеті

 

 

 

	Философия және саясаттану факультетінің                        Ғылыми кеңесінде бекітілді                         №____хаттама « ____»________ 2012ж.                        Факультет деканы                          _____________А.Р.Масалимова

 

 

 

Негізгі міндетті модуль 6 «Психология және әлеуметтану»  6кредит бойынша

(керекті модуль  атауын қалдырыңыз )

СИЛЛАБУС*

Пән

«Soc 1001» - «Әлеуметтану» (3 кредит)

«Psi 1204» - «Психология» (3 кредит)

2 курс, қ/б, семестрі (көктемгі)

 

 

Модульдің пәндерін жүргізетін оқытушылар туралы МӘЛІМЕТ:

«Әлеуметтану » пәні бойынша

Оқытушының  аты-жөні, ғылыми дәрежесі, атағы, қызметі:

Телефондары (жұмыс, үй, ұялы байланыс): 377-33-30 (1349)

e-mail: kuralay.avsydykova@kaznu.kz

каб.: 1

 

Модульдің МАЗМҰНЫ:

§ Мақсаты толыққанды, сапалы кәсіби социологиялық бiлiм алуға жағдай жасау мен  әлеуметтік таным саласындағы кәсіби компетенцияларды қамтамасыз ету;

- жоғары жалпы интеллектуалды деңгейді дамытуды игеруге жағдай жасауды, тілді сауатты әрі жетік игеруді, социологиялық ойлаудың гуманитарлы мәдениетін және еңбектi ғылыми ұйымдастыру дағдыларын меңгеру үшiн шарттарды қамтамасыз ету;

- жоғарғы кәсіби социологиялық  білім алудың келесі деңгейіндегі студенттердің білімін  жалғастыруда шығармашылық потенциалды, бастамалар мен жаңашылдықты дамыту үшін жағдай жасау;

- мамандық бойынша  аз уақыт ішінде жұмыс табу  мүмкіндігін арттыру мақсатында  жұмыс күші нарығында бәсекеге  қабілетті түлектерді дайындау;

- студенттердің социологиялық  білім беру мен кәсіби компентенциялар  саласында индивидуалды бағдарлама  таңдау мүмкіндігі.

         § Міндеттері:   «Әлеуметтану» пәнінен студенттердің жалпылама түсінік алуына жағдай жасау. Осы пәннің негізгі категорияларымен студенттерді таныстыру, социологиялық білімнің жүйесін, пәнін, объектісін анықтау. Арнайы социологиялық теория негіздерімен таныстыру. Эмпирикалық социологиялық зерттеудің жүргізу әдістерімен негізгі принциптерін оқыту.

§ Модуль бойынша оқытудың нәтижелері - мамандық бойынша ғылыми, анықтамалық, әдістемелік әдебиеттері мемлекеттік және шет тілінде қолдана білуі;

- ақпараттық және білім  беру технологиясы негізінде  өз білімін кеңейту, оқу бағдарламасын  тәмамдауда өз бетінше білім алу арқылы жекелік қасиеттерді қалыптастыру;

- ғылыми негізде өз  еңбегін ұйымдастыру, әдістерді  жинау және қолдануды білу, ақпарааттарды  өңдеу және сақтай білу;

- мәдени ойлай алу  және бұқара алдында сөз сөйлей  алу, ауызша және жазбаша формада  өз ойын дұрыс және логикалық жеткізе білу, кәсіби мәселелер бойынша пікір таласқа қатысу;

         - әртүрлі құбылыстар мен процестерді ғылыми талдау мен болжаудың негізін, олардың сапалық және сандық талдауын жүзеге асыра білу, арнайы зерттеулердің мақсаттарын анықтау және зерттелген ғылымдардың әдістерін жүзеге асыру үшін қолдану, пәнаралық жобалармен жұмыс жасауға дайындау.

- Жалпы құзырет:

құралдық: Социологиялық және маркетингтік зерттеулер мәліметтерін талдау дағдыарын меңгеру; кәсіби қалыптасу мақсатында және кәсіби қызметте ұйымдасқан және әдістемелік, әлеуметтік, психологиялық, экологиялық, құқықтық және т.б. ғылымдар саласында әдістерді қолдана білу;  қазіргі өркениет пен қоғам дамуы мен оны сақтаудың  гуманистік құндылықтар мағынасын түсіну, қоршаған ортаға, қоғамға, басқа адамдарға және өзіне деген қарым-қатынасын түсіну;

тұлғааралық: әртүрлі әлеуметтік мінез-құлықты және ұлтаралық ерекшелікті қабылдай білу, өзінің әлеуметтік тәжірибесін сыни тұрғыда қайта ұғыну;  тұлғаарлық және мәдениет аралық комуникацияларға деген қабілеттілік және тіл білімі, және қызығушылық негізінде диалогтық, толеранттылық және тіл мен мәдениетке деген сыйластықтың болуы

жүйелік: социумды зерттеуде жүйелі, тарихи, салыстырмалы және кросс-мәдени бағыттарды қолдану;  қоғам мен басқа да жүйелердің дамуы мен қалыптасуының негізгі  факторлары мен заңдылықтарын игеру; өзінің ғылыми-негізделген қорытындыларымен, бақылау мен тәжірибесіне сүйене отырып, рационалды және өз бетінше әрекет жасауға дайын болу;

- Пәндік құзырет: Социологиялық ақпаратты жинау, өңдеу және талдай білу, әлеуметтік процестер мен құбылыстарды зерттеудегі отандық және шетел тәжірибесін салыстыру; әлеуметтік-мәдени кеңістіктің арнайы талдау дағдыларын меңгеру; Қазақстан тарихын ежелгі кезеңнен бастап қазіргі кезеңге дейін әлемдік және евразиялық тарихи процесс контекстінде, қауымдастықтың көпұлттық дамуын, аймақтар мен елдердегі әлеуметтік саясатты тарихи және салыстырмалы талдай білу қабілеті. 

§ Пререквизиттері, Постреквизиттері. Курсты  толығымен түсіну үшін қоғамда болып жатқан құбылыстарға талдау жасай алу, дәстүрлі емес ойлай білу  қабілеті қажет.  Әлеуметтану пәні қоғамның  әлеуметтік жағдайын теориялық түрде түсінуге, сипаттауға және жүйелеуге мүмкіндік береді. Бұл пәнді ойдағыдай игеру үшін философия, психология, саясаттану, дінтану сияқты пәндерден алған білім ерекше қажетті және маңызды.

 

«Soc 1001» - «Әлеуметтану» (3 кредит)

 

Пәннің МАЗМҰНЫ: Адам және қоғам жөніндегі ғылымдардың ішінен, әлеуметтік дүние тұлғаның әлеуметтік өзара қатынастары жөніндегі ғылым – әлеуметтану маңызды орынды иеленеді. Қазіргі кездег әлеуметтік мәселелердің өзектілігін тұлғаның қоғамдағы орнын және адам жөніндегі білімінің рөлін арттырады. Әлеуметтану адамдар өз өмірін қамтамасыз етіп, қоғамдық қатынастарды реттеу үшін, ұрпақ қалдырып, қоғамның біртұтастығын сақтап қалу мақсатында құрған күрделі әлеуметтік жүйені, институттарды түсінуге көмектеседі.

Мақсаты - жоғарғы кәсіби социологиялық білім алудың келесі деңгейіндегі студенттердің білімін жалғастыруда шығармашылық потенциалды, бастамалар мен жаңашылдықты дамыту үшін жағдай жасау;

- мамандық бойынша  аз уақыт ішінде жұмыс табу  мүмкіндігін арттыру мақсатында  жұмыс күші нарығында бәсекеге  қабілетті түлектерді дайындау.

Міндеттері: «Әлеуметтану» пәнінен студенттердің жалпылама түсінік алуына жағдай жасау. Осы пәннің негізгі категорияларымен студенттерді таныстыру, социологиялық білімнің жүйесін, пәнін, объектісін анықтау.Арнайы социологиялық теория негіздерімен таныстыру. Эмпирикалық социологиялық зерттеудің жүргізу әдістерімен негізгі принциптерін оқыту.

Модуль бойынша оқытудың нәтижелері - қазіргі әлеуметтік қатынастардың қажетті мәселелерін, әлеуметтік ұйымдастырудағы құқықтық-нормативтік құжаттардың негізгі ұсыныстарын, әлеуметтік қатынастар саласындағы регламенттік қызметті білу;

- Қазақстанның әлеуметтік  саласындағы дамудың негізгі  кезеңдерін, оның саясатын, сонымен  қатар жетекші мемлекет пен  өркениетті әлемнің әлеуметтік  қызметінің даму тарихын білу, әлеуметтік мираскерліктің мәні  мен механизмін түсіну;

Құзырет: өз ойын ауызша және жазбаша жетік жеткізе білу, публикациялар дайындау, презентациялар өткізу, пікір-талас өткізу және берілген жұмысты қорғай алу. Интернет кеңістігінде еркін бағытталуы және оны кәсіби мақсатта қолдану; әртүрлі тілдерде ғылыми және кәсіби мәтіндердегі ақпараттарды түсіне білу; алынған ақпаратты өз көзқарасы тұрғысынан сипаттай алу және мәселе бойынша қорытынды жасау білу.

 

ПӘННІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ, КӨЛЕМІ ЖӘНЕ МАЗМҰНЫ

 

Апта		«Soc 1001» - «Әлеуметтану» (3 кредит)
		Тақырыптың  атауы	Сағат	СӨЖ тапсырмалары
I тақырыптық блок**
1	1 дәріс  «Әлеуметтану әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар жүйесінде» 1 практикалық сабақ Әлеуметтік білім жүйесіндегі әлеуметтанудың орны Әлеуметтанулық білімнің құрылымы Әлеуметтанудың заңдары мен категориялары Әлеуметтік факт ұғымы Әлеуметтанудың функциялары		2   1
2	2 дәріс «Әлеуметтану тарихының негізгі бағыттары» 2 практикалық сабақ Әлеуметтанудың қалыптасуындағы негізгі кезеңдер ХХғ әлеуметануы Ресейдегі әлеуметтанулық ойлардың дамуы ХІХ-ХХ ғғ. қазақ ойшылдарының әлеуметтанулық көзқарастары		2   1
3	3 дәріс ««Қоғам әлеуметтік жүйе ретінде» 3 практикалық  сабақ  Қоғам ұғымы Әлеуметтік жүйе, әлеуметтік байланыс, әлеуметтік өзара әрекет, әлеуметтік қатынас және сапа Қоғамды функционалды тұрғыдан зерттеудің негізгі принциптері (Г.Спенсер, Р.Мертон, Т.Парсонс) Әлеуметтік құрылымның негізгі элементтері		2   1	СӨЖ 1 Қазақстандық әлеуметтанудың бүгінгі жағдайы: қиыншылықтар, жетістіктер, проблемалар. (аналитикалық шолу)
IІ тақырыптық блок**
4	4 дәріс «Әлеуметтік институттар мен әлеуметтік процестер» 4 практикалық сабақ Әлеуметтік институттар әлеуметтік өмірдің маңызды элементі реінде Әлеуметтік институттар туралы қазіргі заманғы батыстық теориялар «Әлеуметтік процесс» ұғымы Қазақстандағы әлеуметтік процестердің ерекшеліктері		2          1
5	5 дәріс «Әлеуметтік құрылым және әлеуметтік стратификация» 5 практикалық сабақ Қоғамның әлеуметтік құрылымы ұғымы П.Сорокиннің әлеуметтік құрылым және әлеуметтік мобильділік теориясы М.Вебердің әлеуметтік құрылым теориясы Қазіргі заманғы дамыған елдердің стратификациялық құрылымы		2          1	СӨЖ 2. Кәсіпкерлік пен кедейліктің әлеуметтік бейнесі (жобаны қорғау)
6	6 дәріс «Тұлғаның әлеуметтанулық сипаттамалары» 6 практикалық   сабақ  Индивид. Тұлға. Адам Ч.Кули мен Д.Мидтің «Сол күйіндегі бейнелеу» теориясы З.Фрейдтің тұлғаның психодинамикалық теориясы А.Адлердің тұлға туралы индивидуалдық теориясы Тұлғаның әлеуметтену ұғымы Девиация және әлеуметтік бақылау» Тұлғаның девианттық мінез-құлығын анықтау мәселелері. Әлеуметтік бақылау және адамның деликвенттік мінез-құлығы. Әлеуметтік бақылау әдістері: оқшаулау, алшақтату және ақтау. Қазіргі заманғы қазақстандық қоғамдағы девианттық әрекеттің ерекшеліктері.		2         1	СӨЖ 3. Әлеуметтік рөлдер теориясы (Т.Парсонс, Дж Мид, Р.Мертон, Р.Дарендорф) (реферат)
	АБ 1
7	8 дәріс «Білім беру әлеуметтануы» 8 практикалық   сабақ  Білім беру болашаққа жол салу; білім беру мәртебе үшін күрес ретінде. Бұқаралық және элитарлық білім беру. Техникалық және гуманитарлық білім беру. Білім беру және сәттілік. Білім беру және мансап. Білім беру және табыс.		2         1
8	9 дәріс «Саяси әлеуметтану» 9 практикалық  сабақ Саяси өмірге қатысуға әлеуметтанулық талдау. Саяси партиялар әлеуметтанулық зерттеудің объектісі ретінде. «Саяси мәдениет» түсінігі. Саяси өмірдің әлеуметтік механизмдері.			СӨЖ 4. Өмірдегі өзгерістердің (ҒТР және нарыққа көшу) адам мен білім беру саласына қоятын талабы – әрбір адамның белсенді болуы.(презентация)
9	10 дәріс «Экономикалық әлеуметтану» 10 практикалық  сабақ Экономикалық әлеуметтанудың пайда болуы және оның әлемдік ғылымда қалыптасуы Экономикалық әлеуметтанудың әдістемелік, эмпирикалық және қолданбалы міндеттері. Экономикалық әлеуметтану бойынша зерттеудің өзекті мәселелері мен бағыттары. Нарықтық экономиканың әлеуметтік мәселелері.		2         1
10	11 дәріс «Отбасы әлеуметтануы» (мәселелік дәріс) 11 практикалық  сабақ Отбасының пайда болуы және даму түрлері. Отбасының құрылымы мен қызметтері. Қазақстандағы нарықтық қатынас жайындағы отбасы. Әкесіздіктің әлеуметтік салдары.		2         1
11	12 дәріс «Мәдениет әлеуметтануы» 12 практикалық сабақ Мәдениетті әлеуметтанулық талдау. Мәдениеттің мәні. Мәдениет пен идеологияның қарым-қатынасын әлеуметтанулық талдау. Мәдениет түрлері: элитарлық, халықтық және бұқаралық. Субмәдениет және қарсы мәдениет ұғымдары. Қазақ мәдениетінің ерекшеліктерін, қазіргі жағдайдағы дәстүрлі қазақ құндылықтарының өзгеруін әлеуметтанулық талдау.		2          1	СӨЖ 5. XX-XI ғ. отбасының дамуы: туу көрсеткішінің төмендеуі, нуклеарлық отбасының қалыптасуы, ажырасу санының және тіркелмеген некенің көбеюі. (эссе)
12	13 дәріс «Бұқаралық коммуникация әлеуметтануы» 13 практикалық сабақ Бұқаралық коммуникация әлеуметтануының зерттеу объектісі, пәні және категориялары. Бұқаралық коммуникация механизмдері мен заңдылықтары. Бұқаралық коммуникацияның әлеуметтік-мәдени рөлі. БАҚ зерттеудегі классикалық және жаңа әлеуметтанушылық әдістер мен техникалар: контент-талдау және дикурс-талдау.		2         1
13	14 дәріс «Нақты әлеуметтанулық зерттеу жүргізудің әдісі мен техникасы» 14 практикалық  сабақ Нақты (эмпирикалық) әлеуметтанулық зерттеу түсінігі. Әлеуметтік ақпарат және оның түрлері. Бағдарламаның процедуралық бөлімі. Ақпарат жинаудың негізгі әдістері Іріктеу әдісі және оның негізгі түсініктері		2         1	СӨЖ 6. Қандай да бір мәселеге байланысты зерттеу жүргізу (жобалық-зерттеу сипатында)
14	15 дәріс «Ақпараттарды өңдеу әдісі және олардың нәтижелерін талдау» 15 практикалық   сабақ  Ақпаратты өңдеудің техникалық құралдарын қолдану мен талдау. Алған мәліметтерді ғылыми суреттеу және ғылыми есепті қорытындылармен, кеңестермен, ұсыныстармен құрастыру.  Экономикалық, саяси, мәдени, әлеуметтік процестерді зерттеудің ерекшеліктері.		2         1
2 АБ

 

Білім және құзырет  жүйесіндегі пәннің негізгі ұғымы: (Пәннің мазмұнын игеру және құзыретті қалыптастыру үшін қажетті негізгі ұғымдардың, үдерістердің, құбылыстардың тізімі).

 

Әдебиеттер  тізімі

Негізгі

1. Әбдирайымова Г.С. Жастар социологиясы. Оқу құралы, -  Алматы,«Жібек жолы», 2008. – 256б
2. Биекенов К.У., Садырова М.С. Әлеуметтану. Ұғымдар мен баламалар. Алматы: «Эверо»,2011. 400с
3. Аженов М.С. Садырова М.С. Омарова А.Т. Білім социологиясы. оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті, 2011. 80 с.
4. Жаназарова З.Ж. Отбасы социологиясы оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті, 2010 – 192 б
5. Әбдікерова Г.О. Әлеуметтану: оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті, 2011. – 192 б
6. Садырова М.С. Әлеуметтану: өзекті мәселелері. – Алматы: «Эверо», 2011.- 284 б
7. Әбдікерова Г.О. Әбдирайымова Г.С. Әлеуметтік антропология: оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті, 2012. – 176 б
8. Жаназарова З.Ж. Социология семьи. Уч. пособие. Алматы: Қазақ университеті, 2007 – 192 б
9. Шөптібаева Г.Б. Әлеуметтану тарихы: Оқу құралы. – Алматы: Т.Рысқұлов ат.ҚазЭУ, 2008- 264 б

 

Қосымша

1. Тажин М. Әлеуметтану. Алматы, 2005, 1-2 том
2. Әбдікерова Г.О. Тұлға әлеуметтануы: жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті, 2009. – 222 б
3. Абсаттаров Р.Б, Дакенов К. Әлеуметтану. Алматы, 2007
4. Воронцов, А.В. История социологии. XIX-начало ХХ века : в 2 ч.: учеб. пособие для вузов. М.: ВЛАДОС, 2005.- (Учеб. для вузов).
5. Кравченко, А.И. Общая социология : Учеб. пособие для студентов вузов.- М.: ЮНИТИ, 2004.- 474, [6] с.

 

СӨЖ / СОӨЖ бойынша  тапсырмалар және әдістемелік ұсыныстар.

 

Білім мен құзыретті  бақылау формалары:

Бақылау жұмыстары: семестрде 2 жұмыс

СӨЖ: жеке және топтық тапсырмалар СӨЖ ұйымдастыру технологиясына байланысты (реферат, презентация, эссе, жобаны қорғау, аналитикалық шолу және т.б. тапсырмалар жобалық-зерттеу сипатында).

АБ: 2

Аралық бақылау: емтихан емтихан сессиясы кезінде.

 

Аралық бақылау пәннің мазмұнына кіретін теориялық және практикалық сұрақтар бойынша жүргізіледі (7, 8 апта).

Модульдің пәндері бойынша  кеңесті оқытушының кеңсе-сағаты (СОӨЖ) уақытында алуға болады.

 

Білім және құзыретті бағалау тәртібі, % баллдар

Бақылау жұмыстары		60
Практикалық сабақтарға қатысуы және белсенділігі	15
Жеке немесе топтық тапсырмалар (СӨЖ)	15
Аралық бақылау (емтихан)	?	40

 

Аралық бақылау (жазбаша немесе ауызша) және емтихан  өткізу формасы – жазбаша

 

Білімді бағалау  шкаласы:

 

Әріптік жүйе бойынша бағалау	Балдардың сандық эквиваленті	%  мәні	Дәстүрлі жүйе бойынша  бағалау
А	4,0	95-100	Өте жақсы
А-	3,67	90-94
В+	3,33	85-89	Жақсы
В	3,0	80-84
В-	2,67	75-79
С+	2,33	70-74	Қанағаттанарлық
С	2,0	65-69
С-	1,67	60-64
D+	1,33	55-59
D-	1,0	50-54
F	0	0-49	Қанақаттанарлықсыз
I (Incomplete)	-	-	Пән аяқталмаған (GPA  есептеу кезінде  есептелінбейді)
P (Pass)	-	-	«Есептелінді» (GPA  есептеу кезінде  есептелінбейді)
NP (No Рass)	-	-	« Есептелінбейді» (GPA  есептеу кезінде  есептелінбейді)
W (Withdrawal)	-	-	«Пәннен бас тарту» (GPA  есептеу кезінде  есептелінбейді)
AW (Academic Withdrawal)			Пәннен академиялық  себеп бойынша алып тастау (GPA  есептеу кезінде  есептелінбейді)
AU (Audit)	-	-	« Пән тыңдалды» (GPA  есептеу кезінде есептелінбейді)
Атт-ған		30-60 50-100	Аттестатталған
Атт-маған		0-29 0-49	Аттестатталмаған
R (Retake)	-	-	Пәнді қайта оқу