Автор работы: Пользователь скрыл имя, 02 Ноября 2012 в 06:17, реферат
Қандайда болмасын заттарды – еңбек құралдарының құрамына енгізу сыртқы белгілерімен емес, солардың өндіріс процесінде атқаратын рөлімен анықталады. №6 Бухгалтерлік есеп стандарты бойынша негізгі құралдар бұл еңбек құралы ретінде материалдық өндіріс саласында, сондай - ақ өндірістік емес салада (материалдық емес өндіріс саласында) ұзақ уақыт бойы (1жылдан аса) қолданыста болатын материалдық активтер. Негізгі құралдар көптеген өндіріс құралдары бойынша пайдаланылады, қасиеті мен нысанын сақтай отырып жанама түрде тозады, өзінің құнын жаңадан жасалған өнімге біртіндеп көшіреді.
КІРІСПЕ...............................................................................................................3
1 Негізгі құралдарды жалдау есебі
1.1 Негізгі құралдардың ағымдағы жал бойынша операцияларының есебі...................................................................................................................5
1.2 Қаржылық жалдау жөніңдегі операциялардың есебі.........................9
2 Лизингтік операциялар есебінің ерекшелігі
2.1 Лизингтік операциялар және олардың сипаттамалары.......................14
ҚОРЫТЫНДЫ...............................................................................................24
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ.................................
1439 «Клиентерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мәжбүрлі шығындар)»
Есептелген сыйақы мен негізгі борыш уақтылы бір кезде төленбесе (егер бұл лизинг келісімінде көрсетілмесе) лизинг беруші айып өсімақы және тұрақсыздық сомасын есептейді. Бқл кезде келесі бухгалтерлік жазба жасалады:
Д-т 1860 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар»
К-т 4900 «Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)».
Лизинг алушыдан мерзімі ұзартылған төлемдер қайтарылғанда, келесі бухгалтерлік жазба жасалады:
Д-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
К-т 1860 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар»;
ә) Мерзімі ұзартылған сыйақы сомасына:
Д-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
К-т 1731 «Басқа банктердің ұсынған қарыздары мен қаржылық лизингтері бойвнша мерзімі өткен сыйақылар»
1741 «Клиенттердің ұсынған
қарыздары мен қаржылық
б) Негізгі борыш сомасына:
Д-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
а) лизинг бойынша қосылған сыйақыны өтеу бойынша
Д-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
К-т 1730 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер»
1740 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер».
ә) лизинг затын алу, жеткізу және оны лизинг келісімін жасау кезіндегі баға бойынша лизинг келісіміне сәйкес мақсатында қолдану үшін жұмыс жағдайына келген шығындар мен басқа да кез келген шығындарды қалпына келтіру бойынша:
Д-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
К-т 1305 «Басқа банктерге қаржы лизингі»
1420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі».
Лизинг келісімінің әрекет ету мерзімі аяқталған соң лизинг заты лизинг шартының келісіміне сәйкес лизинг алушыдан лизинг берушіге қайтарылады:
а) Егер лизинг заты толық амотизацияланса, онда лизинг беруші аталған лизинг затын қабылдау-өткізу акті бойынша қабылдайды және қажет болса оны одан әрі қолдану бойынша жүйеден тыс есепке кірістейді;
б) Егер лизинг заты толық амотизацияланса, қалдық құн сомасына лизинг берушіде келесі бухгалтерлік жазба жасалады:
Д-т 1652 «Жер, үйлер мен ғимараттар»
1653 «Компьютерлік қондырғылар»
1654 «Басқада негізгі құралдар»
1655 «Қаржылық лизингке алынған негізгі құралдар»
1658 «Көліктік құралдар»
К-т 1305 «Басқа банктерге қаржы лизингі»
1420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі».
Егер лизинг келісімінің шарты бойынша лизинг заты қайтарылмаса және аталған лизинг заты толық амортизацияланбаса, онда лизинг алушымен лизинг берушіге қалдық қалпына келтіруі лизинг келісімшартымен реттеледі.
Лизинг алушының меншікті қаржысы есебінен жүргізген жақсарту құнын қалпына келтіру кезінде, лизинг берушімен келесі бухгалтерлік жазба жасалады:
К-т 2860 «Банктік қызмет бойынша өзге кредиторлар»
К-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Жанадан құрылған мәжбүрлі шығындар есебінен қаржылық лизинг бойынша негізгі борыш сомасын лизинг алушы өтеу кезінде келесі бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
а) Негізгі борыш сомасына:
Д-т 1339 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы резервтер (мәжбүрлі шығындар)»
1439 «Клиентерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мәжбүрлі шығындар) »
К-т 1306 «Банк қарыздары бойынша басқа банктердің мерзімі өткен берешегі»
1424 «Банк қарыздары бойынша клиенттердің мерзімі өткен берешегі»;
К-т 1305 «Басқа банктерге қаржы лизингі»
1420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі»;
Сол кезекте кіріс 7130 «Шығынға шығарылған борыштар».
ә) мерзімі ұзартылған сыйақы сомасына:
Д-т 4305 «Басқа банктерге берілген қаржы лизингі бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер»
4420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер».
К-т 1731 «Басқа банктердің ұсынған қарыздары мен қаржылық лизингтері бойынша мерзімі өткен сыйақылар»
1741 «Клиенттердің ұсынған қарыздары мен қаржылық лизингтері бойынша мерзімі өткен сыйақылар»;
б) айыппұл, өсімақы және тұрақсыздық сомасына:
Д-т 4900 «Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімппұл)»
К-т 1860 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар».
Егер ағымды жылда қаржылық лизинг бойынша берешекті өтеу жргізілсе, онда келесі бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
а) айыппұл, өсімақы және тұрақсыздық сомасына:
Д-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
К-т 4900 «Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімппұл)»бір кезекте, шығын 7130 «Шығынға шығарылған борыштар».
ә) Сыйақы сомасына:
Д-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
К-т 4305 «Басқа банктерге берілген қаржы лизингі бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер»
К-т 4420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер» бір кезекте, шығын 7130 «Шығынға шығарылған борыштар».
б) Негізгі борыш сомасына:
Д-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
К-т 5452 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы резервтер (мәжбүрлі шығындарға) ақша бөлу»
5455 «Клиентерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мәжбүрлі шығындарға) ақша бөлу» бір кезекте, шығын 7130 «Шығынға шығарылған борыштар».
Қаржылық лизинг бойынша берешекті өтеу келесі жүргізілетін болса, ағымды жылда келесі бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
а) айыппұл, өсімақы немесе тұрақсыздық және сыйақы сомасына:
Д-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
К-т 4921 «Банк қызметінен өзге кірістер» бір кезекте, шығын 7130 «Шығынға шығарылған борыштар».
ә) Шығындар шотында (мәжбүрлі шығындарға бойынша) қаржы болған кезде, қаржылық лизинг бойынша негізгі борыш сомасына:
Д-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
К-т 5452 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы резервтер (мәжбүрлі шығындарға) ақша бөлу»
5455 «Клиентерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мәжбүрлі шығындарға) ақша бөлу» бір кезекте, шығын 7130 «Шығынға шығарылған борыштар».
б) Шығындар шотында (мәжбүрлі шығындарға бойынша) қаржы жеткіліксіз болған кезде, қаржылық лизинг бойынша негізгі борыш сомасына:
Д-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
К-т 4921 «Банк қызметінен өзге кірістер» бір кезекте, шығын 7130 «Шығынға шығарылған борыштар».
Лизинг алушы банкіде операциялары келесі ретпен жүргізіледі:
Жасалған лизинг келісіміне сәйкес, лизинг алушыға лизинг заты барлық нәрселерімен және тиісті құжаттар беріледі. Бұл кезде келесі бухгалтерлік жазба жүзеге жасалады:
Д-т 1655 «Қаржылық лизингке алынған негізгі құралдар»
К-т 2057 «Басқа банктерден алынған қаржы лизингі»
2227 «Алынған қаржы лизингі»
Ай сайын айдың соңғы
жұмыс күнінен кешіктірмей
Д-т 5057 «Басқа банктерден алынған қаржылық лизинг бойынша сыйақыны төлеумен байланысты шығындар»
5227 «Алынған қаржы
лизингі бойынша сыйақы
К-т 2705 «Басқа банктерден алынған қарыздар және қаржы лизингі бойынша есептелген шығындар».
Егер лизинг алушы өзінің меншікті қаржылары есебінен және лизинг берушінің жазбаша келісімімен лизинг затына зиян келтірмейтін жақсарту жүргізсе, лизинг беруші лизинг алушы алдындағы бұл жақсартұдың құнын өтеу бойынша лизинг келісімінің әрекет ету мерзімі аяқталғанда өз міндеттемелерін мойындайды, бұл кезде келесі бухгалтерлік жазба жасалады:
Д-т 1860 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар»
К-т 4922 «Банктік емес қызметтен өзге кірістер»
Лизинг келісімімен құралған төлемдерді мерзімде төлегенде, лизинг алушы мынадай бухгалтерлік жазба жасайды:
а) лизинг бойынша есептелген сыйақыны өтеу бойынша:
Д-т 2705 «Басқа банктерден алынған қарыздар және қаржы лизингі бойынша есептелген шығындар»
К-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
ә) лизинг затын алу, жеткізу және лизинг келісімін жасау кезіндегі баға бойынша лизинг келісіміне сәйкес мақсатында қолдану үшін жұмыс жағдайында келген шығындар мен басқа да кез келген шығындарды қалпына келтіру бойынша.
Д-т 2057 «Басқа банктерден алынған қаржы лизингі»
2227 «Алынған қаржы лизингі»
К-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».
Тозу құны банктің есеп саясатына сәйкес есептеледі. Егер жалдау мерзімінің соңында меншік құқы лизинг алушыға өтетіні толық сенімділік болмаса, өте қысқа екі кезеңнің бірінде активке тозу құны есептеледі: жалдау мерзімі немесе оны тиімді қолдану мерзімінде бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Д-т 5784 «Қаржы лизингі бойынша алынған негізгі құрал жабдықтар бойынша амортизациялық аударымдар»
К-т 1695 ««Қаржы лизингі бойынша алынған негізгі құрал жабдықтар бойынша есептелген амортизация»
Лизинг алушы сыйақы бойынша төлемдерді, сондай ақ қаржылық лизинг бойынша негізгі борыш сомасы кешіктірілгенде, келесі бухгалтерлік жазба жасалады:
а) Есептелген сыйақы сомасына:
Д-т 2705 «Басқа банктерден алынған қарыздар және қаржы лизингі бойынша есептелген шығындар»
К-т 2741 «Алынған қарыздар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақылар»;
б) Негізгі борыш сомасына:
Д-т 2057 «Басқа банктерден алынған қаржы лизингі»
2227 «Алынған қаржы лизингі»
К-т 2058 «Басқа банктерден алынған қарыздар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен берешек»
2225 «Банктің клиенттермен
жасалған қзге операциялары
Есептелген сыйақы мен негізгі борыш уақытылы бір кезде төленбесе, лизинг беруші айып, өсімақы және тұрақсыздық сомасын есептейді. Бұл кезде:
а) Айып, өсімақы және тұрақсыздық сомасына:
Д-т 5900 «Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімппұл)»
К-т 2860 «Банктік қызмет бойынша өзге кредиторлар»
ә) мерзімі ұзартылған сыйақы сомасына:
Д-т 2741 «Алынған қарыздар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақылар»
К-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».
б) Негізгі борыш сомасына:
Д-т 2058 «Басқа банктерден алынған қарыздар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен берешек»
К-т 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».
Лизинг келісімінің әрекет ету мерзімі аяқталған соң лизинг заты лизинг шартының келісіміне сәйкес лизинг алушыдан лизинг берушіге қайтарылады,
а) Егер лизинг заты толық амотизацияланса, онда лизинг алушы аталған лизинг затын қабылдап-өткізу акті бойынша қабылдайды;
б) Егер лизинг заты толық амотизацияланса, қалдық құн сомасына келесі бухгалтерлік жазба жасалады:
- есептелген амортизация сомасына:
Д-т 1695 «Қаржы лизингі бойынша алынған негізгі құрал жабдықтар бойынша есептелген амортизация»
К-т 1655 «Қаржы лизингіне қабылданған негізгі құрал жабдықтар»
– қалдық құнына:
Д-т 2057 «Басқа банктерден алынған қаржы лизингі»
2227 «Алынған қаржы лизингі»
К-т 1655 «Қаржы лизингіне қабылданған негізгі құрал жабдықтар»
Егер лизинг келісімінің шарты бойынша лизинг заты қайтарылмаса және аталған лизинг заты толық амортизацияланбаса, онда лизинг алушымен лизинг берушіге қалдық қалпына келтіруі лизинг келісімшартымен реттеледі.
Бұл кезде лизинг алушыға лизинг затының құнын негізгі құралдар құрамына келесі бухгалтерлік жазба жасалады:
– қалдық құнын срмасына:
Д-т 1652 «Жер, үйлер мен ғимараттар»
1653 «Компьютерлік қондырғылар»
1654 «Басқада негізгі құралдар»
1655 «Қаржылық лизингке алынған негізгі құралдар»
1658 «Көліктік құралдар»
К-т 1655 «Қаржы лизингіне қабылданған негізгі құрал жабдықтар»
Д-т 1695 «Қаржы лизингі бойынша алынған негізгі құрал жабдықтар бойынша есептелген амортизация»
К-т 1692 «Үйлер мен ғимараттар бойынша есептелген амотизация»