Өнімді өндіруге және сатуға кеткен шығындарды талдау

Автор работы: Пользователь скрыл имя, 05 Января 2012 в 13:30, курсовая работа

Описание

Кәсіпорынның өндірістік шешімдері нарық жағдайлары мен шығындар арқылы анықталады. Өнім көлемінің өзгеруі фирмалардың ұсынатын тауарлардың мөлшері және оның бағасымен байланысты. Өндірістің шығындары бухгалтерлік және экономикалық шығындар болып бөлінеді. Бухгалтерлік шығындар бұл өнімнің өзіндік құнының құрамына кіретін нақты шығындар. Бұлар шикізат, материалдар, жалақы, амортизация, салықтар және т.б. Экономикалық шығындарға барлық шығындар жатады. Соның ішінде кәсіпорынның (фирма) өз меншігіндегі сатып алынбайтын өндіріс факторларын пайдаланбағандағы айқынсыз шығындар. Сонымен экономикалық шығындар – бухгалерлік және балама шығындардан тұрады.

Содержание

Кіріспе……………………………………………………………….....2
I бөлім. Өндіріс шығындары және өзіндік құн.
1.1. Кәсіпорын шығындары түсінігі және олардың түрлері…........3
1.2 Өнімнің өзіндік құнының қалыптасуы және мәні……….........6
II бөлім. Өнімнің өзіндік құнын талдау.
2.1 Өзіндік құнды жоспарлау және өнімді өндіру шығындарының классификациясы……………………………....................................11
2.2 Өнімнің өзіндік құнын талдау……………………………….......
2.3. Өнімнің өзіндік құнының бағаны анықтаудағы рөлі…….…..20
II бөлім. Өнімнің өзіндік құнын азайту жолдары.
3.1. Еңбек өнімділігін арттыру…………………………………......22
3.2. Өндіріс процесінде қолданылатын шығындарды азайту......24
Қорытынды…………………………………………………………...27
Пайдаланылған әдебиеттер………………………………………..29

Скачать (30.98 Кб) Сколько стоит заказать работу?
Работа состоит из  1 файл

Өнімді өндіруге және сатуға кеткен шығындарды талдау.docx

— 31.60 Кб (Скачать документ)
  • Атауы
  • Саны
  • Бағасы
  • Сомасы
  • Ұн
  • 0,400 кг
  • 27 тенге/кг
  • 10,80 тенге
  • Ашытқы
  • 0,010 кг
  • 150 тенге/кг
  • 1,5 тенге
  • Тұз
  • 0,010 кг
  • 20 тенге/кг
  • 0,2 тенге
  • Витаминдер
  • 0,005 кг
  • 300 тенге/кг
  • 1,50 тенге
  • Барлық  шығын
  • 14,00 тенге
  •   
  •  2.Тікелей  еңбек
  •  Тікелей  еңбекті  калькуляциялау  үшін  еңбекақы  туралы  есепті  қарастыру  керек:
  •  а) Фирмада  6  жұмысшы  бар  делік, олар   өндіріс  процесіне  тікелей  қатысады  және  тариф бойынша жалақы  алады,  қажетті  й сайынғы 5000  тенге  сомасындағы  аударымды қосқанда:
  •  6 жұмысшы х 5 000 тенге/жұм.орны  = 30 000 тенге/айына
  •  б) Еңбекақыға  жылдық  шығын  сомасы есептелінеді:
  • 30 000 тенге х 12 ай = 360 000 тенге/жыл
  •  с) Жұмыс  уақытының  жылдық  қоры есептелінеді:
  • 47 апта  х 41 сағат х 6 жұмысшы = 11 562 сағат
  •  д) Тікелей  еңбектің  бір  сағаттық  бағасы  есептілінеді:
  • 360 000 тенге/ 11 562 сағат = 31,14 тенге-сағат
  •  е) Нанның  бір  батон  өндірсіне  қажетті  уақыт  0,1 сағат  болса,  өнім  бірлігіне  кеткен  тікелей  еңбек  бағасын  аламыз:
  • 0,1 сағат х 31,14 тенге/сағат = 1,868 тенге = 3,1 тенге
  •  Енді  өнім  бірлігіне  тікелей  шығынды  есептеуге  болады:
  •  Материалдық  шығындар                                             14,0 тенге
  •  Тікелей  еңбек                                                                3,1  тенге
  •              Тікелей  шығыдардың  барлығы / өнім бірлігіне       17,1 тенге
  • Жанама шығындар
  •  Бұл  шығындардан  басқа  фирманың  шығындары  болады, оларға: құал-жабдықты     алуға,    пайдануға   және    жөндеуге    шығындар,   өндіріс  алаңының  арендасы,  канцеляриялық  шығындар,  коммерциялық  шығындар  және  т.б.
  •  Келер  жылдағы  шығындар  келесідей  дерлік:
  •  Ғимарат  арендасы                                     120 000
  •  Құрал-жабдық амортизацияы                   10  000                            
  •  Құрал-жабдықты  пайдалану                     5   000
  •  Басқада персонал еңбекаысы                    15  000
  •  Коммерциялық  шығындар                        6  000
  •  Банк  несиесіне  кредиттер                        35  000
  •  Жанама  шығындардың  барлығы            191 000
  •  Инфляция   кезінде  тікелей  және  жанама  шығындарды  инфляция  пайызына  көбейту  қажет.  Егер  инфляция   жылына  15 %  болса, онда:
  • өнім бірлігіне тікелей  шығындар  17,1 х 115% =19,67 тенгені құрайды
  • жанама шығындар 119 000 х 115%  = 219 650 тенге
  •  Шығындар  соммасы  өнімді  өткізу бағасына  қосылу  жолымен  өткерлуі тиіс.  Өнімнің  бір  түрлі  өндірісі  жағдайында өткерілу  өте  оңай  жүреді, бұл  кезде  мүмкін  болатын  шығын сомасы  мүмкін  болатын  өнім  өндірісіне  бөлінеді. Жоспарланған  кезеңдегі  өнім  өндірісі   құрал-жабдықтың  еңбек  өнімділігі,  жеткізілетін  шикізат көлемі,  өткізу  нарығы және т.б.  сияқты  көптеген  көрсеткіштердің  есебін  бағалаумен  жүзеге  асырылады.
  •  Жоспарланған  жылға  өнім  өндірісінің  көлемі 180 000 нан бірлігі  дерлік.  Бұл  бізге  жанама шығын  және  бір  батон  кезеңіндегі  шығындар  көлемін   есептеуге  мүмкіндік  береді:
  •  219 650 / 180 000 = 1,22 тенге/бірл
  • Өнім  бірлігінің өзіндік құны
  •  Енді  нанның  өткізілуінің  толық  өзіндік  құнын  анықтауға  болады:
  •  Тікелей  шығындар                                        19,67 тенге
  •  Жанама  шығындар                                        1, 22  тенге
  •  Өзіндік құн/бірл                                              20,89 тенге
  •  Жанама шығындар есебінің білу қажеттілігін ескере отырып, 180 000 бірлік орнынына 50 000 нан бірлігі өткізілі дерлік
  • Онда өнім бірлігіне жанама шығындар көлемі мынаны құрайды:
  • 219 650 / 50 000 = 4,393 тенге / бірл = 4,39 тенге/ бірл,
  • Бұл өз кезегінде өнім бірлігінің жалпы бағасына әсер етеді:24,06 тенге / бірл
  •  Бұл жағдайда фирма өндіріс қуатын толықтай пайдаланбай отыр, өнімнің  өзіндік  құны  бірінші  жағдайға  қарағанда  көбірек  болып  отыр.Бұл  өнім  бірлігіне  табыстың  азаюына,  өндірістің  шығындалуына,  сату  бағасының  өсуіне  әкеледі,  әрине  бұл  жағдайлар  өнімді  өткізу  көлеміне  негативті  түрде  әсер  етеді.
  •  Осы  жерде  тікелей  шығындарды  өнімнің  бағасының  өсуі  немесе  шығындалуға,  кәсіпорынның  бәсеке  қабілетінің  төмендемейтіндей  деңгейде  ұстау  және  бақылау  қажеттілігі  туындайды. 
  •  Әр  түрлі  бұйымдар  өндіретін  фирмада  жанама  шығындар  әр  түрлі  өнімдер  бойынша  бөлінеді. Бұл  мәселені  шешу  үшін  қандай  да  бір  критерий  қажет.  Осындай  «бөлістіру  кілті» мыналар  болуы  мүмкін:
      • өнімді  өндіруге  қажетті  уақыт  мөлшері;
      • өнім  өндірісіне  кететін  тікелей  еңбек  мөлшері;
      • өнім өндірумен  айналысатын  өндіріс  алаңы;
      • Өнім  өндірісіндегі  негізгі  қорлар  бағасы  және  т.б.
  •  Осы  әдістердің  ішінен  шағын  өндіріс  көбіне  өнімге  кететін  тікелей  еңбек  көлемін  бөлістіру  әдісін  қолданады:
  •  а)  Тікелей  еңбектің  бір  сағаттық  жанама  шығынын  есептеуде  барлық  жанама  шығындарды  барлық  тікелей  жұмыс  уақытына  бөлінеді:
  • 219 650 / 11 562  =  19,00 тенге / сағат
  •  б)  Әрбір  өнімге  жанама шығынды  есептеу  үшін, өнім  өндірісіне қажетті  тікелей  уақыт  мөлшерін  жанама  шығындардың  сағаттық  құнына  көбейтеміз;
  • 0,1 х 19,00 тенге/сағат =  1,9 тенге/бірл.
  • 2.3. Өнімнің өзіндік құнының  бағаны  анықтаудағы  рөлі.
  •  
  •  Кәсіпорынның  өндіріетін  әрбір  өнімнің  толық  өзіндік  құнын  біле  отырып, сатып алушыға  осы  өнімнің  өткізілу  бағасын  немесе  құнын  анықтауға  болады.
  •  Әрине,  өткізу  бағасын  орнатқан  кезде  төмендегідей  басқада  элементтерді  ескеру  қажет:
      • бәсекелестер  бекіткен  осы  сияқты  өнімдердің  бағасы;
      • берілген  өнімге  сатып  алушы  төлеуге келісетін-баға;
      • сапасы  жағынан ұқсас  басқа  бұйымдар  бағасымен  салыстыру;
  •  Мысалы, кәсіпкер  өз  шығындарын (тікелей  және  жанама)  жабқысы  келеді,  және  20%  табыс  алғысы  келеді:
  •  Толық  өзіндік  құн                              20,89 тенге
  •  Табыс                                                     4,18  тенге
  •  Сату  бағасы                                          25,07 тенге
  •  Бұл  жағдайда  кәсіпкер  сатудан  20%  табыс  ала алмағанын  көруге  болады. Табыс  тек  қана  16,8%-ды  құрайды  (ол  4,18  және  25,07  арасындағы  қатынаспен  есептелген) және  табсы  нормасы  (маржасы)  деп  аталады.Бұл  жерде  есептелген   баға,  тек  өнімді  өткізуге  қажетті  бағаны  ғана  көрсетеді. Осындай  сападағы  нанды  фирма  22  теңгеге  сата  отырып  ( толық  өзіндік  құннан  жоғарырақ),  фирманың  жақсы  табыс  табуы  қиынға  соғады.  Сондықтанда  фирма  өзіндік  құнды  осы  өнімге  ұқсас  өнім  өндірушілердікінен  жоғары  болмайтындай  етіп,  түсіруі  қажет  болады.
  •  Егер  өзіндік құн  құрылымын  қарастыратын  болсақ,  фирманың  өндіретін  наны   басқа  бәсекелестердікіне  қарағанда дәрумендендірілген.
  •  Фирмаға  осы  ерекшелікті  ескеру  қажет,  осы  ерекшелікті тұтынушыға      жеткізу      үшін      фирма     сәйкесінше    ақпараттық     және жарнамалық компанияның  қызметін  қолдану  қажет, бұл  компанияның  көмегімен  фирма  өзінің  өнімінің  басқа  өндірушілер  өнімімен  салыстырғанда  қосымша  қаситтері  бар  екенін  жария  ете  алады.  Оған тұтынушыларды  өзінің  өнімінің   бағасының  жоғары  болуының    себебі  әртүрлі  дәрумендермен   байытылғандығына  байланысты  екенін  сендіру  қажет. 
  •  Басқа  жағдайда фирмаға  басқаша  стратегияны  таңдау  қажет  болады,  тіпті  өндірістік  шығындарды  азайтып  және  өз  өнімінің  бағасын  нарықтағы  бағамен  теңестіру  үшін  витаминдерден  бас  тартуға  мәжбүр  болады.  Әйтпесе, оның  өнімі  нарықтағы  бәсекелестердің  өнімінен  жеңілу  қаупі  болады.
  •  Бұл  жағдайда  өнімді  қандай  бағамен  сатуға  тырысатын  әр  түрлі  нұсқаларды  қарастыру  қажет.Әрине,  өнімге  бағаны  құн  арқылы  орнату  тәсілінен  басқа  да  нұсқалар  бар.
  •  Өндірістің  жаңа  жүйесі  шаруашылық  ерекшелігін,  шығын  дәрежесін,  өнім  сапасын  ескере  отырып  дұрыс  баға  жүйесін  жасауды  талап  етеді.  Бірақ  кәсіпорындардың  өндірісін  тиімділік  жағынан  теңестіру  үшін  өнім  түрлерінің  сату  бағасына  жоспарлы  түрде  үстеме  қосылады  немесе  кемітіп  сатуға  пайыз  белгіленеді.  Бағаны  белгілеу  үшін  салалық  өнімнің  толық  өзіндік  құнын  алады,  сонан  соң  оған  өзіндік  құннан  белгіленген  мөлшердегі  рентабелділікті  (сомасын) қосады.  Сөйтіп  пайданы  өзіндік  құнмен  салыстырып  дұрыс  баға  белгіленеді.  Пайданы  толық  өзіндік  құнан  белгіленген  рентабелділік  арқылы есептеп   шығарады.  Өндірісті  одан  әрі  дамыту  үшін  өнімді  сатқаннан  түскен  ақша  барлық   жұмсалған  шығыннан  (өзіндік  құннан)  артып,  қажетті  мөлшерде  пайда  әкелуге  тиіс.
  • 3. Өнімнің  өзіндік  құнын  азайту  жолдары. 
  • 3.1. Еңбек  өнімділігін  арттыру.
  •  
  •  Жоғарыда  аталғандай  еркін  бәсекелестік  жағдайында  кәсіпорын (фирма)  өндірген  өнімге  баға  автоматты  түрде  орнатылады.  Оған  нарықтық  баға  қалыптастыру  заңдары  әсер  етеді. Сонымен  қатар  әрбір  кәсіпкер  максимальді  мүмкін  пайда  алуға  тырысады.  Осы  жерде  Өнім  өндірісі  көлемін  өсіретін,  оның  толықтырылмаған  нарықтағы  қозғалысына  әсер  ететін  факторлардан  басқа,  осы  өнімді  өткізу  және  оның  өндірісіне  шығындарды  төмендету,  өндіріс шығындарын  төмендету  мәселесі  туындайды. 
  •  Дәстүр  бойынша  шығындарды  азайтудың  маңызды  жолдарының  бірі  болып  өндіріс  процесінде  тұтынылатын  ресурстардың  барлық  түрлерін  тиімді  немесе  эконоиды  пайдалану:  еңбектік  және  материялдық.
  •  Өзіндік  құнды  азайтуда  еңбек  өнімділігін  арттыру  қажет.  Еңбек  өнімділігі-еңбек  шығынының  тиімділігін  арттыру.  Бұл  өндіріс  процесінде жұмсалған  қоғамдық  еңбектің  тиімділігі,  нәтижелілігі,  жемістілігі.  Қызметкерлердің  еңбек  өнімділігі  бір  уақыт  өлшемі  ішінде  өндірген  өнімнің  немесе  орындалған  жұмысының  көлемі (мысалы,  1  сағатта  10т  өнім  шығарады),  немесе  бір  өнімге  кеткен  уақыт  (10т  өнім  алуға  1  сағат  уақыт  жұмсады)  немесе  ұлттық  табыс  мөлшерімен  есептелінеді.
  • Еңбек  өнімділігі=Жиынтық  қоғамдық  өнім /  Жұмыс  атқаратындар саны
  •  Кәсіпорын  деңгейінде:  Еңбек  өнімділігі=Q  (өнімнің  саны)/ Т (уақыт).
  •  Еңбек  өнімділігін  арттыру  үшін  жұмыс  уақытын  үнемдейтін  факторларға  назар  аударылады. 
  • 1)  жұмыс  уақытын  ұтымды  пайдалану;
  • 2)  жұмыста  кездесетін  тиімсіз  үзілістерді  азайту.  Жұмыс  уақытын  ұтымды,  үнемді  пайдалануға  техника   мен  технологияларды  жетілдіріп,  өндірісті,  еңбекті  ұйымдастыруды  жақсарту,  ал  екінші  әдіске - өндірістің  жоспардан  тыс  тоқтап  қалуын  қысқарту,  сөйтіп  үзілістерді   азайту жолдарымен  қол  жеткізеді.
  • Еңбек  өнімділігінің  көрсеткіші  қызметкерлердің  материалдық  жағдайын  жақсартумен  тікелей  байланысты.  Еңбек  өнімділігі  арттқан  сайын  еңбекақы – оған  төленетін  ақы да  өсіп  отыруы  тиіс.  Жалақының  еңбек  өнімділігінің  өсу  қарқынан  кейін  қалуы  немесе  артып  кетуі  дұрыс  емес.  Бұл  қатынас  бұзылса,  ол  еңбек  өнімділігін  арттыруға  деген  материалдық  мүдделілікке  кері  әсер  етеді.
  •  Осылайша,  өндірістің  шығындар  құрылымындағы  көп  бөлігін  еңбекақыға  шығындар  алады  (   Қазақстан  өнеркәсібінде  13 -14 % ,  дамыған  елдерде – 20 -25 % ). Сондықтанда  шығарылатын  өнімге  еңбек  сыйымдылығын  азайту,  еңбек  өнімділігін  өсіру  мәселелерінде  өндірістің  әкімшілдік  қызметтігі  персоналдың  санын  азайту  орынды  болады.
  •  Еңбек  өнімділігін  арттыру  оны  ұйымдастыруға  да  көп  көңіл  бөлу  қажет:  жұмыс  орындарын  дайындау,  оның  толықтай  жұмыс  жасауы,  еңбектің  арттыруға  басқада  әдістерді  қолдану.
  •  Еңбек өнімділігін  арттыру  мақсатында  Кәсіпорындарда  жұмыс  күшінің  бәсеке  қабілеттілігін,  сапасын  жоғарылату  қажеттілігі  мына  факторлармен  анықталады: 
      • Өндірістік  ресурс  ретінде  персонал  құнының  өсуі;
      • Еңбекті  тиімді  қолдануды  және  ұйымдастыруды  жаңа  әдістерді  талап  ететін  бәсекелестер  тарапынын  қысым;
      • Өндірісті  басқаруда  және  ұйымдастыруда  жаңа  әдістерді  талап  ететін  технологиялық  өзгерістер;
      • Өз  жұмысшыларының  потенциалының  өсіміне  кәсіпорын  басшыларының  әлеуметтік  жауапкершілігі;
      • Автоматтандырылған  жүйелердің  енгізілуі  және  оларды  басқаратын  жұмысшылардың  квалификациялық  деңгейінің  сәйкестілікті  талап  ету;
      • Жұмысшылардың  интелектуалдық  дайындығын  арттырудың  қажеттілігі.
  • Өндіріс  процесінде  қолданылатын  шығындарды  азайту.
  •  Өндіріс  процесінде  қолданылатын  шығындардың  мөлшерін  азайту  үшін  үнемі    экономикалық  талдау  жасау  қажеттілігі  туындайды.Өндіріс процесінде өнімді өндіруге жұмсалатын шығындар дайындалған өнімнің өзіндік құнының мөлшеріне тікелей әсер ететіндіктен шығындардардың қандай да статьясынан үнемдеу мүмкін болса, өнімнің өзіндік құны да азда болса төмендейді.
  •  Өнімнің  өзіндік  құнын  азатуды  қамтамасыз  ететін  жалпы  факторларға  мыналар  жатады:
      • Шикізат,  материал,  электроэнергия  және  жанармайды  экономдау;
      • өндірістің  негізгі  құралдарын  қолдануды  жақсарту;
      • ресурсүнемдеуші  жаңа  технологияларды  қолдану;
      • өнімді  өткізу  бойынша  шығындарды  азайту;
      • кәсіпорынның  тауар  саясатын  қайта  қарастыру;
      • жұмысын  тоқтату  және  ақаулардан  жоғалтуларды  азайту;
      • сатып  алынатын  материалдардың  оптимальды  көлемін  және  өндіріс  процесінде  өндірілетін  өнім  көлемінің  дұрыстығын  қадағалау  және  бақылау;
      • жалпы   заводтық  (жалпы  шаруашылық)   және  цехтық  шығындарды  азайту;
  •  Шаруашылықты  жүргізудің   жаңа   жүйесі  үнем   тәртібін   қатаң  сақтап  өзіндік  құнды   төмендетуді   көздейді.  Өнімнің,  жұмыстың  өзіндік  құны  материал  мен   еңбек   ресурстарының    үнемделу, өндірістің    техникамен   жарақтану   дәрежесін,  сонымен   бірге   шаруашылық   есеп негіздерінің   сақталуын   көрсетеді.   Кәсіпорындардың    өзіндік құнына   өндірістен тыс   сатуға   жұмсалған   шығынды   қосып   өнімнің   толық    өзіндік   құнын   есептеп   шығарады. Толық   өзіндік   құн - өнімді    өндіруге   және    сатуға   кеткен   шығындар   жиынтығы, құнның   негізгі   бөлігі.
  •  Өнекәсіптегі  өнімнің  өзіндік  құнын  талдау   тауарлы  өнімнің   1  теңгеге   шығынын   қысқартудан  басталады,   өйткені  ол  өзіндік  құнның  негізгі   көрсеткіші   болып   табылады.  Ол  өзіндік  құн  динамикасын   және  шығын  деңгейін  сипаттайды.  АҚ «Рахат»  тауарлы  өнімінің 1 теңгеге  шаққандағы  шығындар  динамикасы   1-таблицада  көрсетілген.
  •                     АҚ «Рахаттың» 1999 жылдың ақпан-желтоқсан  айларындағы
  • тауарлы  өнімінің  1  теңгеге  шаққандағы  шығындарын  талдау.
  • №
  • қ/с
  •           Шығындар  бабы
  • 1  теңгеге  шаққандағы  шығындар
  • Желтоқсан
  • Ақпан-желтоқсан
  • 1995
  • 1996
  • Ауытқу
  • 1995
  • 1996
  • Ауытқу
  • 1     
  • Шикізат және негізгі материал
  • 48,48
  • 48,06
  • -0,42
  • 61,5
  • 49,07
  • -12,43
  • 2
  • Көмекші материалдар
  • 4,37
  •   3,94
  •    -0,43
  • 4,14
  • 5,33
  •    1,19
  • 3
  • Отын
  • 7,62
  •   2,74
  •    -4,88
  • 5,78
  • 4,71
  • -1,07
  • 4
  • Электр энергиясы
  • 0,45
  •   0,61
  •     0,16
  • 1,2
  • 0,95
  • -0,25
  • 5
  • Айлық еңбек ақы негізгі
  • 2,1
  •   3,83
  •     1,73
  • 6,01
  • 6,0
  • -0,01
  • 6
  • Айлық еңбек ақы қосымша
  • 1,87
  • 4,3
  • 2,43
  • 0,06
  • 1,35
  • 1,29
  • 7
  • ЕА-ға  есептеулер
  • 1,97
  • 1,41
  • -0,56
  • 2,2
  • 2,22
  • 0,02
  • 8
  • Құрал-жабдықты пайдалану
  • -23,44
  • 4,82
  • 28,26
  • 26,21
  • 9,22
  • -16,99
  • 9
  • Цехтық  шығындар
  • 4,58
  • 7,2
  • 2,62
  • 16,48
  • 14,08
  • -2,4
  • 10
  • Жалпы  заводық  шығындар
  • 8,03
  • 4,71
  • -3,32
  • 23,81
  • 14,23
  • -9,58
  • 11
  • ФЗС
  • 56,01
  • 81,62
  • 25,61
  • 147,38
  • 107,18
  • -40,2
  • 12
  • Өндірістік емес шығындар
  • 1,16
  • 3,06
  • 1,9
  • 4,31
  • 5,31
  • 1
  • 13
  • Толық  өзіндік құн
  • 57,17
  • 84,68
  • 27,51
  • 151,69
  • 112,49
  • -39,2
  • 14
  • 1 теңгеге  шаққ. ТӨ-ге шығын
  • 57,17
  • 84,68
  • 27,51
  • 151,69
  • 112,49
  • -39,2
  • 15
  • Үстеме(накладной)шығ. м, тг
  • -9,68
  • 19,79
  • 29,47
  • 70,81
  • 42,85
  • -27,96
  •  Осы мәліметтерді  қарастыра  отырып, мынадай  қорытындыға  қоытынды  жасауға  болады, 1995 жылмен  салыстырғанда  фабрика  1996  жылы жақсы  жұмыс  жасаған.  Таблицада  көрсетілгендей  фабрикада  тауарлы өнімнің  теңгеге  шаққанда  шығындары  төмендеген.  Ең  төменгі  нәтиже  «шикізат  және  материалдар» бөлігінде  12,43 теңгеге,  «құралдарды  пайдалану»  бөлімінде  16,99 теңгеге және  жалпы  өндірістік  шығындар  9,58  теңгеге жеткен. 
  •  Бұл  кәсіпорынның  жұмысын  жалпы  оптималдаумен   байланысты  және  де    шикізатты   тиімдірек  пайдалнумен,  ескі  құрал-жабдықты  жаңасымен  алмастырумен  байланысты  болды.  «Көмекші  материалдар»  бөлімінде  өсім  байқалады,  ол  1996  жылдан  бастап   өнімнің  басқаша  және   әшекейлі  ұсақ  орамамен қапталуына  байланысты  болды.
  •  Өнімді  толық  өзіндік  құнмен  сатады,  өткізеді.  Неғұрлым  өзіндік  құн  төмен  болса,   соғұрлым   өндіріс   тиімділігі   жоғары   болады. Өзіндік   құн  тікелей   кәсіпорындарда   қалыптасады. Халық   щаруашылығы    бойынша   орта   есеппен   өнімнің    өзіндік   құны    шамамен    алғанда    оның   құнының    ¾   бөлігіндей болады.  Өзіндік   құнды   төмендетудің    негізгі жолдары :  өнім   көлемін   көбейтіп, сапасын    арттыру,  ғылым   мен   техника   жаңалықтарын   және   қалдықсыз   технологияларды   өндіріске   енгізу, еңбек   өнімділігін   арттыру,  өндіріс   қорларын   ұтымды   пайдалану,  өндіріс  циклын   қысқарту,  ұйымдастыру  мен   басқаруды   жақсартып   оған   кететін   шығындарды   азайту, өндіріс   қалдықтарын   толық    пайдалану,  өндірістің   тоқтауын   және   шығын   мен  ақауды    азайту,  дер   кезінде   жүргізілетін   бақылау, есеп   пен   экономикалық   талдау, айналым   қаржыларының   айналуын   тездету, тағы басқалар.
  •  Келешекте   өзіндік   құнның    кейбір   шығын    түрлерінің   ғылыми-техникалық   прогресс,  механикаландыру,  автоматтандыру,  электрлендіру,  химияландыруға  байланысты   үлес   салмағы   едәуір   өзгеретін   болады.
  •              Өзіндік   құн   категориясын   қолдану,  оны   бақылау,   талдау   өндірістің   ішкі   мүмкіндіктерін   ашуға,  оны    жұмылдыруға    көмектеседі.   Ондай   резервтер   барлық   кәсіпорындарда   да   болады.  Өндіріс   көлемі    жыл   сайын   өсіп   отырады,  соған   сәйкес   шығын  да   көбейеді.  Бағаның   да  негізі - өзіндік   құн.  Осыған   байланысты    өзіндік   құнды    азайтудың    ерекше    мәні   бар,  ол   пайданы   молайтудың   басты   көзі.
  •   
  • Қорытынды
  •  Сонымен,  кәсіпорынның  өндірістік  шешімдері,  жұмыстары  нарық  жағдайлары  мен  өндірістік шығындар  арқылы анықталады.  Кәсіпорын  табысы  өндірісіне  шығындар  тәуелді  болады.  Нарықтағы  өнім  бағасы  сұраным  мен ұсыным  өзара  байланысының  нәтижесі  болып  табылады.  Өнім  өндірісіне  шығындар- ол  тұтынылатын  еңбектік немесе  материалдық ресурстар  көлеміне, техника деңгейіне, өндірістің  ұйымдастырылуына  және  басқа  факторларға  байланысты  өсуі  немесе төмендеуі  мүмкін. Сәйкесінше, өндіруші  шығындарды  азайтудың  көптеген  көздерін  қарастырады, ол  оны   өзінің  тиімді  басқару  қабілетімен  жүзеге асыра  алады.
  •  Материалдық  құндылықтар  өндірісі, тауар саудасы, сонымен  қатар  қызмет  көрсету  адамдық,  мтериалдық,  ақшалай  ресурс  шығындарын  қажет  етеді. Бұл  қолданылған  ресурстар  соңында  әртүрлі  нысанда және  көлемде  өзіндік  құнға  негізделеді.
  •  Өзіндік  құн-кәсіпорында өткізу  мақсатында  өндірілген өнім мен  қызмет көрсетулерге  кеткен  шығындардың  ақшалай  түрдегі  сомасын көрсетеді.
  •  Өзіндік  құн-өнім  өндіруге  жұмсалған барлық шығын.  Өндірілген өнімнің  өзіндік  құнына  барлық  жұмсалған  шығындар: шикізат, материал, электр энергиясы,  амортизациялық  жарна,  еңбекақы т.б. кіреді. 
  •  Өзіндік  құн  сол  кәсіпорын  шығынының  жиынтық  көрсеткіші,  ол  әрбір  өнімге  жұмсалған  жалпы  шығын  сомасын  өнім  көлеміне  бөлу  арқылы  анықталады. Кәсіпорын өнімді  толық  өзіндік  құнмен  сатады,  өткізеді.  Неғұрлым  өзіндік  құн  төмен  болса,   соғұрлым   өндіріс   тиімділігі   жоғары   болады.
  •  Кәсіпорынның  өндіріетін  әрбір  өнімнің  толық  өзіндік  құнын  біле  отырып, сатып алушыға  осы  өнімнің  өткізілу  бағасын  немесе  құнын  анықтауға  болады. Өзіндік   құнды    азайтудың    ерекше    мәні   бар,  ол   пайданы   молайтудың   басты   көзі.
  •    Сонымен, кәсіпорын  қызметінің  негізгі  көрсеткіштерінің  бірі  болып өнімнің  өзіндік  құн  болып  саналады, ол өндірістегі  өнім өткізілуінің  ақшалай  нысандағы  шығындар  жиынтығын  құрайды және  барлық  өндіріс  тиімділігін  анықтайды.
  • Пайдаланылған  әдебиттер

Информация о работе Өнімді өндіруге және сатуға кеткен шығындарды талдау