Мұқағали Мақатаев

Мұқағали Мақатаев

Мұқағали Мақатаев - (1931-1976 жж.) қазақ поэзиясындағы аса көрнекті ақындарының бірі.

Ол 1931 жылдың 9-ақпанында Алматы облысы, қазіргі Райымбек (бұрынғы Нарынқол) ауданының Қарасаз ауылында дүниеге келген.

1948 жылы орта мектепті  бітірісімен, мәдени-ағарту саласында  түрлі қызметтер атқарды. 

Мектепте әдебиет пәнінен сабақ берді. Аудандық газетте әдеби қызметкер болып істейді.

Ол 1962 жылы Алматыға қоныс  аударып, әдеби ортаға етене араласа  бастайды.  Алматы Шет тілдері институтының неміс тілі, Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультеттерінде оқып және Мәскеудегі М. Горький атындағы әлем әдебиеті институтында білім алады.

Мұнан соң «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінің (1962-1963 жж.), «Мәдениет және тұрмыс» (қазіргі  «Парасат») (1963-1965 жж.), «Жұлдыз» (1965-1972 жж.) журналдарының редакциясында, Қазақстан  Жазушылар одағында (1972-1973 жж.) қызмет атқарады.

 Мұқағали Алматыдағы  қазақ әдебиеті мен өнерінің  қаймақтары шоғырланған ортада  өткерген аз ғана жылдар ішінде  өзіндік дара үнін, суреткерлік  қайталанбас дарынын танытып,  өнімді еңбектене білді. «Ильич» (1964), «Армысыңдар достар» (1966), «Қарлығашым келдің бе?», «Мавр» (1970), «Аққулар ұйықтағанда» (1973), «Шуағым менің» (1975) атты жыр жинақтарын көзінің тірісінде жариялап үлгерді.

 Мұқағали поэзиясының  қайнар көзі, шабыт тұғыры туған  елі, өскен жері, Отан тағдыры,  замана тынысы, замандастарының  арман аңсары. Осының бәрін Мұқағали жас дарынға тән қайталанбас шеберлікпен, тәңірдің таңдайынан төгілгендей поэтикалық мінсіз үйлесіммен, әр жүрекпен тіл табысар сыршыл да шыншыл сезіммен, нағыз поэзияға ғана тән бейнелі образдармен бедерлеп, өлмес өнер деңгейінде туындатып отырған.

Ол өз шығармалары арқылы қазақ поэзиясын жаңа биіктерге  көтеріп, мазмұнын байытты.

Мұқағали аударма саласында  да өзіндік шеберлік шалымымен толымды  еңбектер тындыра алды. Ол Дантенің «Құдіретті комедиясының» «Тамұқ» атты бөлімін, Шекспирдің «Сонеттерін», Уолт Уитменнің өлеңдерін қазақ тіліне аударды.

  Ал махаббат әлемін Мұқағалидай жырлаған адам кем де кем шығар. Ол «нағыз махаббатты армандады», ол махаббатқа бас иді, оның кеудесі сарқылмас сағынышқа толы, ал сағына білген адам сүйе біледі, сағына білген адам өзге жанды түсіне алады, жұбата да алады.

Поэзияда негізінен Абай салған дәстүр – адам сезімін табиғаттағы  бейкүнә тіршілік иелерінің жанды  бейнесі арқылы көрсету дәстүрі  Мұқағали поэзиясынан заңды жалғасын тапты. Мысалы:

...Көзің қайда көшеден мені іздеген,

 Сөзің қайда жанымыз егіз деген?

...Терезеннің алдына келіп тұрмын,

 Көгершіндей,

Қысты күн... жем іздеген...