Delphi тіліндегі бағдарламалардың құрылымы

        Қасиеттер мен оқиғалар беттерінің  арасын ауыстырып отыру үшін  объектілер енспекторының төменгі  жағындағы белгіні пайдалануға  болады. Оқиғалар беті редактормен  байланысқан. Егер де кез-келген  пункттің оң жағына қарай тышқанды  екі рет шертіп, онда аталған оқиғаға сәйкес код редакторында жазылып қалады, редактордың өзі дереу фокусты алады және де аталған оқиғаның өңдеушісінің кодын шұғыл түрде қосуға мүмкіндік береді.

         Басты терезеде үш негізгі  белгіленген элементті бөліп  алуға болады.

Олар  мыналар:

• Меню қатары (Menu System);
• Компоненттер палитрасы;
• Жылдам кіру мүмкіндігінің панелі (Speed Bar).

        Компоненттер палитрасы пішіндер  дизайнерінде орналастыруға қажетті  объектілерді таңдауға мүмкіндік  береді. Компоненттер палитрасын  пайдалану үшін бірінші рет – объектілердің біреуін тышқенмен шертіп, екінші рет-пішін дизайнерін шерту керек. Сонда таңдап алынған объект жобаланатын терезеде пайда болады және оны тышқанның көмегімен басқаруға болады.

      Компонент палитрасы объектілердің  беттік топтамасын пайдаланады. Палитраның төменгі жағында Standart, Additional, Dialogs және т.б. белгілер жинағы орналасқан.Тышқан арқылы белгілердің біреуін шертіп, онда одан компоненттер палитрасының келесі бетіне ауысуға  болады. Беттерге бөліп тастау принципі Delphi программалау ортсаында кеңінен пайдалануға болады және оны өз программасында оңай пайдалануға болады.

        Speed Bar тікелей менюдің астында  компоненттер палитрасының сол  жағында орналасқан  Speed Bar тікелей  менюдің астында компоненттер  палитрасының сол жағында орналасқан. Speed Bar меню арқылы жасауға болатын көп нәрселерін орындайды. Тышқанды  Speed Bar  белгішелердің кез келгеніне тоқтатса, онда сол белгішенің міндетін түсіндіретін көмекші сөз пайда болады.

                                                                                                                  1-кесте

 
 

      1-сурет.STANDART бөлімінің көрінісі 

      .

2-сурет. ADDITIONAL  бөлімінің көрінісі. 

3-сурет. SYSTEM бөлімінің көрінісі. 

     Жолдық  өріс Label программа терезесінде текст  құру үшін қолданылады. Оған мынадай  қасиеттер  тән: 

 

     Суреттер  объектісі (Іmage) формаға *.bmp, *.emf, *.іco, *.wmf типті файлдардан графикалық объектіні  қою үшін қолданылады. Оның  мынадай  қасиеттері бар: 

 

     Timer компонентінің қасиеттері: 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

     2. АРНАЙЫ БӨЛІМ

     2.1. Есептің жалпы қойылымы

     Ақпараттық  модель программасын  сипаттайтын құжаттар

      Есептің жалпы қойылу шарты бойынша:

1. Delphi ортасында “Тест бағдарламасын ” жобасын жасау;
2. Кез-келген деңгейдегі қолданушы үшін түсінікті әрі қарапайым интерфейс құру, яғни курсорды әр батырмаға апарғанда, орындалатын жуық  әрекетттер түсіндірмесінің көрінуі;
3. Тест жасау бағдарламасын ұйымдастыру үшін ыңғайлы нысандарды құру;
4. жылдам және оңай атқарылатын компоненттерді құру (мысалға тышқанды сұраныс кестесінде шерткенде тиісті ақпараттың  көрінуі)

      Жасалған  жоба тез және қысқаша анықтамалық мәліметтерді алуға мүмкіндік береді. Жоба Delphi ортасының тиісті мүмкіндіктерін қолдана отырып жасалды. 

      Программа құрамына сипаттама

      Delphi ортасында жасалған жобаның программалық жобасы мынадай бөлшектерден тұрады:

Программа атауы - “Project.exe” ;

Программа көлемі – 2,10 МБ ;

      Программаның  тағайындалуы және қолданылуы – қойылған есепте тест  бағдарламасын жасау жүйесі бойынша деректік қосымшаны өңдеу.

      Қолдану облысы – қолданушыға тез арада тест жасау жұмысын автоматтандыруға, жұмыс уақытын жеделдету және жұмыстың орындалуын жеңілдету үшін қолдануға болатын программалық жабдық ретінде ұсынылады.

      Программада келесі есептер шешіледі: Программаны  іске қосқанда, Delphi ортасында бас  форма арқылы басқарылып, іске асырылатын  ақпараттарды қамтитын кесте түріндегі мәтіндік құжатпен жалғастыру іске асырылады,  кесте мазмұнына сәйкес  материалдар тізімі  кескінделеді.

      Программаға сәйкес  жолдарды таңдауда пайда болатын кестелік және өрістік формалардан тұрады. Әрбір форма ақпараттық модельдің бөлімдері жайлы өрістер мен кестеде кескінделеді.  
 
 

                
 
 
 
 
 

    3. ӨНДІРІСТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ БӨЛІМІ

    3.1. Қолданушыға нұсқау

    Программа тағайындалуы

     Қосымшаның  функционалдық тағайындалуы  –  қолданушыларға көмек, яғни қызметкерлерге тапсырыстар қабылдауға және тапсыруға  мүмкіндік беретін деректік автоматтандырылған қарапайым модель.

Программа орындалуының шарты

     Қолданылатын  техникалық құрал:программаның тиімді қызметатқаруы үшін келесі минимальды талаптарға сай  : процессор Pentium немесе 16 және одан жоғары мегабайттық оперативтік жадты және 3МБ қатты дискте бос орны бар  компьютер болуы шарт.

Программаның  орындалуы

      Delphi  ортасында Анықтамалық модель  бойынша жобаланған деректік  программа  Project1.exe  атауымен аталған  және де D дискісінде Delphi катологында орналасқан.

      Шақыру және жүктеу: Программа  мына файлдардың көмегімен жүктеледі  project1.exe жолы бойынша D:\Delphi\Project1.exe.

Операторға  хабарлама

• Шақыру және жүктеу: Программа келесі файлдың көмегімен жүктеледі Project1.exe жолы бойынша D:\Delphi\Project1.exe.

     Тест  бағдарламасын жобалауының алгоритмі

     Бағдарламаны  жобалау үшін  Delphi программалау ортасының  құралдары қолданылды. Жоба стандартты жүйелік батырмаларды қамтитын, форма алаңында тақырып жолы, сонымен қатар модель терезесіне стандартты құралдар орналастырылған бас формадан тұрады. Бас форма Тест формасы деп аталады. (1 – сурет). 

                   

     1– сурет. 

    Бұл формада Label, Speedbutton компоненттері қолданылды, қажетті  бөлімдерді таңдау арқылы қосымшамен жұмыс атқаруға болады.

    Тестілеуді бастау бөлімі. Бұл бөлім оқушыларға арналған, яғни оқушы информатика курсы бойынша енгізілген тест тапсырмаларына жауап бере алады. Ол үшін бірінші оқушы тестілеу терезесінде тіркелуі қажет. Сонда тестілеу терезесі ашылады.

    Бұл тестілеу жүйесінің бір ерекшелігі, бір ғана пән емес бірнеше пәндерден аралық бақылауды бірден өткізуге болатындығында. Қорытындылай келе, мұндай электрондық бақылау жүйесі тесттің оқушыларға үш түрімен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Ол оқушыларды жалықтырып алмай, қызыға жауап беруіне мүмкіндік береді.   

 

                        

                                                       2– сурет.  

       Бұл формада мына компоненттер  орналастырылған: ComboBox, SpeedButton, Label және Edit.