Деректердің жолдық типі

Төмендегі программада Х  жолдық қатарын А нақты санына айналдырып, әрі қарай А шамасы Yөрнегін есептеп табуда қолданылған: 

 

PROGRAM Kat10;

VAR X: String ; Y,A : Real; C: Integer;

BEGIN X:=’2.5E+4’ ;   Val (X,A,C); Y:=A/2-5*A;

Writeln (‘A=’, A:3:2);  Writeln (‘Y=’, Y:3:2);  Readln END. 

 

 

                         

Жолдық қатарларға программа құру. 

 

 

                  1. Әр түрлі тіркестермен  амалдар орындау. 

 

а)

PROGRAM Katar1; 

VAR X,A: String;  [17] ; Y,A,B,C: String ; N,M,Z,P: Integer;

BEGIN  X:=’Облыстық гимназия ‘;

Z:=Length (X); {ұзындығын анықтау}

P:=Pos (‘азия’,’Облыстық гимназия  ‘);

Readln (N,M);

Y:=Copy(X,N,M);  {жолдан фрагмент щйып алу}

A:=Copy(X,1,3);   B:=(X,10,8);  C:=Concat (A,B);

{X тізбегінен Облгимназия сөзін шығару}

Writeln (Z,’’,Y,C)  

Readln END. 

 

ә)

PROGRAM Katar2;

CONST X=’Облыстық’;  Y:=’Гимназия’;

VAR A,B,C,D: String [15]; K:String; I,N: Byte;

BEGIN a:=’Pentium-1’; B:= ‘ Pentium -11’; C:=’PENTIUM-111’;

{3 қатарды салыстырып үлкенін табу}

IF A>B Then D:=A Else D:=B;     

IF D>C Then Writeln (I’ max =’, D) Else Writeln (‘max=’,=C)

K:=X+’’+Y;                                       {қатарларды біріктіру}

{2 қатарды салыстыру}

If K=Concat (X,Y) Then  Writeln (‘K=X+Y) Else Begin

Writeln (‘K ten emes X+Y’ ); Writeln (‘k=’,k) End.

Delete (A,8,2);                       {қатардан фрагмент алып тастау}

Writeln (‘A=’,A);

Delete (B,2,6);                         {қөатардан фрагмент алып тастау}

Writeln (‘B=’,B);

Insert (‘pentium’, B,2);             {қатарға фрагмент қою}

Writeln (‘B1=’,B);

K:=Copy (Y,1,4);                       {қатардан фрагмент көшіріп алу}

Writeln (‘K1=’,K);

I:=Pos (K,Y);                              {Y қатарында К фрагментінің орнын анықтау}

Writeln (‘I=’,I)

N:=Length(X+Y);                       {қатар ұзындығын анықтау}

Writeln (‘N=’,N);

Writeln (Concat (x,’ ‘,y));            {қатарларды біріктіріп шығару}      

Writeln (‘a-max ‘, Upcase (‘a’));      {бас әріп етіп шығару}

Readln END. 

 

2. Кез-келген жолдық  қатардың латын алфавитінің кіші         

әріптерін бас  әріпке айналдыру программасын құру.  

 

PROGRAM Kat3;

VAR X: String; K: Byte;

BEGIN Write (‘Қатардың мәнін енгіз:’);  Readln (X);

For K:=1 To Length(X) Do  X[K]:=Upcase (X[K]);

Writeln (‘Қатардың жаңа мәні X=’, X);

Readln END. 

 

 

 

 

              

3. Х жолдық қатарында  кездесетін ‘а’ символдарын санап,                     

оларды ‘b’ символымен ауыстыру программасын құру. 

 

PROGRAM Kat4;

VAR X: String; K,N: Byte;

BEGIN Write (‘Қатардың мәнін енгіз:’);  Readln (X);

For K:=1 To Length(X) Do  lf X[K]=’a’ Then

Begin N:=N+1; X[K]:=’b’ Ehd;

Writeln (‘Қатардың жаңа мәні X=’, X,’ қатарда ’, N, “а” символы болды’);

Readln END. 

 

4. Х қатарындағы фигуралық жақшалар ішінде тұрған       

фрагменттерді алып тастап шығару программасы. 

 

PROGRAM Katar6;

Type Katar= String;

VAR X: Katar; K,I: Byte;

BEGIN Write (‘Қатардың мәнін енгіз:’);  Readln (X);

Repeat

K:=Pos (‘{‘,X); lf K>0 Then Begin I: Pos (‘}‘,X);

lf l>K Then Delete (X,K,l-K+1) Ehd;

Until K=0;

Writeln (‘Қатардың жаңа мәні X=’, X);  Readln END. 

 

5. Берілген сөздің екі жаққа да бірдей жазылып оқылатынын         

анықтау программасын құру.

(мысалға: қызық, қырық,  қазақ, ана, ата, ара, нан,  шаш т.с.с. сөздер) 

 

а) 1 түрі

PROGRAM Kat7;

VAR X,Y: String; K: Byte;

BEGIN Write (‘Қатардың мәнін енгіз:’);  Readln (X); Y:=”;

For K:=Length(X) Downto 1 Do Y:=Y+Copy (X,K,1);

lf Х=Y Then Writeln (‘Екі жаққа да бірдей’) Else Writeln (‘Бірдей емес’);

Readln END. 

 

ә) 2 түрі

PROGRAM Kat7;

VAR X: String; K,N: Byte;

BEGIN Write (‘Қатардың мәнін енгіз:’);  Readln (X); N:=0;

For K:=1 To Length(X) Div 2 Do

lf X[K] = X[(Length (Х)+1)-K] Then N:= N+1;

lf N= Length(Х) Div 2 Then Writeln (‘Қатар екі жаққа да бірдей оқылады’)  Else Writeln (‘Оқылмайды’);

Readln END. 

 

6. Берілген футбол  командалары тізімінен Т әрпінен         

басталатын футбол командаларын алып тастап, қайта          

шығару программасы.  

 

PROGRAM Katar8;

CONST N:Array [1…5] of String=(‘Tobol’, ‘Kaisar’, ‘Irtysh’, ‘Taraz’, ‘Tor’); 

VAR K,N,I: Byte;

BEGIN For K:=1 To 5 Do Write (T[K]:7); Writeln;

N:=5; K:=0; Repeat K:=K+1;

Writeln Copy (T[K],1,1)=’T’ Do Begin I:=K;

Repeat T [I]:=T [I+1]; I:=I+1; Until I>=N;

T[N]:=”; N:=N-1; End;

Until K>=N;

Writeln (‘Жаңа тізім:’);

For K:=1 To N Do Write(T[K]:7);

Readln END. 

 

7. Берілген футбол  командалары аттарын кері шығару         

программасы (мысалға: Tobol сөзі lobaT болып шығу керек). 

 

а) 1 түрі

PROGRAM Katar9;

CONST N:Array [1…5] of String=(‘Tobol’, ‘Kaisar’, ‘Irtysh’, ‘Taraz’, ‘Tor’); 

VAR K,I: Byte; S:Char; P:Array [1…5] of String;

BEGIN For K:=1 To 5 Do Write (T[K]:7); Writeln;

For K:=1 To 5 Do Begin P[K]:=”;

For I:= Length(T[K]) Downto 1 Do P[K]:= P[K]+ Copy(T[K],I,1) End;

Writeln (‘Жаңа массив:’);

For K:=1 To 5 Do Write(Р[K]:7); Readln END. 

 

ә) 2 түрі

PROGRAM Katar9;

CONST Т:Array [1…5] of String=(‘Tobol’, ‘Kaisar’, ‘Irtysh’, ‘Taraz’, ‘Kairat’); 

VAR K,I: Byte; S:Char;

BEGIN For K:=1 To 5 Do Write (T[K]:7); Writeln;

For K:=1 To 5 Do

For I:=1 To Trunc (Length(T[K])/2)  Do

Begin S:= T[K] [I]; T[K] [I]:= T[K] [Length(T[K])-I+1];

T[K] [Length(T[K])-I+1]:S End;

Writeln (‘Жаңа массив футбол командаларының кері аттарынан тұрады:’);

For K:=1 To 5 Do Write(Р[K]:7); Readln END. 

 

 

  

 

 

  

 

 

 

. PROGRAM ESEPTEU;                                                            X=7; N=2; S-49.7011 7224;

VARX.S, AK: REAL;   K,N: INTEGER; BEGIN

WRITE LN ('X AND N INPUT"); READ(X, N); S:=0; K:=l; REPEAT

AK: = (1\SQR(X)+SQR(K)+K; S:=S+AK; K:=K+1; UNTIL ABS (AK)<N; WRITE LN('S=',S:7:3); END.

2.   PROGRAM ESEPTEU;                                                        X=4; N= 1; S=-8318976.061

VAR X,S, AK: REAL;   K,N: INTEGER; BEGIN

WRITE LN ('X AND N INPUT'); READ(X, N); S:=0; K:=l; REPEAT

AK:=SQR(X)\SQR(K); S:=S+AK; K:=K+1; UNTIL ABS (AK)<N; WRITE LN ('S=', S:7:3); END.

3.   PROGRAM ESEPTEU;                                                        X=3; N=4_; S=0.241.

VAR X,S, AK: REAL;   K,N: INTEGER; BEGIN

WRITE LN ('X AND N INPUT'); READ(X, N); S:=0; K:=l; REPEAT

AK:=EXP((K+1 * LN( 1 -X)))+1 \SQR((K-1)+1); S:=S+AK; K:=K+1; UNTIL ABS (AK)<N; WRITE LN('S=',S:7:3); END.

4.  PROGRAM ESEPTEU;                                             X-4; N=8: S=3.912.

VAR X.S. AI: REAL:   I.N: INTEGER: BEGIN

WRITE LN CX AND N INPUT'): READ(X. N); S:=0; I:=l; FOR 1=1 TON DOAI:=EXP(I*LN(X))\I;

S:=S+AI;   I:=I+1; WRITE LN ('S=', S:7:3); END.

5.   PROGRAM ESEPTEU;                                            X=9;N=2; S=1.333.

VAR X,S, AI: REAL;   I,N: INTEGER;    » BEGIN

WRITE LN ('X AND N INPUT'); READ(X, N); S:=0; I:=l; FOR 1=1 TO N DO AI:=X+(COS(X)+I)\EXP(2); S:=S+AI;   I:=I+1; WRITE LN('S='.S:7:3); END.

6.   PROGRAM ESEPTEU;                                            X=6; N=5: S=l .408.

VAR X,S, AI: REAL;   I,N: INTEGER; BEGIN

WRITE LN ('X AND N INPUT'); READ(X, N); S:=0; I:=l; FOR 1=1 TO N   DOAI:=1+SQRT(ABS(X))+SQR(X)+X\I; S:=S+AI;   I:=I+1; WRITE LN('S=',S:7:3); END. 

 

 

 

 

1. PROGRAM ESEPTEU;                                                         X=7;N=2; 8=49.70117224:

VAR X,S, AK: REAL;   K,N: INTEGER; BEGIN

WRITE LN (^;X AND N INPUT"); 
READ(X, N);                                               »

S:=0; K:=l; REPEAT

AK: = (1\SQR(X)+SQR(K)+K; S:=S+AK; K-K+l; UNTIL ABS(AK)<N;WRITE LN ('S=\ S:7:3); END.

2.   PROGRAM ESEPTEU;                                                        X=4; N=l; S=-8318976.061

VAR X,S, AK: REAL;   K,N: INTEGER; BEGIN

WRITE LN ('X AND N INPUT'); READ(X, N); S:=0; K:=l; REPEAT

AK:=SQR(X)\SQR(K); S:=S+AK; K:=K+1; UNTIL ABS(AK)<N; WRITE LN ('S=\ S:7:3); END.

3.  PROGRAM ESEPTEU;                                                         X=3;N=4; S=0.241.

VAR X,S, AK: REAL;   K,N: INTEGER; BEGIN

WRITE LN ('X AND N INPUT'); READ(X, N); S:=0; K:=l; REPEAT

AK:=EXP((K+1 * LN( 1 -X)))+1 \SQR(( K-1)+1); S:=S+AK; K:=K+1; UNTIL ABS(AK)<N; WRITE LN('S=',S:7:3); END. 

 

4.   PROGRAM ESEPTEU;                                                        X=5: N=3; S=2.638.

VAR X.S, Al: REAL;   LN: INTEGER; BEGIN

WRITE LN ('X AND N INPUT"); READ(X, N); S:=0; I:=l; REPEAT

AI:=EXP(I*LN(X))\I; S:=S+AI; I:=I+1; UNTIL ABS(AI)<N; WRITELN('S=\S:7:3); END.

5.   PROGRAM ESEPTEU;                                                        X=4; N=8; S=3.912.

VAR X,S, AI: REAL;   I,N: INTEGER; BEGIN

WRITE LN ('X AND N INPUT');

READ(X, N);

S:=0; I:=l;

REPEAT

AI:=X+(COS(X)+I)\EXP(2);

S:=S+AI; I:=I+1;

UNTIL ABS (AI)<N;

WRITE LN('S=\S:7:3);

END.

6.   PROGRAM ESEPTEU;                                                        X=9; N=4; S=2.739.

VAR X,S, AI: REAL;   I,N: INTEGER; BEGIN

WRITE LN ('X AND N INPUT'); READ(X, N);

S:=0; I:=l;

REPEAT

AI:=1+SQRT(ABS(X))+SQR(X)+X\I;

S:=S+AI; I:=I+1;

UNTIL ABS (AI)<N;

WRITE LN ('S=', S:7:3);

END. 

 

1) Program esep;

Var x,n: integer;

Begin

Writeln ('input x');

Read (x);

If x=2*n then

Writeln ('x-нечетное число')

Else writeln ('x- четно число');

Writeln ('x=%x);

End.

x=5;

x- нечетное число;

x=6;

x- четно число;

2) Program esep;

Const a=-l; b=2; n=30;

Var x,xi,yi: real; h=integer;

Begin

Writeln ('введите x');

Read (x);

While i<=n do Begin

End;

x:=a*i*h; h:=(b-a)/n;

y:=x*abs (x+1);

Write (⁴y=%y);

End.

x=12;

y=l,560(KM)0000;

x=25; y=6.5000000000; 

 

 

  

 

 

  

 

 

 

 

Қорытынды:

Сонымен қорыта келіп біз  жолдық қатарлардан тұратын идентификаторлар String типі сипатталатынын білдік.Жолдық қатарлы идентификаторды типтер бөлімінде (TYPE) немесе бірден айнымалылар бөлімінде (VAR) сипаттауға болады. Сонымен қатар программалауда жолдық қатарлар тұрақты шамалар ретінде де қолданылады. . 

Идентификаторларға жолдық айнымалылардың мәнін беру үшін меншіктеу  операторы қолданылады. Егер меншіктеу  операторы орындалғанда, символдар  саны сипаттамалар бөлімінде көрсетілген  шамадан асып кетсе, онда идентификатор  қатардың сол жағынан бастап көрсетілген  шамаға тең болатын символдарды  ғана меншіктейді, ал оң жақтағы артық  символдар алынып қалады. Жолдық қатарлармен  біріктіру және  салыстыру амалдарын орындауға болады. Біріктіру амалы бірнеше жолдық қатарды біріктіріп шығару үшін қолданылады. 

Жолдық қатарларды салыстыру  амалы екі жолдық қатарды салыстыру  үшін қолданылады. Қатарларды салыстыру  солдан  оңға қарай ең бірінші кездесетін бірдей емес символға дейін жүргізіледі. Егер қай жолдың қатардың бірдей емес символының информация алмастыру стандартты таблицасындағы нөмірі үлкен болса, сол жолдық қатар үлкен деп есептеледі. Егер жолдық қатарлардың ұзындығы мен барлық символдары сәйкес келсе, олар тең деп есептеледі. Ал егер жолдық қатардың ұзындықтары әр түрлі болып, ал символдары сәйкес болып келсе, онда үлкені болып ұзындығы  үлкен жолдық қатар  есептеледі. Жолдық қатардың ұзындығын есептеу үшінLENGTH функциясы қолданылады, нәтиженің типі 0-ден 255-ке дейінгі бүтін сан (Byte) болып табылады.            

Жолдық  қатардың ішіндегі тұрған бір фрагменттің орнын анықтау үшін РОS функциясы қолданылады.Бұл функция мәнінің типі бүтін және ол жолдық  қатарда берілген фрагменттің басталатын позиция нөміріне тең болады. Ал егер жолда  ондай фрагмент кездеспесе онда нәтиже 0-ге тең болады.

Қорыта келе біз жолдық қатарлар көмегімен көмегімен көпетеген есептер, программалар құра алады екенбіз.  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

Пайдаланылған әдебиеттер