Магниттік дискіге
ақпаратты орналастыру (Магнитная запись информации) — ақпарат тасымалдаушы
материалдың (магниттік таспаның, дискінің және т.б.)
магниттік қабаттарының кейбір учаскелерінің
қалдықтық магниттілігін жазылатын ақпарат
сигналына сәйкес өзгерту арқылы орындалатын
процесс. Жаңғырту процесі бұған көрісінше жүргізіледі, яғни қалдықтық
магнит өрісі бастиек катушкасында индукциялық
электрлік қозғаушы күшін туғызады. Магниттік
ақпаратты жазу және оны қалпына келтіру магнитофон, бейнемагнитофон және диктофон арқылы
жүзеге асырылады. Дыбыс жиілігіндегі
(30 Гц —16 кГц) ақпараттар жазатын (қалпына
келтіретін) магнитофондар үшін үнтаспаның
жылдамдығы 9,4 см/с болса, жиілігі 10—15
МГц болатын сигналдар жазатын (қалпына
келтіретін) бейнемагнитофондар үшін
бейнетаспа 50 м/с жылдамдықпен қозғалуы
тиіс. Бейнетаспа шығынын азайту үшін
видеомагнитофондарда бастиек таспа қозғалысына
қарсы бағытта 3000 айн/мин жылдамдықпен
айналатын болады. Жазылатын сигнал тербелісімен
модуляцияланған косымша магниттеу тербелісі
(40—200 кГц) жазушы бастиектің орамына беріледі.
Басқа жазулар түріне қарағанда магниттік
жазбалар аппаратуралардың ыңғайлылығымен,
жазбаның ұзақ сакталатынымен және бірнеше
рет пайдалануға (өшіріп жазуға) болатынымен
ерекшеленеді
Плоттер (графиктұрғызғыш) – сызбаларды қағазға
шығаратын құрылғы. Плоттерлер қағаздар
рулонымен жұмыс істейтін барабандық
типке және планшеттік типке (қағаз парағы
жазық столда жатады) бөлінеді.
Аудиоплата (sound blaster) – дыбысты шығаратын құрылғы.
Оның әуенді және дыбысты мәліметті жазуға,
жасауға және редакциялауға мүмкіндіктері
бар. Дыбысты шығару және жазу үшін аудиоплатадан
басқа дыбыстық колонкалар мен микрофондар
қажет. Басқа есептеу жүйелерімен байланыс
жасау құрылғылары Сенсорлық экран –
жарық қаламұшының әр түрлі мүмкіндіктерін
қамтитын құрылғы. Экранға жақындатып
кескінді қозғауға болады, сондай-ақ компьютерге
кейбір орындауға арналған командаларды
беруге болады
Компьютерлік
желілер.
Сіздер
дербес компьютерлердің желілері
(торабы) туралы естіген де шығарсыздар.Олардың
ауқымыды жалпы және жергілікті
желілерге бөлінетінінен де хабардар боларсыздар.Бұқаралық ақпараттық
жүйеде « 100-мегабитті технологияны...
Желілік технологиялар... интернеттегі
жанжал... интражелілер...» деген сөздер
жиі естіліп жатады.Бірақ біз бұл материалдарды
түсындыру кезінде оқушылар желілерімен
таныс емес тек компьютер құрамын біледі
деп есептейміз.
Егер
сіздің бір-ақ компьютеріңіз болса
және модеміңіз болмаса,онда сіз
компьютерлік желінің артықшылықтарын
сезіне де алмаймыз. «Атыңыз егер
болмаса,жорғасын қайдан білесіз»,-деп
өлеңде айтылатын сияқты ... Бірақ сіздің бірнеше компьютеріңіз
болса немесе мәліметті қашықтағы компьютерге
жөнелту керек болса онда желілік технология
мүмкіндіктері сіз үшін өте қажет болып
табылады.желілік технологиялар орасан
зор қаржы үнемдеуге мүмкіндік береді.Ол
үшін компьютер желілерінің қолданылатын
аймақтарын қысқаша қарастырып өтейік.
Компьютерлік желі дегеніміз – бір-бірімен мәлімет алмаса
алатын кем дегенде екі компьютердің байланыс
құралдары көмегімен қарым-қатынас жасауына
арналған ақпарат өңдеудің тармақталған
жүйесі.
Басқаша
айтқанда желі деп дербес компьютердің және де принтер,модем факсимильдік
аппарат тәрізді есептеу құрылғыларының
бір-бірімен байланысқан жйынын айтады.Желілер
әрбір қызметкерге басқалармен мәлімет
алмасып құрылғыларды ортақ пайдалануға,қашықта
орналасқан қуатты компьютерлердегі мәліметтер
базасымен қатынас құруға және тұтынушылармен
тұрақты байланыс жасауға мүмкіндік береді.
Желі
құрамына кіретәін компьютерлер
мынадай жұмыс атқарады:
- желімен қатынас құруды ұйымдастыру;
- олардың арасында мәлімет алмасуды басқару;
- желі тұтынкшыларына есептеу құрылғыларын пайдалануға беріп,оларға әртүрлі қызмет көрсету.
28.1.Компьютерлік
желілердің түрлері.
Жергілікті
және аймақтық таратылған желілер.
Жергілікті
желі (LAN) бір ғимарат ішіндегі
немесе қатар орналасқан ғимараттардағы
дербес компьютерлер мен принтерлерді бір-бірімен
байланыстырады.Аймақтық таратылған желілер
(WAN) географиялық тұрғыдан алғанда бір-бірінен
қашықта орналасқан,бірақ бір компанияға
немесе фирмаға,мекемеге қатысты бірнеше
жергілікті желілерді байланыстырады.
Жергілікті желілер – дербес компьютерлерді
бір-бірімен немесе оларды желі сервері
рөлін атқаратын қуатты компьютермен
байланыстырып тұратын желіні ең қарапайым
түрі.
Жергілікті
желінің барлық компьютерлері
серверде жазылған қолданбалы
программаларды және принтер,факс тәрізді шеткері құрылғыларды
ортақ пайдалана алады.Желідегі әрбір
дербес компьютер жұмыс станциясы немесе
желі түйіні деп аталады.
Жеогілікті жері
әрбір тұтынушыға бір-бірімен
өте жылдам қатынасуға мүмкіндік
жасайды.Оның мынадай ерекшеліктері бар:
- құқжаттарды бірге пайдалану;
- құжат айналымын жеңілдету:тұтынушы жұмыс орнынан тұрмай-ақ,жиналыс жасамай-ақ әртүрлі құжаттарды оқуға,түзетуге,түсініктеме беруге мүмкіндік алады;
- компьютер дискісіндегі орынды тиімді пайдаланып,өз жұмыс нәтижелерін серверде сақтау және архивтеу;
- сервердегі қодлданбалы программалармен оңай байланысу;
- қымбат тұратын қорларды – принтерлерді,CD-ROM мәлімет жинақтауыштарын,қатты дискілерді және ортақ пайдалануға болатын көлемді қолдданбалы программаларды бірігіп пайдалануды жеңілдету т.б.
Аймақтық-таратылған желілер жергілікті желілер жасай алатын барлық
жұмыстарды өте қашықта орналасқан бір
компания компьютерлері арасындла атқара
алады.Әдетте ол үшін модем немесе
жоғары жылдамдықты цифрлы желі арналарын
ортақ пайдалануға арналған кешендік
қызмет көрсете алатын байланыстық телефон
арналары қолданылады.Мұнда ISDN арналары
графикалық бейнелер жазылған үлкен скөлемді
файлдары тасымалдау үшін жиі қолданылады.
Модем немесе алыста
орналасқан сервер көмегімен
жүзеге асатын аймақтықтармақталған желілер функциясын
жергілікті желілер құрамына енгізе отырып,сыртқы
коммуникация технологияларының төмендегідей
мүмкіндіктерін пайдалануға болады:
- электрондық пошта рақылы мәліметтерді қабылдау және жөнелту;
- Интернетпен байланысу
Интернет дегеніміз- дүниенің әр түкпіріндегі
тұтынушыларды бір-бірімен мәліметтер
қоймасы, бейнелер және дыбыстар жазбалары
арқылы жеңіл байланыстыратын ең ауқымды
желі түрі. Өз көлемін жылдам ұлғайта отыры(
шамамен жылына 200%), ол біздің өмірімізде
күннен күнге өте елеулі рөл атқарып келеді.
Қазіргі
кезде Интернеттің ең негізгі
функцияларына электрондық почта
қызметі мен мамандықтары бір
немесе ортақ мәселемен айналысатын
топтардың немесе зерттеушілердің
бір-бірімен жылдам мәлімет алмасуы
жатады.
Интернет
күннен-күнге қуатты екпін алып,
оған көптеген компаниялар мен
фирмалар және қарапайым тұтынушылар
үздіксіз қосылуда. Компаниялар
мен олардың жабдықтаушылары
және тұтынушылары арасындағы
байланыс дәнекері рөлін атқаратын
осы Интернет желісі болып табылады. Қазіргі кезде мекмелер
және әрбір жеке отбасы үшін атқарылатын
алыстан оқыту жүйелері, алыстан кеңес
беру, емдеу жұмыстары тәрізді мәліметті,
сөзді, бейнені, қозғалысты қащықтан жылдам
жеткізу жұмыстары осы Интернет арқылы
жүзеге асырылады.
Кез
келген компьютерлік желі жұмысы
топология, хаттама(протокол), интерфейс,
желілік программалық және техникалық
құралдар тәрізді сипаттамалармен
көрсетіледі.