Фома Аквинский философиясы мен схолостикасы

Қайта Өркендеу философиясының ерекшеліктері мен айырмашылықтарын Ренессанс философиясын Орта ғасыр философиясымен  салыстыра отырып талдау. Ренессанс және адамның асқақтатылуы. Адам  - өзін-өзі жасаушы және әлемді игеруші. Адам мәселесі поэзияда және бейнелеу өнерінде: Данте Алигьери, Франческо Петрарка, Леонардо да Винчи, Рафаль Санти.

Э. Роттердамскийдің “Ақымақтықты мадақтау”, М. Монтеньннің “Тәжірибелер” еңбектеріндегі  адам еркіндігі идеясы.

Қайта Өркендеу дәуіріндегі ғылым және оның жаңа ойлауды қалыптастырудағы ролі.

              Философияда дүние туралы ғылыми түсініктің дамуы. Ф. Бэкон – танымның қазіргі заманғы индуктивтік методының және ғылыми қызметті логикалық жүйелеудің негізін салушы. Ф. Бэкон эксперименттің таным барысындағы басымдылығы туралы. «Білім -  күш», «Идолдар» сыны. Р. Декарт рационализмі: «Ойлаймын, демек тіршілік етемін». «Универсалды математика» біртұтас ғылыми әдіс ретінде. Субстанциялар дуализмі.

              Д. Локк: туа біткен білімдерді терістеу, эмпиризмнің дамуы, бірінші және екінші сапалар теориясы, табиғи құқық принциптері. Д. Беркли: субъект қабылдауларының салыстырмалылығы.  Д. Юмнің агностицизмі: себептіліктің объективтік сипатын танып білудің мүмкін еместігі.

              Б. Спиноза: субстанция туралы ілім. Құдай - субстанция, табиғаттың алғашқы негізі. Субстанцияның сипаттық белгілері. Спинозаның пантеизмі. Г. Лейбниц: әртүрлі субстанциялардың шексіз көптігың нәтижесі. Вольтер шығармашылығындағы еркіндік идеялары. Ж.Ж. Руссо философиясы.

Әдебиеттер: 1, 2, 3, 4, 5.

              4 Тақырып. Неміс классикалық философиясы. 19-20 ғасырдағы батыс философиясының негізгі бағыттары. 19-ғасырдың соңы-20 ғасырдың басындағы орыс философиясы

Өткізу үлгісі  Семинар, пікір сайыс.

Сабақ мақсаты; Неміс классикалық философиясының көрнекті өкілдерінің дүниежүзілік маңызы бар ілімдерін талқылау. 19 ғасырдағы Батыс философиясының сипаттық мазмұнын, негізгі мәселелерін сараптау. 19-ғасырдың соңы-20-ғасырдың басындағы орыс философиясының мазмұнымен танысу, негізгі өкілдерінің көзқарастарын игеру.

Тақырыпқа қатысты негізгі сұрақтар:

1.       И. Кант философиясындағы гносеология және этика.И. Фихте философиясындағы субъектінің белсенділігі проблемасы. Шеллингтің натурфилософиясы.

2.       Г. Гегельдің идеалистік жүйесі және диалектикалық методы. Л. Фейербахтың антропологиялық материализмі және гуманизмі. К. Маркс пен Ф. Энгельстің материалистік ілімі

3 Кьеркегор, А. Шопенгауэр, Ф. Ницше шығармашылығындағы пессимизм мен иррационализмнің философиялық негіздемесі.

4. Позитивизм мен неопозитивизмнің философиялық мәселелері.        Экзистенциализм, оның негізгі бағыттары және ерекшеліктері. Герменевтиканың негізгі мәселелері

5. Л. Толстойдың өмірмәндік философиясы. В.С. Соловьевтің діни-философиялық идеялары. Н.А. Бердяев философиясындағы еркіндік мәселесі.

Әдістемелік ұсынымдар;

И. Кант – неміс классикалық философиясының негізін салушы. Кант гносеологиясы: априори (тәжірибеге дейін) білім түсінігі - тәжірибені ақыл мен трансценденталды категориялар көмегімен түсіну. Танып-білінілмейтін дүние - «өзіндік зат». Канттың  антиномиялар туралы ілімі. Канттің категориялық императиві  -  ақылды практикалық  қолдану. Кант адамның парызы мен абыройы туралы. Кант этикасы және қазіргі заман.

Гегельдің 19-20 ғ.ғ. философиясына  ықпалы. Абсолюттік идея, Логос - тұтас, барлық бардың негізі. Рух  - абсолюттік идеяның жүзеге асуы. Триада формасында даму. Гегельдің диалектикалық әдісі. «Бақытсыз сана» туралы түсінік.

              Л.Фейербахтың антропологиялық материлизмі: адам - табиғи тіршілік етуші. Л.Фейербахтың сенсуализмін таным теориясындағы антропологизм ретінде түсіну. Адам  – махаббат объектісі. Фейербахтың гуманизмі: адамды жаттанудың әр түрлі формаларынан азат ету. 

              К. Маркс: жаттанған еңбектің мәнін ашу. Жаттану және жеке меншік. Әлеуметтік проблематика - марксизмнің ядросы. Материалдық базис - қоғамдық өмірдің бүкіл жүйесінің басты звеносы. Маркс ілімі және әлемдік философиясының әрі қарай дамуы. Ф. Энгельс табиғи ғылымдардың философиялық негіздемесі  туралы. 

А. Шопенгауэр-19-ғ. философиясының басты бағыттарының бірі-«өмір философиясының» негізін салушы. «Өмір философиясының» рационализмді сынауға бағытталғандығы. Дүниенің мәнін ақылсыз ерік, соқыр күш ретінде түсіну: адам өміріндегі болып жатқанның барлығы тарих пен табиғат заңдары еріктің объективтенуінің сатылары болып саналады, бейсаналыққа бағынады. Шопенгауэрдің пессимизмі: өмірдің бәрі – азап.

              Ф. Ницше  - Шопенгауэрдің «өмір философиясын» жалғастырушы және өзгертуші. Христиан құндылықтарын қайта бағалау. Ницшенің  Аса туған адам туралы ілімі. Адамның бақыты - оның өсу және өзін анықтау процесіне ұмтылысында.

              Къеркегордің экзистенциализмі мен «өмір философиясының» ортақ сипаттары. Трагикалық және экзистенциалдық таңдау мәселесі - оның философиясының орталық мәселесі.

Позитивизм: тәжірибеге сүйенетін нәрсе ғана ақиқат. О. Конт: философияның міндеті – объективті өміо сүретін материалдық әлем туралы нақты ғылымдардың мәліметтерін жалпылау және жүйелеу. Махизм: әлем «түйсіктер комплекстері» түрінде. Неопозитивизм. К. Поппер, И. Лакатос, Т. Кун: ғылыми теориялардың шын екендігін анықтау  әдістерін жасау.