Классикалық
неміс философтарының өкілдері Кант,Фихте,
Шеллинг,Гегель көзқарастары.
XVIII – ғасыр
аяғымен XIX – ғасыр басында
неміс топырағында да философия
кеңінен дамыған ерекше кезең
болды. Ол кезеңді Ф. Энгельс
класикалық неміс философиясы деп атады.
Германия Англия мен Францияға қарағанда
мешеу ел болды. Осындай жағдайдағы
Германияға француз буржуазиялық революциясы
найзағайдың жалтындай әсер етті. Бірақ
немістер Европаның басқа халықтарының
іс – жүзінде жүзеге асырып жатқанын,
тек ой жүзінде ғана іске асыруды армандады
. Бұл дәуірдегі неміс философиясы осы
тұрғыдан алғанда неміс тарихының ой жүзіндегі
жалғасы болып есептелінеді. Сөйтіп, осы
кезеңде өмір сүрген неміс халқының ұрпақтарының
үлесіне тиген іс философиялық төңкерәс
жасау еді. Сондықтанда ол кейін класикалық
деген атқа ие болғанды. Сондай ерекше
философиялық төңкерістің басында неміс
халқының ұлы И. Кант (1724-1804ж). Кант деген
ғұлама ғұлама тұрған. Кант жан – жақты
ғұлама болған, ол уневерситетте философиядан,
логикадан және жаратылыстану ғылымдардың
көптеген салаларынан лекциялар оқыған.
Кант өзінің философиялық жүйесін “Таза
ақылдысын ал” (1781), “практикалық ақылдысын
ал ”(1788ж) және “пікірлесу қабілетін сынау”
(1790ж) деген еңбектерінде алға тартты.
Сонымен байланысты ол өзінің философиялық
жүйесін үш бөлімнен тұрады деп есептеген.
Олар адам психикасының үш қабілетіне
сәйкес келмек:
танымдылық.
талғампаздық. (қанағат
сезім)
еріктілік (көңіл
қалауы
Кант
өз философиясында материализммен
идеализмді табыстырып, бұл екі
қарама – қарсы философиялық
бағыттарды бір – бірімен келістіргісі
келеді. Сөйтіп, ол өз ілімінде
сенімге, дінге орын қалдыруды
көздейді.
Класикалық неміс философиясының
Канттан кейінгі көрнекті өкілі болып
объективтік идеализмнің негізін салушы
Георг Вильгем Фридрих Гегель (1770 – 18831
ж) есептелінеді. Гегель Штудгард қаласында
туылып Тюбинген университетінде жоғары
білім алады. Жалпы алғанда Гегель философиясы
неміс идеализімінің шарықтауының соңғы
сатысы деуге болады. Әрине, Гегельдің
өзі айтқанындай бұнымен жалпы таным процесі
аяқталады десек, ол ақылсыз күлкі болар
еді. Қалай дегенде де Гегель бүкіл адамзат
мойындаған 18 – 19ғ класикалық неміс философиясының
ұлы өкілі болды, және алға қарай болып
қана бермек. Гегель класикалық неміс
философиясының дәстүрді бағыттарын
ілгері дамыта отырып ұғымдар диалектісіне
көбірек көңіл бөледі, оған дейін диалектика
бір жүйеге түспеген еді, өзіне дейінгі
неміс философиясының және өз заманының
жаратылыстану ғылымдарын жетістіктерін
таразыға сала отырып Гегель өзінің диалектикалық
тәсілін жан – жақты негіздейді. Философияның
негізгі міселесін Гегель объективтік
идиолизм тұрғысынан шешеді. Оны сендіруінше
дүниенің түп негізі объективтік рух.
Гегельдің
пікірінше абъсолюттік
рухтың соңғы формасы философия.
Ол философияны рухтың өзін - өзі тану
процесс ретінде қарастырған. Бірақ Гегель
асқан керегенділікпен философиялық ілімдердің
үздіксіз даму үстінде болатындығын ешқандай
фйлософиялық жүйенің іс – түссіз жоғалып
кетпегендігін философиялық ақиқаттың