Жүк көтеру машинасының тетіктері

Батыс Қазақстан инженерлік – гуманитерлық университеті

 

 

 

 

 

 

 

Көлік, энергетика және құрылыс кафедрасы

 

 

 

 

Курстық жұмыс

 

 

 

 

Тақырыбы: «Жүк көтеру машинасының тетіктері»

 

 

 

 

Орындаған: студент ________

Тобы: _______

Тексерген: аға оқытушы ________

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

    Орал - 2012

Жоспар

 

Кіріспе............................................................................................................................3

1 Жүк қармағыш құрал саймандар..............................................................................4

1.1 Ілмектер...................................................................................................................4

1.2 Топсалар..................................................................................................................5

2 Жүк таситын және тарту құрылымдарының  элементтері.....................................6

2.1 Полистаттар............................................................................................................6

2.2 Барабандар..............................................................................................................7

2.3 Блоктар....................................................................................................................8

3 Тежеуіштер................................................................................................................9

4 Жүктің көтерілу және оқтың  ұшу тетіктері..........................................................11

4.1 Жүктің Жүктің көтерілу тетіктерінің схемалары..............................................11

4.2 Оқтың ұшу өзгерістерінің  механизмі.................................................................11

5 Оқтың ұшуының есептік механизмдерінің  мысалы.............................................12

6 Қорытынды...............................................................................................................19

Қолданылған әдебиеттер............................................................................................20

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

 

Әдiстемелiк нұсқаулар «құрылыс машиналары» пәнi курстық жұмыс бойынша студенттерге көмек көрсету үшiн арналған жабдық.

Курстық жұмысты мақсат машиналар, олардың параметрлерi, жұмыс  процесстерi жұмыс туралы алған бiлiмдердiң жалпылауы көтергiш-көлiк болып табылады, негiзгi конструктивтi - пайдалану сипаттамалар. Студенттердiң әзiрлеулерiне, күрделiрек инженерлiк және дипломның орындауына шешiм үшiн алған дәрiстер, жаттығу және лабораториялық сабақтар.

Студенттер жұмыс уақытында курстық жұмыстың үстiнде анықтама және периодты техникалық әдебиетпен,  МЕСТтармен, нормативтармен танысады, программалау және есептеушi техникасы бар жұмыстың жаттығу дағдылары алады.

210х297 ммнiң ақ жазу қағаз өлшемiнде қол жазба мәтiннiң Times New Roman № 14 немесе 40-50 беттерiнiң шрифтты баспа мәтiнiнiң 30-40 беттерiнiң түсiнiктемесiнiң көлемi. Әрбiр парақ (1-шi парақтың шеңберiн биiктiк - 40мм, өңге - 15мм) дақпыртпен шеңберге алуы керек. Мәтiннiң шекараларына шеңберiнен қашықтық басында және жолдың соңы - кемiнде 5 мм. Мәтiннiң төменгi жолы жоғарғыдан немесе кемiнде 10 ммнiң тиiстi шеңберiне дейiн болуы керек. График түрiнде бөлiгi ( қалып төрт парақтарында) қалыбы екi парақтарында iстелiнген қолдан немесе график түрiнде бағдарлама көмегiмен орындалады.

Негiзгi мәтiн есептi - түсiнiктеме  бөлiмдерге бөлектенуi керек. Бөлiмдер әрбiр iшкi бөлiм шектерiндегi реттiк  нөмiрлеуi болатын iшкi бөлiмдерге бөлектене  алады.

Алып келетiн формулаларды хаттарда толық шифрды шешуi және бұл  шамалардың өлшемi толық көрсетуi керек.

  Түсiнiктеме соңында тiзiммен сәйкес қолданылатын әдебиеттiң тiзiмi, онда сiлтеме мәтiнiнде нөмiрдiң тiк жақша түрде алынуы керек.

Сыртқы парақ талаптарға сай рәсімделген болуы керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 Жүк қармағыш құрал-саймандар

 

       1.1 Iлмектер

       Жүк көтеру машиналардың өнiмдiлiгi сол болуға қарағанда - жүк қармағыш құрылымдардың конструкциясын оған және автоматтандырылған жұмысы жоғары. Ең үлкен өнiмдiлiк уақыттың максималды барынша мүмкiн жүктi басып алу және шығынның жанында минималды жетедi. Тәжiрибе жүктi басып алу уақыты циклді 60%ке дейiн құрайтынын көрсетедi. Оның жұмысының автоматтандыруын максималды жүк қармағыш құрылымның таңдауында ұмтылу керек. Жиi олардың iшiнен бiр-ақ операцияларды автоматтандырады - жүктi босау.

Жүк қармағыш құрылымдарға келесi талаптар жатады: жүкке және жұмыс жағдайларына сәйкестiк; қауiпсiздiк техникасы ережелерiмен сәйкес берiктiк және сенiмдiлiк; максимал автоматтандыруы; жүктi сақталу; ең төменгi масса және ықшамдау және биiктiк; пайдаланудың оралымдылық.

Кең қолданылатын әмбебап жүк қармағыш құрал-саймандармен өте жүк таситын iлмектер жүгiне көмегiмен бекiтедi немесе шынжырлы жүк асып қоятын арқан топса болып табылады. Iлмектер форма бойынша (3.1-шi сурет) бiрмүйiздiге және екiмүйізді  (3.1-шi сурет, г) ұсақтар едi. Iлмектердiң өлшемдерi стандарттаған: қол және машина ерiксiз келтiруi бар тетiктер үшiн - 6627—74-шi МЕСТ бойынша бiрмүйiздi iлмектер, машина ерiксiз келтiруi бар тетiктер үшiн - 6628—73-шi МЕСТ бойынша. Таңдалғанның iлмектерiнiң формасы олардың ең кiшкене размерлерi және жеткiлiктi берiктiктiң жанында массасын қамтамасыз еткендей етiп барлығы бірдей болады.

 

 

Жүк көтергіш кранның  ілмектері

 

 

 

1.2 Топсалар

Жүк көтеру машиналардағы  жүк таситын iлмектерiнен басқа (3.5-шi күрiш) қорытылған және (3.5-шi сурет) құрама жүк таситын топсалар қолданылады. Топсалардың форма және өлшемi стандарттамаған және сондықтан топса берiктiктірек болуы керек. Тұтастай қорытылған топсалар сонымен бiрге (статикалық анықталмайтын жүйе) қатты рамаларды сияқты үмiт артады, топсалы жүйе құрама топсалар -; тартулар соңғы жағдайда созылу, ендiктерге тексередi - айналма және қысуға бұл қисық сызықты екi тiректi арқалықты. Құрама топсаның топсалары өстердiң жаншылу және айналмаларына тексередi. Жiберiлетiн кернеу Лямэ формула бойынша отвестияның iшкi бетiндегi жаншылулары верк 100 МПа асуы керек. Айналмадан жiберiлетiн кернеу п =2дiң берiктiгiнiң қорында (болды, Ст3) төмен көмiртектi болаттардан топсаның ендiгiнiң жасауында анықталады, 5 3. Топсалар кiшiсi өлшемдерi болады және топсалардың қималарындағы жүк көтеретiн сол өлшеулi iлмектер кiшi июшi моменттер жұмыс iстейді. Ыңғайлыдан кем топсаның пайдалануларында: жүк асып қоятын арқандар топсаның саңылауына өткiзуге дәл келедi.

 

 

 

 2 Жүк таситын және тарту құрылымдардың элементтерi

 

2.1 Полиспасттар

Полиспастпен күштiң  артуы үшiн жаратылатын күш беретiн полиспасттардың (арқанмен немесе шынжырмен) солқылдақ байланыс бiрлескен жылжымалы және жылжымайтын блоктерiнiң жүйесi немесе жылдамдықтарды - шапшаң полиспасттар деп атайды. Күш беретiн полиспасттар, позвоның жүк көтеру машиналарында әдетте барабанда жүктi салмақтан солқылдақ жүк таситын органның керiлiсi, момент және тетiктiң берiлiс сандарын кiшiрейтуге қолданады.

Шапшаң полиспасттар, жүктiң үлкен орын ауыстыру жылдамдықтары айдаушы элементтiң аз жылдамдықтарында алуға мүмкiндiк беретін, гидравликалық немесе пневматикалық көтергiштердегi мысалына едәуiр сиректеу қолданады. Пасталар бойынша өсi странстве туралы жылысқан жылжымалы блоктер және жылжымайтын блоктер кiредi. 4.1-шi сурет, S сбег сағат тiлi бойынша күштiң әсерiнен S наб күш жеңiп шығатын айналмалы блок көрсетiлген. Егер S наб S сбег болса, блоктiң айналуы тек қана сол жағдайда болуы мүмкiн, және де S сбег айырым блок және арқанның қаттылығының кедергiсi немесе шынжырдың тiрегiндегi үйкелiс күштерiнiң кедергiнiң жеңуi үшiн олардың майыстыруы және түзетуде дәл болады.

Полиспас схемалары

 

 

 

 

2.2 Барабандар

Барабандар  көп қабатты және бiр қабатты ораулар үшiн шығарады. Көп қабатты орау үшiн барабандар тек қана керемет үлкен оралатын арқанның ұзындығының жанында қолданады. Олар тегiс беттi немесе бұрандалы ойысы бар беттердi иемдене алады. Барабандар екi тараптардан да дәнекерленген шынжырлар үшiн тегiс барабандар кемiнде екi оның диаметрiндегi несiнiң жатқызылған арқанының беттiк қабатымен үстiнде (ребордалармен ) жиектермен жабдықтандырылады - шынжырдың буынының енiне кемiнде жиектермен.

Арқанның төменгi қабатында ораудың жанында биiк байланысулар пайда болады - созушы күштерден ғана емес, жiктердiң қысымынан да иiру. Бұдан басқа, тегiс барабанға арқанның орауында көршi орамдардың арасындағы үйкелiсте болады. Арқанның үлкен тозуы бұның барлық шақырады және оның қызметi мерзiмдердi қысқартады.

Бiрiншi жiктi арқанның көп қабатты  орауының жанында бұрандалы сызық бойынша қаптап жатады. Әрбiр келесi жiк орау қарама-қарсы бағыты болады. Орауы қабаттай орамы бұрын жатқызылған ( 45, сурет) орын бұның томпақтықтың қабаттай кесiп өтедi сонымен бiрге әрбiр орамы жоғарғы.

 

 

 

 

 

 

2.3 Блоктар

Арқандар үшiн блоктар құюмен, дәнекерлеумен немесе штампылау болды. Соңғы әдiс өте тиiмдi. Құйып жасалған блоктар үшiн қасында 45 Л-шi болуға қарағанда механикалық қасиет және одан төменделерi бар болат қолданылады; дағдылы үшін - және одан төменде, қасында болуға қарағанда - және одан төменде, қасында 3-шi бап болуға дәнекерленген. Блогiнiң жылғасы HRC 35тен төменде емес тереңдiгiмен қаттылығына дейiн құрыш дене кемiнде 3 мм қабаттай пысуы керек. Блоктiң жылғасының профильсi арқан кедергiсiз кiретiндей етiп және олардың iшiнен шығаындай болуы керек, сонымен бiрге арқан бойынша жылғамен жанасты үлкен аудан болуы мүмкiн. (4.8-шi сурет) жылғаның профильсiнiң өлшемдерi келесi байланыстарға сәйкес келуi керек:

d (0, 53 0, 56) R= d (1, 4 1, 9) H= r=0, 2d.

Блоктiң жылғасының симметриясы  жазық 6дан көп емес бұрышқа арқан шарттардың орындалуында шалқи алады. Арқанның ұзақ уақытқа жарамдылығы және блоктiң  арқанның көбейтуiнен жiбермелсiн 2ге бетер көп емес, теңгер блоктерге 0, 5ке көп.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 Тежеуiштер. Жалпы талаптар

 

Жүк көтеру машиналардың тетiктерi мiндеттi түрде сенiмдi тежеу  құрылымдарымен жабдықтауы керек. Жүктiң  қамтамасыз ететiн тоқтаулары және оның тоқтатуды қалған қоры бар екi ұдай жағдайындағы ұстап қалу көтеруi тетiктерiндегi, орын ауыстыру және бұрылыс тетiктерiндегi - тежеу жолына қойылған ұзындықта толық тоқтауға дейiн тоқтатуы. Машиналар тежеуiштер көтергiш-көлiк бұл машиналардың жұмысының қауiпсiздiгi және олардың өнiмдiлiктерiн жоғарылатады.

Тоқтатуды мерзiм тетiктiң  жұмысының қарқынының жоғарылатулары үшiн мейлiнше аз болуы керек, дегенмен ерiксiз келтiрудiң элементтерiне қатты торда жүрiс және тiстi доңғалақтардың муфталар, подшипниктердiң тозу үлкен қосуларды бұзылыс шамданған биiк динамикалық жүктемелерi жұмыс iстейдi. Қатты тоқтатудың машиналары қозғалыста көтергiш-көлiк жағымсыз басқалар жүрiс доңғалақтарының қырындауына, тасылатын жүк, металл құралымдарды дiрiлдеудi теңселтуге ожау тасылатын сұйық металлдың шалпылдатуына келтiре алады - машиналар тежегiш момент және элементтердiң есептеуiнiң анықтауында көтергiш-көлiк есепке алу керек болатын.

Механикалық әдiспен де, электр де электр ерiксiз келтiруi бар тетiктердiң  тоқтатуы жүзеге асыруға болады. Тежеуiштiң тұйықталуын моментке жылдамдықты мүмкiндiк электр тоқтатуында едәуiр кiшiрейтуге болады. Дегенмен осы жағдайда механикалығы тежедi тетiктiң тоқтауын жалғыз құралмен электр энергиясының беруiн тоқтатылуда болып қалады. Механикалық тежеуiштердiң есептеуi кез келген жағдайда тежегiш моменттiң толық мәнi бойынша хабар керек.

Олардың конструкциясынан тәуелсiз  барлық тежеуiштерге келесi негiзгi талаптарды көрсетедi: тап қалған жұмыс жағдайлары үшiн жеткiлiктi тежегiш момент; тез тұйықталуы және айыру; тежеуiштiң элементтерiнiң берiктiк және ұзақ уақытқа жарамдылығы; конструкцияның оңайлығы, анықтайтын жасауды құнды айғыздаймын; тексерудiң оралымдылық, реттеу және салқамданған бөлшектердi алмастыру; реттеудi орнықтылық, тежеуiш құрылғысының жұмысының қамтамасыз ететiн сенiмдiлiгi; үйкелетiн элементтердiң ең төменгi тозуы; ең төменгi габариттер және масса; фрикциялық материалдың мәлiметi үшiн шектi температура артық емес үйкелiс беттерiне шектелген температура.

Демек, тежегiш шкив ең кiшi бұрау  моментi жұмыс iстеген және аз тежегiш момент керек болатын тетiктiң жүрдек бiлiгiнде орнатады. Редукторы бар қозғаушының қосу жарты муфталардың бiрлерi осы жағдайда тежегiш шкив ретiнде қолдануға болады. Егер тетiкте қолданса! амортизациялайтын (төлке - палъцевая, серiппелi тағы сол сияқтылар) құрылымы бар муфта, онда сол редуктордың бiлiгiнде болатын жарты муфтаны тежегiш шкив ретiнде қолдану керек.

 

 

 

 

4 Жүктi көтеру және оқтың ұшу тетiктерi

 

4.1 Жүктi көтерудiң тетiктерiнiң схемалары

Негізінен өрлеудің тетіктері  тісті цилиндрлік немесе құрттық  редуктордан  құралады, жалғастырғыш пен электроқозғалтқыш арқылы  және тежеуішпен жалғастырылады. Сырықтың шыға беріс- редукторы барабанмен байланысады. Дабылда жүкті көтеретін майысқақ жүк элементімен қатайтылған. Сырықтың тетіктерін байланыстыру үшін тісті жалғастырғыштар ұсынылады. Сонымен қатар серпімді төлке – бармақты муфта қолданылады. Қозғалтқыш пен редуктордың  байланысын көбінесе қойғыш білік арқылы жасайды. Тарқатылмайтын кинематикалық барабан мен қозғалтқыш  байланысы қозғалтықыш тетіктерінде шкив тежеуіш ретінде бір жартылай муфты қозғалтқышы мен редукторды пайдалануға болады. Егер бұл муфта серіппелі болса, мемлекеттік қалалық техникалық қадағалау ережесі бойынша тежегіш шкив орнына, редуктордың сырығындағы  жартылай муфтаны пайдалануға болады. Солай бола тұра муфтаның серпімді элементтері тоқтағанда оның қызмет ету мөлшерікөбейеді.

Муфтылар каталогтар мен анықтамалар арқылы таңдалады. Айналым моментінің есептеулерінен М_р = kМ_НОМ, мұнда Мном-номиналды ұзақ қолданыстағы момент, k – динамикалылық  немесе жұмыс тәртібі коэффиценті. Крандарда және электрлік жетектердің көтергіштерінде k = 3…5.