Проблемаға теориялық шолу

1 Проблемаға теориялық  шолу

 

Барлық Ресей теміржолдарының  ГЭИ жолдар талаптары және ТехПД  арқылы жүктерді тасымалдау үшін есептемелерді  қамтамасыз ететін жолдық жоспарламасының  өңделуінің нағыз интегрирленген кешені жұмыс жасайды. Сонымен қатар  ЕКИОВД жүктердің келуі және жөнелтілуі бойынша тасымалдау  құжаттарының шарттары негізінде жүктерді тасымалдау бойынша аналитикалық, оперативтік, қаржылық және статикалық тасымалдар шешімін қамтамасыз етеді.

Берілген ақпарат жолдың қаржылық қызметтерден және банктардан үшінші елдердің шекараларындағы теміржол стансалардан, ТМД шекаралық стансалардан, АС ТехПД теміржол стансалардан түседі және өңдеуден кейін желілік деңгейге тапсырылады.

Қазіргі кездегі тәулік ішінде өңделетін ақпараттың көлемі келесілерден тұрады:

- 12 Мбайт орташа көлемдегі 120000 тасымалдау құжаттары

- қосымша құжаттар -20000

- шартты берілгендерге сұраныс-15000

Қазіргі  уақытта Ресей  жолдарында барлық ТехПД жолдарының шарттарын беретін жүйелер қосылған және автоматталған құрылғылармен  жабдықталған, 2000 астам АЖО ТВК іс әрекеттері барлық мемлекет аралық түйпеслерде вагондар тапсыру АЖО стансалары жұмыс жасайды және жолдарда ФТО терротариалды және аймақтық агенствалар жасалып іске қосылған. ТехПД концентрациясы бойынша, жұмыстарды жаңартуда және ДЦФТО құрылымында бас ТехПД тиеп тарқату жұмыстары орындалып жатыр.

ААҚ «РТЖ» статистикалық, оперативті және анықтамалық ақпараттарды құрастыруды қамтамасыздандыратын экспедиторлық ұйымдармен  өзара  есеп жүргізетін, құжат айналуы автоматтандырылған мүмкіндік беретін және жалпы  ақпараттың базада құрастырылған «Темір жолды есеп» орталығы мен  ЦФТО арқылы тәуліктік және айлық тасымалдаулар  және оларды есептеудің бақылау жүйесінің  регламентінде  функционалданады. ГВЦ  шарттарының негізінде тасымалдаулар  бойынша кірістерді болумен аналитикалық ақпараттарды құрастырулар жүргізіледі.

АЖО массалық енгізумен бірге  темір жолдарының  жұмыстарының шарттары өзгереді және келесі проблемалар  жиналады:

1.Үрілген бағдарламалық код ТЭВМ  жадындағы оперативті DOS шектерінде жетерлік өлшемдердегі енді.

2.Уақыт өте келе бағдарламалық  кодтың өлшемі, НСИ және ақпараттық  файылдар дисктік жадпен проблемаларға  әкеледі.

3.НСИдағы өзгертулер, сызықтық  деңгейдегі қолданылған бағдарламалық  қамтамасыздандырудағы, ИВЦ жұмыскерлер  штатының және бөлімінің бір  уақытта көбеюі; «Темір жолдық  есеп» орталығы және ГВЦдағы,  ИВЦ жолдарының ақпаратты беру  кезіндегі қателіктер мен іркілісте,  өзара жұмыс жасалатын жүйелер  арасындағы түйіспеушілікке әкеп  соқты және бағдарламалық модулдер мен алгоритмдер бойынша тарифтік есептеулерде.

АЖО СПВ ақпарат сапасын  және толтырылған жасаулардың сұрақтар қатарының  АЖО СПВның бақылау  төлеуінің жүйесіндегі қатарын  алдын ала қолданыстағы емес және шет мемлекет темір жол түйіспелеріндегі  «пойыздық ведомстерін танысу»  дайындау процестерін автоматтау үшін жасалған. Шекара арқылы өтетін жүктер жайлы халықаралық  ақпаратты  ауыстыру мүмкіндігін қарастыру  қажет.

Қазіргі уақытта  жолдық деңгейдегі ЕК ИОДВ тасымалдаулар үшін есептеу тапсырмалары үшін ақпарат  сапасы мен ЕК ИОДВ жүйелік деңгейдегі және жолдық  деңгейдегі ЕК ИОДВ әректтесуі сұрақтары аяғына дейін шешілмеген.

Темір жолдардың ақпараттық жүйелеріне қазіргі кездегі банктік  технологиялар мен ERP бағдарламалық құрылғыларды енгізу жүйелік,қағаздық, ақпараттық және жолдық технологиялар , қазіргі кездегі статикалық жүйедегі автоматтандырылған жүйелерді оның алдындағы жасалған және қолданылғандарды ауыстыруды қажет етеді.

Жолдық және жүйелік деңгейдегі АЖО ТВК,АС ТехПД, АЖО СПВ, ЕК ИОДЦ жасау 1993-1994  жылдарға жатады. Осы  уақытқа дейін бұл жүйелер  сол периодтың көптеген техникалық және функционалды талаптар ережелерін сақтап келеді және технологиялық саладағы перспективті жандандыру талаптарына  жауап берілмейді. Аталған әрекеттегі жүйелер алдағы период талаптарына  сай жаңа жүйеге ауыстырылуы керек.

Тасымалдаулар үшін есептеулер кезіндегі ақпараттарды өтудегі  және өтудегі іркілісі үлкен күші жоқ жолды АЖО АЕО «есепті» есеппен байланысқан, тәулік бойындағы  тарифтік бірқалыптылығын анықтауы, ақпараттар ағынының өсу, ЕК ИОВДның  функционалды және методологиялық талартарының бірқалыпты өсуі. Жаңа техникалық және архитектуралық есептеулер талап етіледі. Жарықтандырылмаған АЖО ТРК темір  жол стансаларынан түсіп тұратын  ақпараттарды түзеу және дайындауға бағытталған ТехПД технологиясы өзінің бар болуын жалғастырады. Осы  уақытта тасымалдаулар үшін бақылау  төлемдерін күшейту бағытындағы  олардың функцияларын өзгерту және ДЦФТО шегіндегі ТехПД концентрациясы өтіп жатады. Осыған байланысты  тек  қана жаңа жүйеде болатын өзіндік  күштермен көп санды типсіз жүйелердің жасалуы немесе істік жүйелердегі  жұмыстар үнемі жасалып тұрады.

Тасымалдау құжаттарының ақпараттарын өңдеу ТМД мемлекеттері арасында вагондар ауыстыруы стансада, сонымен қатар транзитті жүк  тасымалдаулар үшін есептеулерді нормалау үшін үшінші мемлекеттер шекарасында  негізгі белгіні иеленеді. Қазіргі  уақыттағы ТМД шекаралары бойынша  жүктерді қабылдау кезінде толық  ақпаратты алу жүзеге асырылмаған, ТМД шекаралары бойынша тапсырыс кезінде жүктер бойынша толық  ақпараттар жоқ түйіспе бекеттерінің техникалық және ақпараттық жұмыстарын қамтамасыздандыру үшін тапсырмалардың жаңа қойылымы қажет.

Экспедиторлық ұйымдардағы  және ақпараттық клиентура жүйелерімен  өзара байланыстағы электрондық  реті мен интерфейсте стандарттар  сақталмаған. Тек «Транскредитбанк»  РЦ ЦФТО ақпараттық тізіміндегі сертификатталған құрылғылардың конфиденциалды қорғау жүйесінің жеке фрагменттері іске қосылған.

ЭТРАН жүйелерін жүзеге асыру  кезінде жобалау кезеңінде қорғауды қамтамасыз ететін конфидициалды ақпараты ескерілуі мүмкін.

ЕК ИОДВ, АЖО СПВ және АЖО ТВК өзара әрекеттесуші  автоматтандырылған жүйелердің нормативті анықтамалық ақпараттарында, тарифтер өзгерістері жайлы ақпараттар жүйеге кешігумен енгізілуде келіспеушіліктер болады, ал олар қаржылық нәтижелерін  жөндеу мен өту өлшемдерінің қайта  есептеу қажеттілігіне әкеп соғады. ЭТРАН жүйесінің барлық қосымшаларында НСИ біртекті базасы және оның технологиялық  қолданылуы талап етіледі.

ААҚ «РТЖ» және жолдар арасындағы ақпараттарды ауыстыру тәуліктік регламент  арқылы жүзеге асырылады. Тасымалдаулар  мен сыналған есептеулер жайлы ақпарат 1-5 тәулікке кешігумен түседі, ал тасымалдаулар  есептеулеріндегі іркілістерге әкеп соғады. Бағдарламалық және техникалық құрылғылармен  қамтамасыздануды кепілдендірген нағыз  уақыттағы жүйедегі өтуге мүмкін.

Қазіргі кездегі әрекеттегі жүйенің әртүрлі бағдарламалық  және техникалық шешімдер қолданумен әртүрлі ұйымдармен жасалған, жеке өзіндік автоматтандырылған және ақпараттарға жүйелермен қосылған жүктік тасымалдаулар  үшін есептеулер мен тасымалдау құжаттарының безендірілуіне мүмкіндік жасайды. Бұл техникалық және нормативтік  базалардағы өзгертулер кезіндегі  қиындықтарға, жүйелерге өзгерістер және алып жүруші енгізудегі қиындықтарға мойындаушылықтың үлкен санына әкеп соғады. Сондай жүйелердің тізімі келесілер:

АЖО ТВК(Горьк.,Кбш.,Окт.,Сев.,ЦИТТранс және т.б.);

АЖО СПВ(АФ ВНИИАС ЖТ, ИВЦ  Окт);

АС ТехПД(ОЦ «Инфотех»,Кбш.,Горьк.);

АКФО ЕК ИОДВ(ОЦ «Инфотех»,Горьк);

Жолдық ЕК ИОДВ(ОЦ «Инфотех»);

Желілік ЕК ИОДВ(ГВЦ,ОЦ «Инфотех»);

АКС ФТО(ОЦ «Инфотех»);

ЕК АСУФР(ОЦРВ).

ЭТРАН жүйесі орталықтандырылған басқарудың құрылғыларымен  жайғастырылатын  принциптер мен бағдарламалық қамтамасыздандыру, бір базалық шарттарда жасалған барлық типтік деңгейлер үшін болу керек. Тасымалдау құжаттарының мөрі мен  дайындау процедурасының қарапайымдылығын қамтамасыздандыратындай болуы  қажет.

Бүгінгі істегі жүйе, қарыздар бар кезіндегі тасымалдауға рұқсатын, тарифтік саясаттағы өзгерісті, конвенциялық рұқсат бермеушілікті, ерекше тарифтердің  нормативті базаларын басқаруға  мүмкіндік бермейді және есепке алмайды. Нормативті база максималды түрде формалданған және майысқақ болуы керек. Бұл ойлап табушылар қатысынсыз процестерді басқаруды жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Жолдық АЕО және БЕО  аралас ақпараттық жүйелер мен кешендерді функционалдайды. Қазіргі уақытта  жүйенің интеграциялық және электрондық  өзара әрекеттесу деңгейі жеткілікті емес. Функционалды тасымалдардың өзара  қамтамасыздануы немесе аралас шешімдер кезінде шартты берілгендер өзара  қолдануының реті қажет.

ЭТРАН жүйесін енгізу ең алдымен бірыңғай талаптар саны үшін хабарламалардың барлық түрлеріндегі тасымалдаулар үшін есептеулері және тасымалдау құжаттарының толық дайындалуы мен сапасының жоғарылығы жөніндегі сұрақтарды шешуге міндетті. Бір уақытта жүк қабылдаушылырдың, жүк жөнелтушілердің және төлеушілердің өзара әрекеттесуі мен қателіктерін шешуде, электронды және тасымалдау құжаттардағы есептеулерге енгізілген өзгерістер мен тексерулер бойынша көп маманды (тауарлы кассирлердің, СФТО агенттерінің, вагон ауысым стансасының жқмыскерлерінің, ТехПД жұмыскерлерінің) қол еңбек жұмыскерлерінің шығынын, ақпаратты бір рет енгізу мен оны көп рет пайдалану, құжат айналымының электрондалуы үшін шығындар алып тасталуы керек.

Темір жолдардың электронды құжат айналымына өту үшін АЖО  ТҚҚ бағдарламалық қамсыздалған ЭТРАН жүйесінің шегіндегі олармен  жасалған мүмкіндігі бар экспедиторлармен, жүк жөнелтушілермен ақпараттық өзара байланысы болуы керек.

ЭТРАН жүйесін жасау кезінде  келесілер қарастырылған:

1) Шарттар тапсырысы бар сырттық және ішкі желілерді қолданумен құжат айналымды электронды енгізу;

2) Сертификатталған және ұсынылған Гостехкомисиялар мен ФАПСИ құрылғыларының конфиденциалды қорғау ақпаратымен қамтамасыздандыру;

3) Осы уақыттағы режиммен қамтамасыздандыру (бір техникалық операцияға үш бестен көп емес)

4) Ақпаратты енгізудің бір реттігін және жөндеудегі минималды санды қамтамасыздандыру;

5) Жүйеде жаңа тапсырмаларды шешуді қамтамасыздандыру;

6) Жаңа қойылымындағы істегі тапсырмаларды шешуді қамтамасыздандыру;

7) Жүктерді тасымалдау кезінде қабылдау, тапсыру және жүктеу операцияларын өз уақытында жасалуын, есептеулердің нақтылығын қамтамасыздандыру;

8) Қорлары мен қаржылар басқару жүйесінің автоматтандырылуы мен тасымалдаулардың оперативті басқаруды автоматтандырылған жүйелерінің әжептеуір терең интеграциялау;

9) Электрондық құжат айналымы аясындағы есептеулер негізіндегі техникалық процестердегі экспедиторлар мен жүк жөнелтушілерді қосу;

10) АСУПГ, АСУФР бар интерфейстер мен тасымалдау құжаттарының өңдеу бойынша бар өтпелі периодты кешендердегі дамулар мен сақтаулар.

2 Аналитакалық  бөлім 

 

ЭТРАН жүйесі әртүрлі басқару деңгейіндегі темір жол көлігінің жұмыскерлерінен, жүк жөнелтушілердің автоматтандырылған жұмыскерлік орындар мен ақпаратты өңдейтін қосымша оталардан тұратын, үш деңгейдегі иерархиялық корпоративті жүйе ретінде қарастырылады. Ақпаратты өңдейтін орталық ЭТРАН жүйесінің төмен тік өтпе деңгейінің функционалды қамтамасыздануы және клиентура басқаруы бойынша бекітілген территорияларда технологиялық және ақпараттық процестерді жүзеге асырады.

ЭТРАН жүйесі екінші деңгейдегі иреархия элементтерінің сандық өзгерістерін және сызықтық деңгей бөлімдерінің санының  өзгерістеріне мүмкіндік беруге міндетті. ЭТРАН жүйесінің  АӨО  ААҚ «РТЖ» деңгейіндегі бағдарламаның  техникалық құрылғылардың бөлігін  қолданады; АӨЕО темір жолдардағы және федералды аймақтардың зоналық  құрылымдар жүйелеріндегі бағдарламалық  техникалық бөлімін қолданады.

Ақпараттарды өңдеу орталықтары  нағыз уақыт масштабында электронды құрылғылардың қарастырылуы жіне оның өңделуі, тасымалдауларды іскерлік процесте біріншілік операцияны тіркеуі  темір жол қызметкерлерінің және клиентурасы жағынан тараудың есептеу  қорлары мен ақпараттарына қол  жеткізуіне қамтамасыздандыру үшін арналған. Бұл шартты қажеттілікпен  қамтамасыздандырудан тұрады:

- сырттай автоматтандырылған жүйелері бар өзара әрекеттесуі және техникалық операциялардың үздіксіз орындалуы;

- тапсырыстар жиынымен сәйкестігі бар ақпараттарды өңдеу операцияларын ретті орындауы;

- жобалау процестерін жүзеге асыруы;

-тасымалдау процестерінің дайындалуын бақылауы;

- тасымалдау құжаттарын дайындауы;

- өткізу төлемдерін есептеуі;

- келісілген талаптармен сәйкестіктегі тасымалдаулардың өзіндік жүзеге асыру және тасымалдау төлемін бақылау;

- клиентурамен өз уақытында есептеулері.

ЭТРАН жүйесінің басқа  құрастырушы бөлімдері жұмыстың интерактивті режимин қосқанда, нағыз  уақытта функционалдануы мүмкін, сонымен қатар белгіленген циклдармен және периодтпрмен жұмыс жасайды.

ЭТРАН жүйесінің негізгі  функционалды жүйе астылары:

1. Жүру жолына және келу, жөнелту бойынша тасымалдау құжаттарын дайындау.

1.1.Ақпараттық және технологиялық операцияларды(жүк жөнелтушілермен жапсырманың толтырылуы, жөнелту стансасының жүктік жапсырманы толтыруы, бағыттау, жүру долында және т.б.) жүзеге асыру бойынша ЭЕМда тасымалдау  құжаттарын дайындау технологиясын дайындау  НСИ орталығынан АӨО бірыңғай ақпараттық базаны барлық операцияларында қолдану.