Нарықтық экономика құрудың алғашқы қадамдары

Белгілі бір келісімге  сәйкес мекемелер компания жетекшілеріне 5 жылдан 10 жылға дейінгі мерзімге берілді. Бұл компаниялар өз дөрежесінде мекемелер табысынан үлес алу мүмкіндігіне ие болды. Сонымен бірге шетел компаниялары жетекшілерінің алдына бюджет пен ұйымдарға тиесілі қарызды дер кезінде жауып отыру, ұзақ мерзімді инвестициялар тарту, мекеменіңәлеуметтік жөне экологиялық мөселелерін шешіп отыру міндеттері қойылды.

Мекемелерді шетелдік басқаруға  беру жекешелендірудің бастапқы сатысы болып табылады. Үкімет мекеме мен  оны басқаруға алған компанияның  жұмыс барысын бақылауға алып, ол компаниялар өэ міндеттемелерін орындамаған жағдайда аралықтағы келісімшартты кез келген уақытта бұзуға құқылы.

1994 жылдың желтоқсанына  дейін отандық жөне шетелдік компаниялармен 50-ге жуық келісімшарт жасалды. Оның ішінде дәл бүгін республиканың ең ірі деген 45 мекемелерін қамтитын 30 келісімшарт нақты іске асырылып отыр. Олардың ішінде Павлодар алюминий зауыты — компанияны басқарушы «Уайтсвен ЛТД», «Соколов- Сарыбай тау-кен өндірістік бірлестігі — «Айведон», Дон тау-кен комбинаты, Жарма жөне Ақтөбе ферроқорытпа зауыты — «Джапап Хром Корпорейшн», т.б. бар.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Нарық механизмі, ең алдымен  баға арқылы нарық жүйесінде белгеілі бір тәртіп орнықтырады, бағалар қызмет көрсету мен тауар өндірісінің өсуін немесе төмендеуін ынталандырады. Егер сатушыдағы тауарлар тұтынушылардың сатып алғысы келетін тауарлардан көп болатын болса, онда сатушылар тауарларды артылып қалмауы үшін, бағаны төмендетуге мәжбүр болады. Бұл жағдайда тұтынушылар тауарларды көптеп сатып ала бастайды, ал өндірушілер өнімді өндіруді азайтады. Осының нәтижесінде өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы қарым – қатынас тұрақтанады.

    Сонымен қатар,  нарықтық экономика тиімді жұмыс істеу үшін жарнама,ақпарат және консультативтік қызметтер, бақылау және аудиторлық мекемелер қажет, Оларсыз нарықтың табысты қызмет етуі мүмкін емес.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер

1.Тайкулакова Г.С. Мұнай  газ өнеркәсібіндегі кәсіпорын экономикасы. Алматы :КҚУ,2005;

2.Ешмухамбетова Т.Р., Мендебаев  Т.М. Өнімнің өзіндік құнын  есептеу. Алматы:ҚазҰТУ,1995;

3.Таубалдиева Г.У. Негізгі  экономикалық көрсеткіштеоді есептеу.  Алматы:ҚазҰТУ,1997;

4.Жолдасбаева А. Кәсіпорын  экономикасы. Алматы:Экономика 2002;

5.Мәдешев Б. Нарықтық  экономика теориясына кіріспе.  Алматы:Экономика,1995;