Қазіргі кезеңде Германия, АҚШ және басқа  дамыған елдер экономикасындағы шағын бизнес кәсіпорындарының ролінің  жоғарылауы – кездейсоқ емес, қажетті  заңдылық болып табылады.

   Ресми статистика бойынша АҚШ - та шағын кәсіпкерлікке құрамындағы жұмыс істейтіндердің саны 500 - ден аспайтын кәсіпорындар кіреді.

   Бірақ бұл көрсеткіш салықтық мақсатқа байланысты әр салада әртүрлі критерилер: өңдеуші салаларда адам саны неғүрлым жоғары болса, қызмет көрсету саласында адам саны бүдан аз болу тиіс. Шағын кәсіпкерлікке елдің ЖІӨ - нің жартысынан жуығы келеді. Шағын кәсіпкерлікке елдегі жүмыс орындарының жартысы, еңбек ақысының да жартысы келеді.

      Үкімет бўл сектордың дамуына қолдау көрсетеді. Ол екі құрылымдық деңгейге негізделеді:

1. Федералды   (шағын кәсіпкерлік әкімшілігі)

2. Жергілікті 

     Сонымен бірге бізге үлгі болатын кейбір бағдарламаларға тоқталып кетедаік. Оның біреуі белгілі себептерге байланысты кәсіпкерлердің банктен ала алмайтын мүмкіндіктеріне қаржылық кепілдік беру.

     Тағы бір бағдарламаның мақсаты - істеп түрған кәсіпорындарды дамыту мен модернизациялауға көмектесу.

     АҚШ - та жергілікті билік өкілдерінің де шағын кәсіпкерлікті дамытуға қосқан үлесі зор.

     Әр елде шағын кәсіпорындарға қойылатын критерилер де әртүрлі. Жапонияда мүндай талаптар салаларға байланысты бөлінеді. Тау - кен өнеркәсібінде, трансортта, қүрылыс, өңдеуші өнеркәсіпте 20 адамнан, коммерция мен қызмет көрсету саласында 5 адамнан, өте үсақ кәсіпорындарға өнеркәсіпте 5 адамнан аспауы керек. Бүл елде шағын кәсіпорындар мен ірі бизнестің арасында жүретін субподрядты қатынасты ерекше бөліп қарастырады. Бўл шағын кәсіпорындарының белгілі бір салаларға мамандануын және өнімді өткізудегі тәуекелділігін төмендетеді. Сонымен бірге бўл жүйе өндіріске жаңалықтар енгізуде  өте ыңғайлы. Ірі бизнес шағын кәсіпорындарды өздерінің инновациялық қызметінде қолданады. Жапония елі бізге өнеркәсіпте шағын кәсіпорындарды дамытудың тиімділігін көрсетеді. Өнеркәсіптегі 800 мың кәсіпорынның 3 мыңы ғана ірі кәсіпорындар ретінде тіркелген. Ал олардың 70 %-і ірі кәсіпорындарының субмердігері. Бұл мәселелер біздегі ірі кәсіпорындар мен шағын кәсіпорындардың арсындағы мәселелерді қарастыруға тиіс. 

Қорытынды

      Шағын кәсіпкерліктің дамуының бүгінгі кезеңі экономиканың көтерілу кезеңіндегі нормактивтік - заңдық базаның жетілмей жатқанында шағын кәсіпорындардың дамуы олардың өзіне және бюрократияның кедергісінде жатыр. Мемлекеттің тарабынан болатын көмектер өте белсенді және заңға сәйкес болуы керек, сонымен бірге кәсіпкерлердің тарабынан ұсыныстары болуы керек.

     Шағын кәсіпкерлік елдің экономикасының дамуына айтарлықтай әсер ететін экономика ортасының ажырамас бөлігі. Шағын кәсіпкерліктің негізгі ядросын шағын кәсіпорындар қүрайды. Шағын кәсіпорындар  көтеріліп келе жатқан экономиканың дамуын сақтауға және үдайы өндірісті маңызды механизмі. Өндірістің үйымдастырушылық- шаруашылық нысанын жаңартуда нарықтық нарықтық стратегияны қалыптастыру шағын кәсіпорындардың дамуынсыз болмайды. Экономикамыздың дамуын жалғастыруда ең алдымен өнеркәсіптегі шағын кәсіпорындардың үлесі мен олардың өнімінің сапасын көтеру арқылы жету керек.

      Шағын кәсіпорындардың дамуының бүгінгі кезеңі өндірістік үрдіске жаңа технологияны, прогрессивті құрал - жабдықтарды, икемді өндірістік үрдісті, нарықтың талабына сәйкес келетін ерекше талап қояды.

Шағын кәсіпорындардың ісінде өндірістің мүмкіндігін білу маңызды: өнім шығарудың  қандай көлеміне бейімделуге, еңбек  шығындарының, нарықтың қандай коньюнктурасына сәйкестенуге болатынына, қандай табыс күтуге болатынын білу. Нарықтық жағдайда әрбір шағын кәсіпорындардың деңгейлері ментехника - экономикалық сипаттамасы әртүрлі.

      Жүргізілген талдаудан кейін келесідей қорытынды шығаруға болады:

      Шағын кәсіпорындардың тиімділігі олардың өздерінің тұрақты экономикалық өсуіне және дамуына, өндіретін өнімінің бәсеке

қабілеттілігіне байланысты.

      Тауар өндірушілердщ негізгі мақсаты кәсіпорын жүмысшыларының жеке қызығушылығына негізделген әлемдік сапа деңгейіндегі бәсеке қабілетті өнім өндіретін жоғарырентабельді кәсіпорын қүру.

      Өнеркәсіптік өндірістің тиімділігі - кәсіпорыннның өзіне потенциямен және тұрақты дамуын қамтамасыз ететін қысқа -, орта-, үзақ мерзімді нәтижелерге бағытталған стратегиясына байланысты экономиалық категория.

     Өндірістің тиімділігін көтеретін жалпы стратегия жоқ және әрбір кәсіпорынның  нарықтағы үлесіне, потенциалына, бәсекелестеріне, шығарылатын өнімнің ерекшеліктеріне және әртүрлі факторларға байланысты өздері жасайды.

     Нарықтық  жағдайда  әрбір кәсіпорын баламалы   стратегияға ие:

- шығарылған   өнімнің   жаңа  және сапалы  түрін   шығару;

- нарықты   дамыту;

- диверсификация

      Шағын кәсіпорынның өндірістегі тиімділігін көтеру жолдары тек жекелеген факторларды есепке алумен ғана шектелмей, олардың рационалды үйлесуі мен өзара толықтырылуын қарстырады. Ең кейінгі техниканың өзі өндірісті үйымдастыру дүрыс болмаса қажетті нәтиже бермейді, ал соңғысын жетілдіру әлеуметтік белсенділіксіз мүмкін емес. Шағын кәсіпорынның барлық пайдалылығын экономиканы дамытуға, барлық ресурстарды тиімді, кешенді пайдалануда және өндірістің тиімділігін көтеру шағын кәсіпорынның потенциялы мен мүмкіндіктерін көрсетеді. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

   №1 сурет Маркетингтік жоспар жасау.

     Кәсіпорын мүшелері қандай ресурстар қажет екенін, жұмысты кім орындайтынын және қалай орындайтынын, маркетинг жөніндегі менеджердің өкілеттігі мәселесін шешеді.

     Дипломдық жұмыста істің күшті және әлсіз жақтарын, табыс пен сәтсіздікке әкелетін мүмкіндіктерді талдайтын SWOT талдау кестесінде ұсынылады. Бұл суреттегі SWOT талдау арқылы істің күшті және әлсіз жақтарын, оның мүмкіндіктері мен қауіп- қатерін анықтауға болады.

  №2 SWOT талдау

      Жоғарыдағы көрсетілген қағидаға сүйене отырып біз ЖШС “Меркур Строй Сервиске” SWOT талдау жасаймыз.

Күшті жақтар:

- Қаржылық  көмек көрсетуге деген күшті  сұраныс

- бір жағынан  – ақша “ магниті”, екінші  жағынан – “нарықтық амортизаторы”

- “көтерме  ақшалар”, “бөлшек ақшадан” арзанырақ

Мүмкіндіктер:

• Істің бастамашыл жақтары бар
• сауатты менеджменттің алғы шарттары бар
• шағын бизнесті несиелеудің озық тәжіриебесін тарату

Әлсіз жақтар:

• Қоры шағын
• мемлекет қолдауынсыз шағын кәсіпорын көтерілмейді
• жеңілдіктердің аздығы
• нормативтік құқықтық актілердің жеткіліксіздігі

Қауіптер:

• өңдеуші ұйымдар мен корпорациялардың, сондай-ақ жоғары пайызды несиесі бар екінші деңгейдегі банктердің белсенді интервенциясы
• өздігінен. Ұйымдасуды басшылық етуші шенеуніктермен алмастыру

      Бір өлшемдердің екіншілерінен маңыздылығын дұрыс анықтау өте маңызды. Мүмкіндіктердің әрқайсысын барынша пайдаланып, барлық қауіп-қатерді мейлінше азайту үшін шекті мүмкіндіктерді анықтау қажет. Бұл көбіне уақыт көлемі, қызметкердің саны, ақшалай қаржы сияқты ресурстармен шектелген.

      Ең үлкен мүмкіндіктерді пайдаланып, ең күшті жақтарды барынша қолдана отырып жағдайдың артықшылықтарын пайдалануға болатынына сенімділік болуы тиіс. Сәйкесінше кейбір нәрселер өзгелеріне қарағанда көбірек қауіп туғызады. Сондықтан ең үлкен қауіп- қатерлер анықталып, оларға бірінші кезкете назар аударылуы тиіс.