Тауар және оның негізгі қасиеттері

Келісімді ТМЖкең таралған және оның 3 түрі бар:

1. Көтерме сатушы ұйымдастырған, бөлшек саудагерлердің өз еркімен бірігуі. менеджментіТауарлардың ірі партияларын сатып алғанда қаражаттарды үнемдеу мақсатында көтерме фирма бөлшек дүкендерді біріктіреді. 
2. Бөлшек саудагерлердің кооперативтері. Бұл – көтерме сатып алу ұяшығын құрайтын, тәуелсіз дүкендер тобы. Дүкендер сатып алуды осы кооператив арқылы жүзеге асырады. Ал, кооператив өз тарапынан баға белгілеу стратегиясын, қорды сақтау, дүкендерге жарнама көмегін көрсету қызметін орындайды.
3. Франчайзинг – келісімді ТМЖ-ға кіреді. Ол кәсіпкер өз тауарларын сату құқығын (лицензиясын) шектеулі сауда кәсіпорындарына тік кооперация арқылы ұсынатынөткізу жүйесі. Франчайзинг – фирманың ұзақ мерзімдік келісім-шарттық қатынастары. Жасалған келісім-шарт бойынша франшизер (франшиза ұсынушы) франшизиантқа (франшизаны сатып алушы) өзінің тауарлық белгісін, шектеулі территорияда белгілі бір бизнесті жүргізуге арналған технологияны пайдалану құқығын сатып, қойылған шарттардың орындалуын қадағалайды.

ІІІ. Қазіргі замандағы  өткізу стратегиясына тән өзгерістер болып көлденең маркетингтік жүйенің  дамуы табылады. Оның қалыптасуының  мәні былай – келешектегі зор  тұрғыда кәсіпкерлікті дамыту үшін бір немесе бірнеше фирма өз күштерін біріктіріп, маркетингтік стратегияларды құрады. Жеке фирма болуына байланысты капиталының және техникалық мүмкіндіктерінің шектеулі, өзінің жеке өткізу арнасын  құру тәуекеліне бармайды. Ал, басқа  фирмамен күш-жігерін біріктіргенде, белгілі бір пайданы көздейді.

ІV. Фирма белгілі бір  немесе әр түрлі нарықты қамту, сату көлемін ұлғайту мақсатында көп  арналы маркетингтік күйені (тікелей және жанама) жиірек қолданады.

Арна құрылымын анықтау 4 түрлі шешімді қабылдауды талап етеді.

1. Тауар делдалдар арқылы  немесе тікелей өткізілуі керек  пе, оны шешу керек. 

2. Тарату арнасының деңгейін  және ұзындығын анықтау қажеттілігі.  Арнаның ұзындығыдегеніміз – тарату жүйесіндегі делдалдардың саны.

3. Таратудың қарқындылығын  анықтау. Ол – өткізу жүйесі  қамтамасыз ететін нарықты қамту  дәрежесі.

4. Анықталған критерийлер негізінде нақты делдалдарды іріктеп таңдап алу (фирманың шамасы, оның мекен-тұрағы, тәжірибесі және т.б.).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

Қорыта айтқанда, өмірлік  цикл тұрғысынан қарағандағы тауар  тағдыры:

1) тауардың жеке қасиетіне  тікелей қатысы және экономикалық, технологиялық және мәдени даму  деңгейіне және соған сәйкес  тауар молшылығына, нарықтағы  бәсекелік күрестің дәрежесіне;

2) тауар сапасы, қасиеті,  өндірілу мерзімі, ортасы және  соған сәйкес қолдану өзгешеліктеріне  байланысты шешіледі.

Қоғамның даму деңгейі  қаншалықты жоғары болса, тауар түрлерінің өзгеруі де соншалықты жеделдей түседі. Ал тауар өндіру жағынан мұндай қарқынға ілесе алу үшін жоғары жабдықталған өндіріс пен икемді технология қажет. Өйтпеген жағдайда тауардың моральдік  тұрғыдан ескіру мерзімі тездеп, оның өмірлік циклі қысқаратын болады. Тауар қасиетіне сәйкес өмірлік  циклінің өзгеруі оның өндірілуінің маусымдылығына және қолданудағы физикалық  төзімділігіне немесе мұқтаждық  түріне байланысты. Сол себепті олар: күнделікті сұраныс, алдын ала таңдап алу мумкіндігі  бар ерекше сұраныс, сондай-ақ, енжар сұраныс деп аталатын сұраныс түрлеріне бөлінеді.

Тауардың өмірлік циклі  бірнеше кезеңдерге бөлінуі мүмкін. Егер шикізатты алғашқы тауар  ретінде алсақ, оның өмірлік циклі  мынадай екі кезеңге бөлінеді:

1) тауар өндірілген кезден  бастап, тұтынушыға сатылғанға дейінгі  кезеңі;

2) өндіріс процесі барысында  қолданысқа түсіп, соңынан дайын  өнім құрамын шыққанға дейінгі  кезең; яғни оның бұл жердегі  өмірлік циклі өндіріс кезеңімен  тең болады.

Өндіріс — тауардың дүниеге  келуіндегі бірінші әрі шешуші кезеңі, осы кезеңде келешектегі тауар  өтімдігінің сәтті немесе сәтсіз болуы анықталады. Енді дайын тауарды  зерттеуге, өндіруге, жарнамалауға және өткізу жағын ұйымдастыруға жұмсалған  алғашқы шығындардың орнын толтыру  үшін тауар сатыла бастайды. Бірақ  бұдан бастапқы кезде бәлендей пайда, табыс түсе қоймағанымен, тауар өндіру жалғаса береді яғни ол өзінің келесі кезеңіне көшеді деген сөз.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Я. Әубәкіров, «Экономикалық теория негіздері»// Алматы: Эверо, 2005.- 258б.
2. Г. Жолдасова, «Экономикалық теория»// Алматы: Эверо, 2007. ­236б.
3. С. Әкімбеков, С. Баймұхамедова, «Экономикалық теория»// Астана: 2002.­464б.
4. Я. Ә. Әубәкіров, К. Н. Нәрібаев, Е. Б. Жақанбаев, «Экономикалық теория негіздері»//Алматы: 2000.­364б.
5. Б. Мәденов, «Нарықтық экономика теориясына кіріспе»//Алматы: Экономика, 2001.­234б.