Өндіріс объектілерін жобалауға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" туралы санитарлық-эпидемиологиялық ережелері мен норм

 

      65. Екі және  үш сменалық еңбек тәртібінде  жұмыс сменасының аяқталуы 24 сағаттан  кем болмауы керек. Смена аралығындағы  күнделікті демалудың ұзақтығы  жұмыстың ұзақтығынан екі есе  көп болуы керек. Төтенше жағдайларда (апатқа ұшырау жұмыстарында) азғантай демалыс (бірақ 8 сағаттан кем емес) рұқсат етіледі.

 

      66. Мызғып  алуға құқылы ұзартылған сменадағы жұмысшыларға ыстық тамақ қабылдауға және ұйықтауға арналған бөлмелер жабдықталуы қажет.

 

6. Жылуға, вентиляцияға және ауаны кондиционерлеуге

қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      67. Бөлменің көлемінде зиянды заттардың, жылудың және ылғалдылықтың біркелкі емес таралуын ескере отырып ауа шығыны есептеумен анықталады. Ауа алмасудың еселігі бойынша вентиляцияға кететін ауа шығынын анықтауға болмайды.

 

      68. Бірнеше  зиянды зат бір мезгілде жұмысшы зонасына бөлінетін болса, жалпы алмасулы вентиляцияға есептелген ауа шығыны ауаның ең көп шығынын қажет ететін зиянды зат бойынша есептелуі керек.

 

      69. Бірқатар заттардың организмге бір бағытта әсер етуі туралы мәліметтер болғанда, жалпы алмасулы вентиляцияның есептеуін ауаның ластануын ескере отырып, әрбір затты жеке-жеке, оның концентрациясының мүмкіндік шегіне дейін ерітуге қажет ауа шығынын қосу жолымен есептеп шығарылуы керек.

 

      70. Өндіріс бөлмелерінде табиғи немесе механикалық вентиляцияны жобалағанда, бір жұмысшыға сыртқы ауаның келуі осы санитарлық ережелердің 4-ші қосымшасына сәйкес қамтамасыз ету керек.

 

      71. Вентиляция мен ауаны кондиционерлеу жүйелерінің қабылдағыш саңылаулары және табиғи ауа келетін вентиляция арқылы ғимараттар мен имараттардың ішіне түсетін ауадағы зиянды заттардың концентрациясы жұмыс зонасындағы ауаның деңгейінің мүмкіндік  шегінен 30%-ке аспауы керек.

 

      72. Қауіптілік  кластары әртүрлі зиянды заттар  бөлінетін өндірістік немесе көршілес бөлмелерді бір ғимаратқа біріктіру кезінде, ең улы зиянды заттарды бөлетін бөлме үшін ұйымдастырылған ауа әкелетін сорғыштың басым болуы қарастырылуы керек.

 

      73. Көп қабатты өндірістік ғимараттардың алаңының төбесіне жабылған монтаждың ойықтары жекеленген баспанамен қамтамасыз етілуі керек, ал ауа алмасуы әр қабатқа жеке есептеледі.

 

      74. Жылдың  салқын мезгілінде шығаратын  ауаның орнын толтыру үшін  биіктігі 6 м және одан аласа  бөлмелерде сағатына бір рет ауа алмасудан артық емес көлемінде, ал биіктігі 6 м-ден жоғары бөлмелерде - еден алаңының әр 1 м 2 -на сағатына 6 м 3 көлемінде сыртқы ауаны ұйымдастырмай әкелуге (вентиляцияның теріс дисбалансы) рұқсат етіледі.

 

      75. Көршілес  бөлмелерде жағымсыз иісі бар  заттар болса және жұмыс ауасындағы  зиянды заттар концентрациясының  деңгейі мүмкіндік шегінен 30%-тен  аспаса, осы бөлмелерге ұйымдастырылмаған  ауаның келуі рұқсат етіледі.

 

      76. Вентиляция, ауаны кондиционерлеу және ауаны  жылыту жүйелерінің шашыратқыштарындағы  температурасы мен ауаны шығару  жылдамдығын, осы санитарлық ережелердің  талаптарына сәйкес метеорологиялық  жағдай жұмысшы зонасында қамтамасыз  ететіндей есеппен анықтау керек.

 

      77. Келетін  ауаны бергенде, бөлменің таза  және аз ластанатын бөлігіне келетін ауа, бөлменің лас аймағынан келмеуін қарастыру қажет.

 

      78. Зиянды  заттарды (газдарды, шаңды, жылуды) бөлетін  көздер технологиялық жабдықтарға бекітілген, болмаса бөлу көзіне мейлінше жақын орналастырылған меншікті сорғышы бар, жергілікті ауа шығаратын вентиляция құралымен жабдықталуы қажет.

 

      79. Бөлмеде бөлінетін немесе жергілікті сорғышпен шығарылатын зиянды заттардың, жылудың және ылғалдың саны жобаның технологиялық бөлімінің бойынша қабылдануы керек. Қажетті мәліметтер болмағанда сәйкес объектілерде жүргізілген табиғи зерттеулердің нәтижелері пайдаланылады.

 

      80. Технологиялық  жабдықтардан қауіптілігі І-ші және ІІ-ші кластағы зиянды заттарды шығаратын жергілікті сорғыштар жергілікті ауа шығаратын вентиляция жұмыс істемеген жағдайда, бұл жабдықтан іске қосылмайтындай етіп қоршалуы керек.

 

      81. Егер ауа  шығаратын вентиляция жұмыс істемей  қалғанда өндірістік процесті тоқтату мүмкін болмаса немесе жабдықты (процесті) тоқтатқанда жұмысшы зонасының ауасындағы КМШ-нен асатын концентрациядағы зиянды зат бөлменің ауасына бөлініп жатса, жұмыс тәртібі автоматты өшірілетін резервтік вентиляторларымен жергілікті сорғыш қарастырылуы керек.

 

      82. Вентиляцияға, ауамен жылытуға және ауаны  кондиционерлеуге арналған ауаның  рециркуляциясы, ауасында қауіпті  концентрацияда ауру қоздырғыш  бактериялары, вирустары немесе  саңырауқұлақтары бар бөлмелерге, сонымен қатар жағымсыз иісі  бар немесе қауіптілігі І-ші және ІІ-ші кластағы зиянды заттары бар бөлмелерге қарастыруға рұқсат етілмейді.

 

      83. Қауіптілігі  ІІІ-ші және ІV-ші кластағы бір зиянды заттан артық бөлмейтін бөлмелерге ауаның рециркуляциясы рұқсат етілмейді.

 

      84. Технологиялық  жабдықтардың қыздырылған беттерімен  және ауамен жылытудың ауа  қыздырғыштарымен жанасуы кезінде,  жанғыш зиянды заттарды бөлмейтін  болса ғана, вентиляциямен қатар  қолданылған ауамен жылытудағы  рециркуляцияны қарастыруға болады.

 

      85. Жылытудың,  вентиляцияның және ауаны кондиционирлеудің  қондырғылары тұрақты жұмыс орындары  мен жұмыс атқарылатын зонаның  қосалқы бөлмелерінде деңгейінің  мүмкіндік шегінен асатын шу  және діріл шығармауы керек.

 

      86. Ғимараттар  мен имараттарды жылыту үшін  зиянды факторларды және жағымсыз иістерді шығармайтын жүйелер, приборлар және жылу апарғыштары қарастырылуы керек.

 

      87. Шаң бөлетін  өндірістік бөлмелердегі қыздырғыш приборлар жеңіл тазаланатын, беті тегіс болуы керек. Сыртындағы газды қыздырғыштардан тікелей жану өнімдерін шығарғанда ғана инфрақызыл газды сәулеленетін жылуды қарастыруға рұқсат етіледі.

 

      88. Қыздырғыш  элементтерінің құрылыс конструкцияларына  жапсырылған сулы жылыту жүйелерінің  және тұрақтың жылытатын бетіндегі  орташа температурасы тұрақты  жұмыс орнындағы еден үшін  плюс 26 0 С-тан; кісілер уақытша болатын еденнен плюс 3 0 С-тан; төбелер үшін: бөлменің биіктігі 2,5-нан 2,8-ге дейін болса плюс 28 0 С-тан; 2,8-ден 3,0-ге дейін болса плюс 30 0 С-тан; 3,0-тен 3,5-ға дейін болса плюс 33 0 С-тан; 3,5-нан 4,0-ке дейін болса плюс 36 0 С-тан; 4,0-тен 6,0-ға дейін болса плюс 38 0 С-тан аспауы керек.

 

      89. Жылу көздерінің  температурасы төмен жылыту жүйелеріндегі  радиациялық кедергі еденнен  1,5-2,0 м биіктіктегі жұмыс орнында  метр квадратына (әрі қарай - м 2 ) 35 Вт-тан (сағатына 27 ккал/м 2 -тан) аспауы керек.

 

      90. Жылуды  бөлетін жабдықтар вентиляция  жолының мүмкіндігін ескере отырып  орналасуы керек. Бөлменің көлеміне  келетін аэрациялық ауа ағысының  таралуы үшін, жабдықтар арасындағы  қашықтық ағыстың бағыты бойынша,  оның өлшемінен көп болуы керек.

 

      91. Жоғары  жылу бөлетін цехтар мен учаскелерді  табиғи вентиляциямен (аэрациямен) жабдықтағанда, шатырда дистанциядан  басқарылатын механизацияланған  фрамугамен жабдықталған тұтанбайтын  шахталар немесе аэрациялық күн  тартарлар қарастырылуы керек.  Табиғи вентиляция кезінде желденетін бөлмелерге ауаның келуі жылдың жылы мезгілінде еденнен 1,8 м-ден артық емес, ал жылдың суық мезгілінде вентиляциялық ойықтың түбіне дейін 4 м-ден төмен емес деңгейде қарастыру керек. Осы мақсатпен жобаның құрылыс бөлімінде көрсетілген деңгейлерге ауа беретін терезеде ашылатын ойықтар, аэрациялық қақпалар, көтерілетін қозғалтқыш қабырғалар қарастырылуы керек. Ашылатын ойықтардың алаңы терезенің жалпы алаңынан 20%-тен кем болмауы керек.

 

      92. Шаңды  және жеңіл конденсацияланатын  буларды, сонымен қатар араластырған  кезде зиянды немесе өрт қауіпті  қоспалар шығаратын немесе көрсетілген  қасиеттермен жаңа химиялық қосылыстар  түзе алатын заттарды жергілікті  сорғыштың жалпы шығаратын қондырғысына  біріктіруге болмайды. Жергілікті сорғыштың мұндай жүйелерін жалпыалмасулы ауа шығаратын вентиляцияның жүйелерімен біріктіруге рұқсат етілмейді.

 

      93. Егер де, зиянды заттардың мөлшері жұмысшы  зонасындағы КМШ-нен аспайтын, ал  микроклиматтың параметрлері нормаланатын  көрсеткіштерге сәйкес келетін  болса, онда қозғалатын крандардың  кабиналарында қоршаған өндірістік бөлменің ауасын қосымша өңдеусіз қолдануға рұқсат етіледі. Қайшы болған жағдайда, крандардың кабинасын кондиционерлермен жабдықтау керек.

 

      94. Мүмкіндік  концентрациясынан 30%-ке асатын  Сыртқы және рециркуляциялық  ауаның шаңдануы кезінде немесе  ол өндірістің технологиясы бойынша қажет болса, кондиционерлеу жүйелерінде; ауа душында ауаны тазарту; жұмысшылардың демалу зонасына (басты немесе бетті қорғайтын шлемдерге, маскілерге, қалқандарға) тікелей ауаны беру қарастырылуы керек.

 

      95. Ауаны  әкелетін және шығаратын қондырғылары  бар табиғи желдетусіз өндірістік бөлмелердің жалпы алмасулы вентиляция жүйесі ауаны шығаратын жүйенің резервтік вентиляторымен жобалануы керек. Ашылатын ойықтар арқылы талап етілетін ауа алмасудың 50%-тей түсетін көршілес бөлмелермен біріктірілген көрсетілген бөлмелер үшін резервтік вентиляторды жобалауға рұқсат етілмейді.

 

      96. Бөлмелердегі, сонымен бірге табиғи желдетусіз  бөлмелердегі жыл бойына және  тәулік бойына жұмысқа тағайындалған кондиционерлеу жүйелері жылдың суық мезгілінде берілген температураны және талап етілетін ауа алмасудың 50%-ін қамтамасыз ететін резервті кондиционермен жобалануы керек.

 

      97. Сменасына  40 мин.-тан кем емес немесе бес реттен көп емес ашылатын бөлмесіз қақпаларда; сыртқы ауаның есепті температурасы минус 15 0 С-тан және одан төмен аудандарда салынып жатқан жылытылатын ғимараттардың технологиялық ойықтарында ауалы және ауалы-жылулы бүркеулер қарастырылуы керек.

 

      98. Қақпаны,  есікті және технологиялық ойықтарды  ашқан кезде бөлмеге түсетін  ауа қоспасының температурасы  жеңіл дене жұмысында плюс 14 0 С-тан; орташа ауырлықтағы жұмыста 12 0 С-тан; ауыр жұмыста 8 0 С-тан төмен болмайтындай етіп ауалы және ауалы-жылулы бүркеулерді есептеу керек. Қақпаның (6 м-ге дейінгі арақашықтықта), есіктің және технологиялық ойықтардың маңында жұмыс орындары болмағанда, егер де ол технологиялық талаптарға қайшы келмесе осы зонадағы ауаның температурасын плюс 5 0 С-қа дейін төмендетуге рұқсат етіледі.

 

      99. Ауаны  шығару үшін ойықтарды ашу  және апаттық вентиляцияны қосу  бөлменің ішінен де, сыртынан  да оңай жерлерден дистанциялық басқарумен жобалануы керек.

 

      100. Мерзімді  жұмысқа немесе кісілердің жүруіне тағайындалған тоннелдерде, сонымен бірге техникалық қабаттардың бөлмелерінде есептік ауа алмасумен мерзімді әрекеттегі вентиляция қарастырылуы қажет.

 

      101. Құрамында  зиянды немесе жағымсыз иісті заттары бар өндірістік бөлмелердің жалпы алмасулы вентиляциясы мен жергілікті ауаны сорып шығаратын жүйелерінен атмосфераға шығарылатын ауа тазартылуы және нормативтік деңгейіне атмосфералық ауаға таратылуы қажет.

 

      102. Жобаның  құрылыс бөлімінде жылыту, вентиляция  және кондиционерлеу жүйелерін  жөндеуге, дайындауға және бақылауға арнайы шеберханалар мен вентиляциядан бөлінетін зиянды заттарды тазарту қондырғылары қарастырылуы қажет.

 

7. Сумен қамтамасыз етуге,  канализацияға және өндірістік

қалдықтарды жоюға қойылатын  санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      103. Орталықтандырылған  және орталықтандырылмаған жер  асты және жер беті шаруашылық  ауыз суымен қамтамасыз ету  көздерін, нормативтік құқықтық  актілердің Мемлекеттік тіркеуден  өткізетін Реестрдің N 2999 тіркелген, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің 2004 жылғы 28 маусымдағы "Шаруашылық-ауыз суымен жабдықтауға және мәдени-тұрмыстық су пайдалану орындары жөніндегі санитарлық-эпидемиологиялық ереже мен нормаларды бекіту туралы" N 506 бұйрығының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

 

      104. Ішпейтін  суды беретін су құбырларымен  шаруашылық-ауыз су құбырларының қосылуына рұқсат етілмейді. Ішу мақсатына техникалық суды пайдалану мүмкіндігін шектейтін техникалық су құбырлары имараттарының арнайы боялуын қарастырған жөн.

 

      105. Ұйымның  өндірістік және қосалқы ғимараттарындағы шаруашылық ауыз суы қажеттілігіне судың шығындалу нормасы, су құбырының ішкі тармағын жобалаудың талаптарына сәйкес келуі керек. Душтардың, қол және аяқ ванналарының, қолжуғыштардың, сонымен бірге вентиляцияның ауаны әкелетін жүйелерінің, шаңды басуға суды шашу жолымен бөлменің ауасын салқындатуға арналған судың сапасы ауыз суына қойылатын талаптарға сәйкес келуі керек.

 

      106. Ыстық  сумен қамтамасыз ету жүйелерін  жобалау және эксплуатациялау  нормативтік құқықтық актілердің  Мемлекеттік тіркеуден өткізетін  Реестрдің N 2999 тіркелген, Қазақстан  Республикасының Денсаулық сақтау  министрінің м.а 2004 жылғы 28 маусымдағы "Шаруашылық-ауыз суымен жабдықтауға және мәдени-тұрмыстық су пайдалану орындары жөніндегі санитарлық-эпидемиологиялық ереже мен нормаларды бекіту туралы" N 506 бұйрығына сай болуы қажет.

 

      107. Ауыз  суы жеткіліксіз болғанда өндірістік су құбырларының суын нәжісті ағызатын жабдықтың (унитаздың) жуғыш багына жалғауға рұқсат етіледі.

 

      108. Ішкі  су құбыры мен канализация  құрылғылары, сонымен бірге сыртқы  сумен қамтамасыз ету және  канализация жүйелері, өндірістік және шаруашылық ауыз су қажеттілігіне суды беру және ағынды суларды бұру үшін барлық өндірістік және қосалқы ғимараттарда қарастырылуы қажет.