Паскальдағы графикалық режим

FillEllips(x,y:integer; XR<YR:word) –іші боялған эллипс сызу, мұндағы х,ү – центр координаталары, XR,YR- эллипстің жарты остері.

PieSlce(x6y:integer;B1,B2,R:word)-шеңбер іші боярған секторын сызу. Х,ү- центр координаталары, г- радиусы,В1,В2- сектор бұрышының алғашқы және соңғы мәндері.

Эллипстің боялған секторын сызу процедурасы  да бар, оның пішімі:

Sector(x,y:integer;B1,B2,XR,YR:word)- эллипстің боялған секторын сызу, мұндағы х,ү- центірдің координаталары, В1,В2- сектордың алғашқы және соңғы бұрыштары, XR,YR –эллипстің жарты остері. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

   Графикалық режімде  мәтін жазу процедуралары.

Графикалық  процедуралар кітапханасында графикалық режімде экранға символдан тұратын ақпарат жазуға арналған процедуралар бар.

Графикалық  экранда мәтін жазу процедуралары  экранға график түрінде шығарылатын  бейнелерге түсінік беріп отырады. Ол үшін төменгі Outtext жәнеOuttexty процедуралары қолданылады.

Outtext(tex:string) процедурасы арқылы берілген  орынан бастап мәтін жолын шығаруға болады.мысалы: Outext(‘ мәтін енгізу’);

Outtexty(x,y:integer; Tex: string); мұндағы х, ү – мәтін жазылатын жолдың алғашқы басталатын орнының координаалары, Тех- мәтін, ол апостроф ішіне жазылады. Мәтін осының алдында орнатылған тип арқылы  ағымдағы түсте шығарылады. Мысалы экраның 60,100 нүктесінен бастап “ Дархан” деген сөзді шығару былай орындалады: OutextyXY(60,100,’ Дархан’);

SetTextStyle(Font:word, Direction:word,CharSise:word);- шығарылатын мәтінің стилін орнатады, мұндағы Font- қаріп нөмірі, Direction- шығарылатын қаріпттің бағытын, CharS3se – шығарылатын символдың өлшемін көрсетеді.

SetUserCharSize( MultX6 DivX6 MultY, DivY:word);- бұл процедура символдардың өлшемін –енін және биіктігін өзгерту үшін пайдаланады.MultX,DivX мәні символдар өлшемін көлденеңнен, соңғы екеуі- тігінен өзгертеді. Программада бұл процедура алдында қаріп түрі мен бағытын бекітетін SetTextStyle процедурасы тұруы қажет және оның CharSise параметірі 1немесе 0 тәрізді стандартты мәндердің бірін қабылдауы қажет. 
 

Есеп

Турбо Паскальдағы графикалық редакторды пайдалана отырып мектептегі оқушылардың  бақылау жұмыстарының қортындысын  гистаграмма түрінде экран бетіне шығару.  

B= 5-тің, 4-тің, 3-тің,2-нің саны.

S= барлық бағаның саны.

P= әрбір бағаның пайызы.

H=диаграмманың биіктігі

M= үлкен элементінің нөмірі.

I=массивтің индекісі.

X,y=сол жақ диаграмманың бұрыштарының координаталары.

Grdrive=драйвер.

Grmode= графикалық режім.

grPath= драйвердің тұратын орны.

ErrCode=графикалық режімдегі инициализацианың қортындысы. 
 

Есептің алгоритімсі.

1. бағдарламаны бастымас бұрын құрғалы жатқан бағдарламамызға ең алдымен ат беріп аламыз.
2. Бөлшек саның орнын қайта көру үшін қосалқы бағдарлама құрып аламыз.
3. Бағдарламамызға керекті элементтерді енгіземіз.
4. Осыдан кейін барып бағдарламаның денесін құрамыз.
5. Бақылау жұмысының шешімін енгіземіз.
6. Барлық алған бағаның санын есептеп шығарамыз.
7. Диаграмма құру үшін алған бағалардың пайызын есептеп шығамыз.
8. Диаграмманың биіктігін есептейміз.
9. Диаграмманың биіктігін есептемес бұрын әрбір бағаның қайсының саны көп екенін есептеп аламыз.
10. Осыдан кейін барып графикалық редакторды пайдалана отырып диаграмма салуды бастаймыз.
11. Программа құрылып біткеннен кейін ctr+F9 түимесін басамыз.

 
 

   Бағдарламаның бөлімі. 

Program Asel;

Uses crt, Graph;

Fynction RaelToSTR(r:real;n,m:integer):string;

Var st:string;

Begin

Str(r:n:m:st);

RealToStr:= st;

End;

Const

Mes:array[ 2..5] of string[10]=(‘ бестік’,’ төртік’,’ үштік’,’екілік’);

Var n: array[2..5] of integer;

S: integer;

P: array [2..5] of real;

H: array[2..5] of integer;

M: integer;

I: integer;

X,y: integer;

grDriver: integer;

grMode :integer;

grPath: string;

ErrCode: integer;

Begin

textBackground(blue);

TextColor(lihtgray);

ClrScr;

Writeln(‘бақылау жұмысының қортындысы’);

Writeln(‘ ’);

For i:=5 down to 2 do

Begin

Write(mes[i], ‘-> ‘);

Readln(n[i]);

End;

For i:=2 to 5 do s:=s+n[i];

For i:=2 to 5 do p[i]:= 9n[i]/s)*100;

M:=5;

For i:=4 downto 2 do

If n[i]> n[m] then m:=I;

For i:= 5 down to 2 do

h[i]= Round((200/ n[m])*n[i]);

grDriver:= VGA;

grMode:=VGAHI;

grPath:= ‘e:tp\ bgi’;

InitGraph(grDriver,grMode,grPath);

ErrCode:=GraphResult;

If ErrCode <> grOK then

Begin

Writeln(‘ графикалық редактордағы инициализацияның қатесі’);

Writeln(‘ бағдарламаның орындалуы үшін’,’<enter> түймесін басыңыз’);

Readeln;

Halt(1);

End;

OuttextXY(40,50,’ бақылау жұмысының қортындысы’);

Rectangle(40,80,170,310);

X:=50,y:=300;

For i:=5 downto 2 do

Begin

SetFillStyle(solidFill,i);

Bar(x,y,x+10,y-h[i]);

X:=x+20;

End;

X:=50;

For i:= 5 down to 2 do

Begin

SetFillStyle(SoldFill,i);

outTextXY(x,y-h[i]-10, RealToStr(p[i],5,1)+’%’);

x:=x+20;

end;

x:=200; y:=100;

for i:=5 down to 20 do

begin

SetF3llStyle(solidfill,i);

Bar(x,y.x+20,y+10);

OutTextXY(x+25,y,nes[i]);

Y:= y+20;

End;

Readln;

CloseGraph;

Ehd. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Есептің нәтижесі

 
 
 
 
 

                     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

  ҚОРТЫНДЫ 
 

Мен Турбо  Паскалда графикалық режімді толық  оқып және зертеп шықтым. Турбо Паскальда  графикалық режімнің көмегімен әртүрлі  гесметриалық суреттер , әртүрлі бейнелерді кескіндеудіжәне олардың барлығын түрлі етіп безендіруге болатындығын көрдім. Графикалық режімде көптеген есептерді көрнкеі етіп шығара аламыз.Түрлі есептерді және суреттерді салып қана қоймай оны қозғалысқа келтіретін бағдарламалар да жасай аламыз, және де салған суреттерімізді  кампьютер мүмкіндігіндегі барлық бояу түрлерін пайдаланып , әртүрлі тәсілдермен әрлеуге, мәтіндер жазуға мүмкіндік береді. 
 
 
 
 
 
 
 
 

                     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

  Пайдаланған әдебиеттер. 

 Б.Бөрібаев,Б. Нақысбеков, Г.Мадиярова

Информатика және есептеуші техника негіздері 

С.М. Кеңесбаев, Г.М. Салғараева

Программалау  тілдері 

Н.Ы.Омарова, К.У. Тұрғанбетов

Паскаль тілінде программалаудың енгіздері 

Кемардинов

Инфарматика