GUI, WUI, HUI, CLI қолданбалы интерфейстері

     HUI - интерфейсі үшін жалпы стильді SIMP - стиль деп атауға болады (Screen – экран, Icon – пиктограмма, Menu – меню және Pointer – көрсеткіш). Осы арқылы GUI - интерфейсінің көптеген қасиеттері қамтамасыз етіледі, олардың кейбірі төменде көрсетілген.

     Пиктограммалар  көптеген PDA - ларда қолданылады. Пиктограммалар GUI - интерфейсіндегі секілді объектілерді, атрибуттарды және әрекеттерді ұсыну үшін қолданылады.

       Меню қатарлары және де менюдің  өзі талап ету арқылы көрінеді, және осындай компоненттерге  сай қасиеттерге ие болады.

       Қалам бір шерту секілді көрсеткіш  ретінде жұмыс істейді. Диалогтар  шақырылып жатқан объекттерді  жауып тұратын терезелерде көрсетіледі.

     HUI - бағытталған қосымшалардың негізгі мәселелері төменде келтірілген:

     1) пайдаланушының мәлімет енгізулеріндегі талап етуді оңайлату;

     2) дисплейдің шектелген ауданын қолдану.

     Қолданбалы  деңгейдің бағдарламалық қамтамасыздандырудың пайдаланушы  интерфейсі.

     GUI,WEB немесе HUI қосымшасы 6 түсінікке негізделген,  олар SAPCO аббревиатуралармен түсіндіріледі (Simple - қарапайым, Aesthetic - эстетикалық, Productive - өнімді, Customisable - икемделінетін және Other - баскалары).

     Қарапайым. Нашар сабақтас деңгейлердiң жиынға нақты жүйелерiнiң минимализмі және бөлiктеуi ұсыныстың стильсiнiң өндiруi, өзара әрекеттесудiң бастапқы кезеңдерiнде кең қолданылады.

     Қарапайым принципке ықпал ететін кілттік  жағдайлар:

     - Қосымша - бұл ракета - космостық емес техника;

     - Объектілер минималды ауыр және көпдеңгейлі болу керек;

     - Қарапайым жағына қателескен ыңғайлы;

     - Ескеретін жайт. Жақсы қолданбалы пайдаланушы интерфейс түсiнiктi интуициялық деңгейде болуы керек.

     Эстетикалық. Бұл деңгейде графикалық дизайн және визуализация кең қолданылады.

     Эстетикалық принципке ықпал ететін кілттік  жағдайлар:

     - Кiшiрек шарадағы қосымша компьютер артефакттерiне ұқсауы керек, және көбiнесе - қолданбалы объекттерде;

     - Қосымша түсінікті болуы керек;

     - Ақпараттың максималды визуализациясына ұмтылуы керек.

       Өнімді. Қолайлы ретінде қарастырылады. Қолданбалы интерфейс терезелер және перделердiң күрделi иерархиясынан құтылу үшiн сайып келгенде жүзеге асырылады, сонымен бiрге керексiз әсерлер клавиатурадан және тышқанмен алынады.

     Өнімді  принципке ықпал ететін кілттік жағдайлар:

     - қосымша тапсырмаға сәйкес болуы керек;

     - интерфейстiң ықшамдаулары үшiн 80/20 ереже қолдану керек;

     - жұмыстың адымдарының саны минимумға дейiн түйiстiру керек;

     - ыңғайлылық қосымшасын қолдану керек;

     - қосымша қолданушыға қамқор болуы керек, немесе оның ептеген қателерiне мән бермеуі керек.

     Икемделетін. Жеке мұқтаждықтардың қанағаттандыруы  үшiн түсiнiктi әр түрлi формалардың  программалық объекттерi болып табылады.

     Икемделетін принципке ықпал ететін кілттік  жағдайлар:

     - аспапты жиынның үлгiсiн жобалауда қолдану керек.

     - бастапқы деңгейдiң мүмкiндiгiнiң бастапқы объекттерiнде қосыңыз

     - қолданбалы интерфейстің  әрбiр стильсi үшiн негiзгi қолданбалы өзара әрекеттесулердi мысалдары жатады. 
 
 
 

     1.4 Командалық жол интерфейсі (CLI) 
 

     Командалық  жол интерфейсінің негізгі қолданылатын ортасы.

     - Операциялық жүйелер

     - Чаттар

     - Компьютерлік ойындар

     Командалық  жол интерфейсінің негізгі қолданылатын ортасы - операциялық жүйелер.

     Командалық  жолдың тiлi Windows - та айқын стандартизациясы болмайды, бірақ та командалық жолдың стандарты  ретінде POSIX және түрлендіру шегінде GNU қолданылады.

     POSIX ( Portable Operating System Interface for Unix) - бұл басқару жүйесi және қолданбалы программаның аралығында интерфейс суреттейтiн стандарт.

     - GNU (General Public License) - Әмбебап қоғамдық лицензиясы,еркiн программалық қамтамасыз етуге арналған.

     - MUD (Multi User Dungeon, Dimension или Domain) Командалық жол интерфейсінің ойындарына тексттік квесттер жатады және де желілік көп қолданбалы ойындар – MUD болып табылады.

     Артықшылықтары:

     CLI – графикалық пайдаланушы интерфейстің орнына командалық жолдың консольiнің серверімен басқаруға мүмкiндiк бередi. Сiз командалық жолда CLI - дың командасын ендiруге немесе келесi әсерлердiң орындауы үшiн сценарий файлдарды пайдалана аласыз, яғни:

     1) дистанциондық сервердің қоректенуін қосу мен өшіру;

     2) дистанциондық сервердің тастауы;

     3) машинаның идентификаторларының сұрау салуы;

     4) датчиктердiң мәндерiнiң оқуы;

     5) желілік кескін пішімінің бейнеленуі және т.б.

     Кемшіліктері:

     1) Командалық жол интерфейсі бастапқыларға жеңіл тұтпайды;

     2) Пернетақтадан кейбір параметрлерді енгізу қиын болып табылады. Мысалы, ойыншылар өздерінің аттарын арнайы символдармен немесе цифрлармен безендіреді. Қосымша құралдар ретінде мына команданы енгізу kick = - Cool - = [H3LL] қиынға түседі;

     3) Егер программада екі скрипталық тіл болса, олардың екеуінде қолдау керек немесе біреуінен айырылу керек.

     CLI - дың жұмыс жасау режімі.

     CLI - дың жұмыс жасау режімі 2 түрде жұмыс жасайды:

         1) платформа режімінде басқару және бiртiндеп интерфейстiң консольсiнiң қайта тағайындалулары ЛС арқылы тәртіп орнатады;

     2) ЛС - арнайы хабарлама.

     CLI командасын енгізу екі тәртіппен  орнатылады: алып тастаған сервер  үшін желілік прокси және dpccli және telnet командалары арқылы. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

     ҚОРЫТЫНДЫ 
 

     Адам  мен компьютер арасындағы мәтiндiк  интерфейстiң бiр түрi ол – СLI. Қай компьютерге нұсқауда мәтiндiк жолдар енгiзу тек қана клавиатурадан текстілік жол арқылы беріледі. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

     ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

     1) Джеф Раскин, Интерфейс: новые напрвления в проектировании компьютерных систем.-Пер. с англ. - СПб: Символ-Плюс,2003.

     2) Торрес Роберт Дж., Практическое руководство по проектированию и разработке пользовательского интерфейса. - Пер. с англ. - М. Издательский дом "Вильямс",2002.

     3) Коутс Р.,Влеймник И. Интерфейс "человек - машина " - Пер. с англ. - М.:Мир, 1990.

     4) Алиев Т.М., Вигдоров Д.И., Кривошеев В.П. Системы отображения информации.//М.: Высшая школа ,1988.