Кітапхананың жұмысын автоматтандыру

   Ақпараттық  қоғам жағдайында педагог мамандардың  ақпараттық-коммуникациялық  құзырлығын қалыптастыру көрсеткіштері төмендегідей:

• білім беру жүйесінің  әлемдік ақпараттық кеңістікке саналы түрде енуін қамтамасыз ету;
• ақпараттардың шексіз көлемі мен осы ақпараттарды аналитикалық түрде өңдеуді қамтамасыз етуге даярлау;
• ақпараттық ортада жеке тұлғаның шығармашылық сапасын дамыту мен қалыптастыру және өзіндік ақпараттық ортаны құру дағдыларын қалыптастыру;
• ақпараттық ортада коммуникативтік мәдениетті қалыптастыру;
• ақпараттық ортада өзара байланыс қызметтерін қалыптастыру;
• ақпараттық ортада ақпаратты алу, таңдау, сақтау, қабылдау, түрлендіру, жіберу және бір-бірімен сабақтастыру мәдениеттерін қалыптастыру;
• интерактивтік телекоммуникациялық технологияларды (Интернет, қашықтықтан оқыту және т.б.) қолдануға даярлау;
• ақпараттық-білімдік ортаны модельдеу мен жобалау қабілетін қалыптастыру және осы дағдыны өзіндік кәсіби қызметтеріне қолдануға даярлау.  

   Қазіргі жағдайда мұғалімнің ақпараттық-коммуникациялық  құзырлылығы кәсіби мамандықтың  құрамды бөліктері болып табылады. Сондықтан бұл мәселе мектепке болашақ  мұғалімдерді даярлаудың көкейкесті мәселелерінің  бірі ретінде айқындалады. Ол мына мәселелерді қамту керек:

   Ақпараттық-коммуникациялық  құзырлылықты қалыптастырудың кезеңдері  қандай?

   Ақпараттық-коммуникациялық  құзырлылықты қалыптастырудың мазмұны  мен құрылымы қандай?

   Қандай  деңгейде ақпараттық-коммуникациялық  құзырлылық қалыптасуы мүмкін?

   Педагогикалық жоғарғы оқу орындарында ақпараттық-коммуникациялық  құзырлылықты қалыптастыруды 3 кезеңге  бөлуге болады және оған сәйкес негізгі  сипаттамалары келесі кестеде берілген (1-кесте) 

 

ІІ.ІҮПедагогикалық  мамандарды даярлауда АКҚ қалыптастыру кезеңдері 
 

 

   Жалпы АКҚ-ты қалыптастырудың құрамына  мына дағдылар енеді:

Ақпараттық  бөлік:

• түрлі ақпарат көздерінде ақпараттарды іздеу;
• қажетті ақпараттарды табуда түрлі ресурстарды (кітап, журнал, электрондық құралдар, Интернет) қолдану;
• табылған ақпараттарды сынау арқылы қажетті ақпараттарды сұрыптай білу;
• кесте, диаграмма, кескін және т.б. тәсілдерді қолдану  арқылы ақпараттарды түрлендіру;
• ақпараттық және коммуникациялық технологиялардың мүмкіндігін ескере отырып, қолданушыға ақпараттарды жеткізу тәсілдерін таңдау.

 

Ақпараттық  және коммуникациялық  техника бөлігі

  

• арнаулы компьютердің құрылымын түсіндіру және оның негізгі құрылғыларының мәнін негіздеу;
• нақтылы есептерді шешуде ақпараттық және коммуникациялық технологияларды таңдау;
• ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу және жеткізу әрекеттеріне ақпараттық технология мен басқа технологиялардың мүмкіндігін пайдалана отырып, олардың  өзара байланыстық қызметтерін негіздеу.

 

Операциялық жүйе бөлігі:

• Windows операциялық жүйесінің қолданушылық интерфейсін баптау;
• файлдар мен бумаларды құру;
• файлдар мен бумаларды көшіру, өшіру және аттарын қалпына келтіру;
• Windows операциялық жүйесінің негізгі терминдерін қолдану: программа терезесі, сұхбат терезе, меню, құралдар тақтасы, сұхбат терезелері мен құралдар тақтасын басқару элементтері (батырма, есептегіш, жылжымалы тізім, жалауша және т.б.)
• қарапайым есептерді шешуде Windows операциялық жүйесінің стандартты программаларын (Калькулятор – есептеулерді орындау, WordPad – қарапайым мәтіндік құжаттарды құру, Paint – суреттерді құру және т.б.)

 

Қолданбалы  программалар бөлігі:

- Word мәтіндік  редакторында қарапайым мәтіндерді  құру мен оны редакторлеу;

- құжаттарды  жіберуді ұйымдастыру;

- құжаттарды  өңдеуді автоматтандыру;

- Ехсеl-де  формулалар мен функцияларды  қолдану арқылы есептеулер жүргізу: Ехсеl құралы арқылы диаграммалар мен графиктерді тұрғызу;

- Ехсеl құралында қолданушының интерфейс  элементін құру;

- Access деректер  қорында қарапайым және күрделі  кестелерді құру мен оны жобалау;

-  Access деректер қорында сұрауларды, форма  мен есептерді құру;

- түрлі  іздеу жүйелері арқылы Интернетте  ақпараттарды іздеу; 

- электрондық  хаттарды құру мен оны алу;

- компьютерлік  презентацияларды құру мен оны  қолдану. 

   Болашақ мұғалімдерді даярлауда кәсіптік АКҚ-ты қалыптастыру жалпыпедагогикалық және пәндік құрама болып екіге бөлінеді. Жалпыпедагогикалық құрама — бұл оқыту мен тәрбиелеу процестерінде ақпараттық және коммуникациялық технологияны қолданудың жалпы бағыты; пәндік құрама — оқу пәндерінің (физика, математика, химия, биология және т.б.) ерекшеліктерін бейнелейтін спецификалық бағыт.

   Кәсіптік  АКҚ-ты қалыптастыруды келесі бөліктерге бөлуге болады:

• Интернет-ресурстарды оқыту процесіне қолдану арқылы қосымша ақпараттарды іздеу мен оны талдау;
• түрлі компьютерлік құралдарды қолдану арқылы білімдік ақпараттарды түрлендіру;
• өздерінің кәсіптік деңгейін көтеру мақсатында оқытушыларды желілік бірлестік жұмысына және интернет-конференцияға қатыстыру;
• ақпараттық компьютерлік үйрету программаларын құру және стандарттық қосымшалар мен қолданбалы жүйелерді пайдалану арқылы ақпараттарды түрлендіру;
• стандартты қосымшалар мен арнайы программаларды қолдану арқылы компьютерлік тестілерді жасақтау;
• стандарттық қосымшаларды қолдану арқылы оқушылардың білімінің рейтингілік бағалау жүйесін жасақтау;
• стандартты қосымшалар мен арнайы программаларды қолдану арқылы үйрету бағытындағы деректер базасын құру;
• өзіндік интернет-ресурстарын құру және стандартты қосымшалар мен арнайы программалары арқылы мультимедиялық электрондық оқу-әдістемелік кешендерін жасақтау;
• дайын мультимедиялық жасақтамаларды оқыту мен тәрбиелеу мақсаттарына қолдану;
• стандартты қосымшалар мен арнайы программаларды қолдану арқылы оқу-тәрбие процесін автоматтандыруды ұйымдастыру.

АКҚ-ты қалыптастыруды В.С. Блум мен В.П.Беспалько  идеяларын негізге ала отырып, 3 деңгейге бөлуге болады:

• түсіндіру;
• үлгі бойынша қолдану;
• шығармашылық бағытта қолдану.

АКҚ-ты қалыптастыру деңгейлері

 

   Сонымен, ақпараттық құзырлықты қалыптастыру келесі талаптарды қанағаттандырады:

1. қазiргi бiлiм беру жүйесiндегi ақпараттық кеңiстiк туралы бiртұтас түсiнiктi қалыптастыру (бүкiләлемдiк ақпараттық ресурстарға бағдарлау, ақпараттарды iздеу алгоритмi мен ақпараттарды аналитикалық-синтетикалық тұрғыдан өңдеу әдiстерiн меңгерту).
2. ақпараттық (дербес жағдайда, компьютерлiк) сауаттылық: оқу-әдiстемелiк, озық тәжiрибелердi зерттеу, ғылыми-зерттеу нәтижелерiн түрлендiру мен технологияларды қолдану әдiстерiн  меңгерту; қолданбалы программалық құралдарды меңгерту; жаңа программалық құралдарды меңгерту.
3. өз қызметтерiн жаңа ақпараттық технологияның мүмкiндiктерiн пайдалану: жаңа ақпараттық технологияның мүмкiндiктерi туралы бiлiм; коммуникациялық қызметтердi пайдалану дағдысы; бiлiм беру процесiнiң ерекшелiктерiн ескере отырып, педагогикалық программалық құралдарды қолдану және оларды өз қызметтерiмiзге сәйкес бейiмдеп пайдалану.

     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҚОРЫТЫНДЫ

   Мамандардың бiлiктiлiгiн арттыратын жүйе бойынша  негiзгi қойылған мiндеттердi жүзеге асыруда.

   Ақпараттық-коммуникациялық  технология саласы бойынша мамандардың  дайындығын жетiлдiру үшiн келесi бағыттар iске асырылуы қажет екенiн жасақталған  тәжiрибелердiң негiзiнде байқадық:

• педагог мамандардың ақпараттық мәдениетiн қалыптастыруды қамтамасыз ететiн дайындық өткiзудi жетiлдiру; 
• қашықтықтан оқыту технологиясын бiлiктiлiктi арттыру жүйесiне енгiзу мәселелерiн байқаудан өткiзу және оны ендiру;
• бiлiктiлiктi арттыру жүйесiне виртуальды консалтингiлiк қызметтi енгiзу моделiн жасақтау және оны ендiру;
• информатика мұғалiмдерiнiң және ақпараттық-коммуникациялық технологияларды бiлiм беру процесiне пайдалану мүмкiндiктерiнiң тиiмдiлiгiн айқындайтын озық тәжiрибелерiн жинақтап, жүйелеу және мәлiметтер базасын аталған тәжiрибелермен толықтыруды қамтамасыз;
• институттың Web – беттерiнiң мазмұнын ақпараттандыру саласы бойынша өткiзiлген курстық материалдармен, информатиканы оқытуда инновациялық технологияларды қолдану мазмұнымен, тыңдаушылардың шығармашылық жұмыстарымен және т.б. материалдармен толықтыру
• мектеп басшылары мен мектеп пәндерiнiң мұғалiмдерiнiң практикалық қызметiне қолданылатын қолданбалы программалық құралдарды (электрондық оқулық, энциклопедия) жинақтау банкiсiн толықтыруды жалғастыру.