Биологиядағы мемлкеттік тіл

Мазмұны:

 
Кіріспе 

I. Теорияға шолу "

1.1. Биология сабағында күрделі және тың терминдік 
ұғымдарды оқыту 3-8 бет

II. Практикалық бөлім 9-18 бет

                                                            
ҚорЫТЫНДЫ 

Әдебиеттер  тізімі 20 бет 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Кіріспе

Бұл тренажер дәптері «Қазақстан Республикасында жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарының» оқу қазақ тілінде жүретін мектептердегі биология пәні бойынша білім беру стандарт негізінде жэне Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі бекіткен жалпы білім беретін оқу қазақ тілінде жүретін мектептерге арналған биология пәнінің бағдарламасы мен «Биология» оқулығына

(авторы: М.Қ. Гильманов, Л.Ү. Әбшенова, А.Р. Соловьева, Алматы «Атамұра» 2005ж) сүйене отырып жазылды. Тренажер дәптерінде Ж.А. Қараевтың «Үш өлшемді әдістемелік жүйе» педагогикалық технологиясын басшылыққа алып, оқушыларға деңгейлік тапсырмалар беру арқылы дамыта оқыту идеясын жүзеге асырдым. Тренажер дәптері 9 сынып оқушыларына арналған. 9 сынып жалпы білім беретін мектептің негізгі орта сатысы. Бұл сатыда игерілетін білім сапасы іскерлік-дағдыға, оқушының білімге қызығуына, оны сапалы түсінуге байланысты. Сол себепті биология пәніне қызығушылықты арттыру мақсатымен сөйлемді толықтыру, сөзжүмбақ, сынақ жұмыстары, тапсырмаға байланысты суреттер, термин сөздерге анықтама беріліп ұсынылды.

Тренажер дәптерінде әр тақырыптың соңында термин сөздер құрастырылған. Тернажер дәптерінің соңында қайталау мақсатымен пысықтау тест сұрақтары және өзін-өзі бағалау парағы арқылы білімдерін бағалайды. Сонымен қатар термин сөздерге анықтама алуда қосымша мәліметтер жасалынды. Биология сабағында оқушылардың сыни тұрғыдан ойлау қабілетін арттырады, өз бетімен білім алуына, ізденуіне, өзін-өзі тануына ықпал етеді. Жеке тұлғаның рухани дүниесіне әсер етіп, оны жан-жақты дамытуға жол ашады. Қазір педагогикалық қоғамдастықтың алдында білім берудің жаңа моделін құрудың, сынақтан өткізу мен енгізудің ауқымды міндеттері тұр, оның жүйесінің негізгі ұстанымдары «Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырмдамасында көрсетілген» Қазақстан Республикасының «Білім туралы заңында», «білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында білім беру ісінде жаңа рухани-мәдени құндылықтарды игеруге, үлттық сананың қалыптасып өсуіне жағдай жасауға, кәсіби дағдылардың негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі дамытуға және өз бетінше дұрыс, адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдер қабылдауға қабілетті жеке түлғаны қалыптастыру талап етіледі. 
 
 
 
 
 
 
 

1. Зерттеу жұмысының сйпаттамасы.

 

Тақырыбы: Биология сабағында күрделі және тың терминдік

ұғымдарды оқыту.

Зерттеу жұмысының өзектілігі:

Оқушылардың өзіндік танымдық жұмыстарын ұйымдастыру, оқушының өздігінен оқып, ой-өрісін тереңдетуге баулу арқылы ғылыми ізденіске жетелеу. Оқушыларды білім жүйесімен ғана қаруландырып қана қоймай, олардың назарын, білгендерін, жадында сақтай білу.

Оқыту барысында оқушылардың өздігінен  жұмыс жасауына, өздігінен білім алуына және дамуына, өзіндік бағалауына жағдай жасау.

Зерттеу жұмысының мақсаты:

      Биология  сабағында күрделі және төл термин сөздер ұғымдарын оқыта отырып, оны іске асыру құралы ретінде дағдыларын қалыптастыру.

Зерттеу міндеттері:

• Сабақтың мазмұнды   жаңашылдығына байланысты тұжырымды ойлар 
  түйіндеу;
• Кездеспейтін терминдерді биологиялық анықтамадан іздеу, биологиялық 
  білімін тереңдету;
• Ұғымға келтіретін ойлау нысанын туғызу, мәнді белгілерін ашу, анықтама 
  тұжырымдау, ұғымды қолдану;
• Сөздікті пайдалана отырып, қолжазбалар дайындау, мәтіннен өзіне керек 
  жерін тауып белгілеу.

•

Зерттеу нысаны:

М.Қ.Гильманов,   Л.Ү.Әбшенова.   А.Р.Соловьева   «Биология»   9   сынып

оқулығына әдістемелік құрал. «Тренажер дәптері.»

Жұмыстың ғылыми жаңалығы: і

Білімді бағалау, көз жеткізу, жіктеу.

Оқушылардың белсенділігін арттырып, ізденіске, тапқырлыққа, тұжырымды

ойлар түйіндеу.

Зерттеу болжамы:

Биологиялық терминдеді анықтамадан іздету, биологиялық  білімін тереңдету, биологиялық заңдылыққа сүйену, жаңаша түрлендіру заңдылықтарды, шарттарды айқындау. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Жұмыстың  теориялық және практикалық  маңызы:

Сабаққа қойылатын талаптардың бағдарламаға сәйкес деректер мен әдістерді оқушылардың сапалы меңгеруін қамтамасыз ету. Тақырып түйінін қорыту үшін тірек сыбанұсқасын әзірлету, сөзжұмбақ жасату, әңгіме құрастыру, қосымша деректер жинату, биологиялық терминдер айтудан жарыстар ұйымдастыру.

Зерттеу әдістемесі:

Оқытудың  мақсаттарын диагностикалық тұрғыдан қою басқарылатын үдерісті анықтау.

Нәтиже:

• Оқушыны жеке тұлға ретінде қабылдайтын, жеке даму ерекшелігін 
  білетін, танымдық қызығушылығы мен сабаққа деген ынтасын көтеру;
• Алған білімдерін пайдалана отырып термин сөздерге анықтама береді;
• Оқушы өз мақсатына жету үшін өз бетімен жұмыс жасайды;
• Оқушы жаңа термин сөздерді, білімді өз ізденісімен алады;
• Оқушы күрделі және төл терминдік сөздерді анықтайды, өз бетінше 
  жаңа дүние жасайды.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қазақстан Республикасының дүниежүзілік бiлiм кеңістігіне eнyi, қоғам дамуындағы жаңа бағыттар мен нарықтық қарым-қатынастар еліміздің болашағы, бүгінгі мектеп оқушыларын жаңаша оқыту. Қазіргі кездегі білім берудегі негізгі мақсаты - жан-жақты білімді, өмip сүруге бейім, icкep, өзіндік ой-талғамы бар, адамгершілігі жоғары, қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру. Оқушылардың білім сапасын көтеру мақсатында әрбір сабақта қолданатын оқытудьң жаңа формалары мен технологиялары оқушылардың пәнге кызыгушылыгын, 1зденпаздыгын байкау, кaбiлeттepiн жетшд1руге, 6miM сапасын кетеруге мумк1нд1к 6epefli. Жаца технологияларды нег1зг! максат-баланыц ашылмаган кабшетш ашу, дамыта ок;ыту белсенд1л1пн арттыру, ез1не деген сен1мш арттыру, 1здещцру, косымша пэнге деген кызыгушылыгын арттыру. Окушылардыц танымдьщ кызыгушылыгын арттыруда, биология сабактарын окыту процес1нде пайдаланатын эдютердщ б1р1-косымша материалдарды жуйел1 турде паидаланып отыру. 9з тэж1рибем1зде биология пэнше кызыгатын окушылардыц сабакта TYciндipiлiп, окульщтага жазылган деректерд1ц сыртында косымша эдебиеттер мен кепшшкке арналган эр гылым саласындагы косымша окульщтармен тел термищцк сезд!ктерд! паидаланып келем1з.

Оз к-тэж1рибемде  окушылардыц пэнге деген кызыгушылыгын  калыптастыру мен дамыту уш1н мынадай талаптарды кажет етед1:

1. Окушылардыц б^рынгы калыптаскан б1л1мдер1не козгау салып, 
   гылыми-кепш1л!к эдебиеттерден оку материалына байланысты 
   жацальщтарды пайдалану.
2. Табигатка, м^ражайларга, жас натуралистер орталыгына, т.б. 
   танымжорьщтар, топсеруен жасау.

3. Окушыларды ушрме ж^мыстарына тарту.

              беру жогары  технологиялык децгейде кетер1луде. Жаца технологияларды 1здест!ру  ypflici б^рынгы дэстурл! технологияны ыгыстырумен, педагогикалык урд1ст1 т^тас урд1с, ягни оны жалпы адамзаттык кундыльщтар, 1зг!ленд1ру теорияларына суйенген жуйе рет1нде карастырумен, субьект-субьект1 карым-катынастыц басымдык танытумен байланысты туындауында.

Сабак-м^гал1мн1ц  шыгармашыльщ жу_мысы. Сабактыц мазмунды да магыналы eTyi м^гал1мн1ц эд1стемел!к шеберл1пне, юкерлтне, жацашылдыгына байланысты сынып окушыларыныц белсендЫгш арттырып, 1зден1ске, тапкырлыкка, т^жырымды ойлар туйшдеуге баулуы жумысыныц нэтижес1 болып саналады.

Сабакта ет1лген такырып туйшш корыту уш!н т1рек  сызбанускасын эз1рлету, сезж^мбак жасату, эцпме К¥Р^астыРУ? косымша деректер жинату, биологиялык терминдер айтудан жарыс ^йымдастыру.

Окульщта кездеспейт1н  кейб1р терминдерд1 биологиялык аньщтамадан 1здету, биолгияльщ 61л!м1н терецдету, кайталату максатында кез келген жануар немесе ес1мд1к, жэндш, жасуша органоидтары сурет!н беру аркылы суретте 
 
 
 

көрсетілген бейнеге толық биологиялық заңдылыққа сүйене отырып түсінік беру, сол арқылы оқушының биологйялық тілін дамыту, қабілетті оқушыларды айқындау. Мектепте сабаққа қойылатын талаптардың ең негізгісі-бағдарламаға сэйкес

Ідеректе мен эдістерді оқушылардың сапалы меңгеруін қамтамасыз ету. Оған қол жеткіудің жолдарына ұғымды енгізу тэсілдері (ұғымға келтіретін ойлау нысанын туғызу, мәнді белгілерін ашу, анықтама тұжырымдау, ұғымды қолдану). (Қазақстан мектебі. №9 2007ж). ¥ғымның анықтамасын немесе түсініктемесін меңгеруге байланысты жүмыстар жүргізу (анықталатын үғым,

Ітектік ү_ғым, түрлі ерекшеліктерін айыру, анықтаманы басқаша түжырымдау), заң-ережелердің түжырымдамасына игеруге қатысты жүмыстар,ү_ғымның белгілері мен қасиеттерін және оның басқа үғымдармен арақатынасын білу, дэлелдеу жэне есептер шығару эдістерін дүрыс қолдану, т. б. әдіс-тәсілдер жатады.

ш Біздің зерттеуіміздің оқытудың мақсаттарын диагностикалық тұрғыдан қою

басқарылатын процестің бастапқы жай-күйін анықтауға мүмкіндік береді, яғни танымдық іс-эрекеттің белгіленген түрін қалыптастыру үшін қажетті нақты білім мен танымдық эрекеттеді анықтайды. Мұғалім мен оқушылар біріге отырып сабақты жоспарлаудың маңызы

_І

ерекше. Жоғары сыныптарда сабақ тек оқушыға арнап қана жоспарланбауы тиіс. Бірге сөйлеу, бірге жоспарлау, ұйымдастыру, сабақ үрдісінде бірге жауапты болу сабақты жоспарлаудың ең басты негізі болып табылады. Тақырыптың ,

■ ең басты қажеттілерін таңдау мэтіндер мен тапсырмалардың берілу ретіне

_ эсер етеді. Сабақтағы қолданатын материалдар оқушылардың кейбір тобына

сай алынады.

Сабақтың міндеті оқушыларды өз бетімен ізденіп білім алуға, оқуға баулиды, Түрлі оку техникаларына дағдыландырады, оларды қолдануды үйренеді,

■ тиімді оқу тәсілдерін жетілдіруге жаттығады. Сабақ үрдісінде шәкірттер

_ оқуға үйренеді, яғни өз бетімен ізденіп білім алудың жолдарын, тэсілдерін

білуге бейімделеді. Бұған сөздікті пайдалану, қолжазбалар дайындау, мәтіннен өзіне керек жерін тауып белгілей білу жатады. Білімді меңгеру барысында жас өспірімдер білік дағдыларын жетілдіре

■ отырып, параллельді түрде өзінің жеке оқу тәсілдерін де құрайды. Сабақта, 
_ негізінен, барлық элеуметтік формалар қолданады.

Оқытудың  тиімділігн арттыру мақсатында жасалынған оқыту технологиясы-қүрылымы ортақ, бірақ мазмүлы әр түрлі үш бөліктен: кіріспе, сөйлесу, қорытынды бөлімдерден тұрады. Әр оқыту бөлімі сағат саны оқу

■ бағдарламасы бойынша сол тақырыпқа, тарауға бөлінген сағат санына 
_             байланысты.

жоғары  болуы қажет.

I I

Қазіргі кезде  білім беру жүйесінің алдында түрған негізі міндет-білімді де білікті жас ұрпақ тэрбиелеу. Ол үшін оқушының логикалық ойлау қабілеті

Жоғары сынып  оқушыларының білуге деген қызығушылығын  арттыру үшін: -оқушылардың өздерінің  ізденістерін ұйымдастыру қажет;