Геологиялық барлау және геодезиялық-топографиялық жұмыстар

Білуге тиіс: таулы-тайгалы және шөл аудандарда маршруттарды жүргізу дағдысы; геологиялық түсіру және іздестіру жұмыстарын жүргізу туралы негізгі мағлұматтарды; сынамалар мен жыныстардың үлгілерін тасымалдау, этикеттеу, орау және таңдау ережелерін; шлих сынамаларын шаю және таңдау қабылдауын және ережелерін; шлихтерді үрлеу ережелерін; шлихтарда кездесетін, металлдар мен шлихты минералдардың көп концентрациясының орнын;  дала аспаптарының қызмет көрсетуін және пайдалану ережелерін, тау жыныстарының физикалық-механикалық қарапайым қасиеттері туралы мағлұматтар және олардың орын жағдайларын; топографиялық-геодезиялық зондылау және сынама таңдау құралдарын қолдану ережелерін, сақтау және тасымалдауды; геодезиялық белгілердің тағайындалуын; қазандықтарды қазу ережелерін, жолдар мен нысаналарды тазалауды; ормантаксациялау жұмысы туралы негізгі түсініктерді; қолмен және мотобұрғымен бұрғылау технологиясын; мотобұрғылау және бұрғылау құралдарын қолдану ережелерін.

                               

30. Геофизикалық жұмыстардағы жұмысшы

2-разряд

Жұмыс сипаттамасы. Сейсмоқабылдағыштарды орнатуға, элктродтарды аймақтарда және оларды сейсмикалық және электробарлау желілеріне қосуға қатысу. Жұмыс үрдісінде электродтар мен байланыстырғыш желілерді, сейсмоқабылдағыштарды көшіру. Сейсмикалық, электробарлаушы және қосалқы желілердің сымдарын тарқату (жаю). Бандаждар мен изоляцияларды қалпына келтіру, байланыстағы ақаулардың алдын алу. Сейсмикалық костарды дайындауға және  қуаттану желілерін  дайындауға қатысу. Блок-балансты және каротажды жабдықтарды, гравиметрлерді орнатуға қатысу және алаңды дайындау;  түсіру-көтеру операцияларына қатысу. Кернаны  радиометриялық зерттеуде дайындау. Аппаратуралар мен жабдықтарды орнатуда түсіру-тиеу жұмыстарын орындау.

Білуге тиіс: жабдықтар мен құралдарды, аппаратураларды сақтау, тасымалдау және пайдалану ережелерін, құрылғыларын; монтажды құралдармен жұмыс істеу негіздерін.

 

31. Геофизикалық жұмыстардағы жұмысшы

3-разряд

Жұмыс сипаттамасы. Сейсмикалық станцияларда геофизикалық жұмыстарды орындауды, сейсмикалық костарды қосу (өшіру), жерге қосу және қоршауға қатысу.  Электро қуаттарын (бензоагрегаттар, қуаттану құрылғылары, аккумуляторлық батареялар) жүйелеріне қызмет көрсету. Электробарлау станцияларында, жарылғыш пункт станцияларында геофизикалық жұмыстарды орындауға қатысу.  Атылғыш заттарды көшіру және тиеу (түсіру); пассивті зарядтары бар қопарғышты дайындау. Қопарғыш скважиналарын  шаблондау және қалпын тексеру. Қопарғышпен бірге зарядтарды шруфтарға жатқызу, оларды скважинаға түсіру, детонациялаушы жіптерді желіге жатқызу. Бұрғылау –қопарғыш жұмыстарының салдарын ликвидациялауға қатысу. Электробарлау станцияларында байланыстың ақауларын табу және жөндеу. Жерге қону құрылғылары және олардың сапасын тексеру. Электроқуаттаушы жүйелерге қызмет көрстеу (көшіру бензоагрегеттары, аккумулятор батареялары және т.б). Бақылау пунктерінде құралдар мен жабдықтарды орнату.

Білуге тиіс: электробарлау және электросейсмикалық желілердің құрылғыларын, олардың байланыстыру жүйесін станцияларға қосу; бақылау- өлшеуіш құралдарымен жұмыс істеу әдістерін;  электр және радиотехника негіздерін; қағидалы электр және радиосхема түрлерін, қондырғыларын, реттерін, геофизикалық жабдықтарды жинау және қайта монтаждау әдістерін, құрылғылар мен құралдарын;  техникалық қызмет көрсету технологиясы мен ережелерін, геофизикалық аппараттарды, құралдар мен бөлек желілерді реттеу және жөндеу;  дәнекерлеу жұмыстарын орындау тәсілдерін; өлшеуіш құралдарды жөндеу және қолдану ережелерін; жөндеу жұмыстары кезінде материалдар мен техникалық құралдарды сақтау және қолдану ережелерін; радиоактивті көздермен жұмыс істеу ережелерін.

 

32. Геофизикалық жұмыстардағы жұмысшы

4-разряд

Жұмыс сипаттамасы. Сейсмикалық, электробарлаушы және қосалқы желілерді дайындау.  Сейсмоқабылдағыштар мен электробарлаушы қондырғыларды (өткізуші, жайылу және т.б.) қосу және белгілеу, олардың жұмысының жарамсыздығын алдын алу және табу. Сейсмикалық костардың секцияларын, электробарлау желілерін дайындауға қатысу; сейсмоқабылдағыштар таптарын монтаждау. Жерге қосу және қоршаудың түрлі құрылғылары. Бақылау жүйесі дайындалған  нүктелердің аймақтарын іздеу. Гравиметрлерді көлбеу орнату және көшіру. Радиометриялық құралдардың көмегімен жұмыс бақылауларын орындау және жұмысқа дайындау, тексеру. Гравитерлер мен радиметрлердің көрсеткіштерін дала журналдарына тіркеу. Тану белгілерін құрылымы.  Радиометрлердің эталондалуын және сезімталдығын тексеру. Геодезиялық жабдықты ағымдық жөндеу жүргізуге қатысу және профилактикалық қызмет көрсету, қалпын бақылау. 

Білуге тиіс: геофизикалық жұмыстардың түрлеріне сай әдістері мен тапсырмалары туралы негізгі мағлұматтарды; геофизикалық дала жұмыстарын өндірістік процесте орындау технологиясы мен ұйымдастыруды; геофизикалық құралдарды орнату және белгілеу жүйесінің аймақтағы нүктесін бақылау; геофизикалық құралдар мен жабдықтарды сақтау және тасымалдау, қызмет көрсету, пайдалану ережелерін; бақылау-өлшеуіш құралдарымен және монтаждау аспаптармен жұмыс істеу тәртібін, электр тізбектерінің негізгі белгілерін; әдіске сай ( жарылғыш жұмыстарын, жоғары қуатты тоқтармен жұмыс жасау, ионды сәуле шығару) жұмыс жүргізу құрылымын.

 Ескерту. Теңізде геофизикалық зерттеу жүргізуде жұмысшылардың біліктілік тарификациясы бір разрядқа жоғарылайды.

 

33. Таулы жыныстарды  тегістеуші

2-разряд

Жұмыс сипаттамасы. Физика – механика зерттеулері үшін шлифтер мен аншлифтерді  сылу, қайта өңдеу. Нұсқаларын  және олардың жаруын өлшеу.

Білуге тиіс: тау жыныстары мен оларды өңдеудің негізгі физикалық- механикалық негіздерін; абразивті материалдарды қолдану.

 

34. Таулы жыныстарды  тегістеуші

3-разряд

 Жұмыс сипаттамасы. Магматикалық және метоморфты тау жыныстарынан, құрамында 50 % дейін кварц қоспасы бар жыныстардан аншлифтер мен қарапайым шлифтерді дайындау. Тау жыныстарының физикалық-механикалық қасиеттерін оқып білу үшін цилиндрлерді, призмаларды, пластиналарды, кубиктерді тегістеу. Үлгілерді бинттеу және оларды тексеру.  Әйнектің үстіңгі қабатын жабыстыру. Шлифтерді жуу. Шлифтерді микроскоппен тексеру. Жабыстыру құрамдарын жабыстыру.  Қолданылатын құралдарды ағымдағы жөндеу және профилактикалық қызмет көрсету. Жасалған шлифтер есептері мен этикеттеу.

Білуге тиіс: тау жыныстарының физика- механикалық қасиеттерін және оларды өңдеу ерекшеліктерін; шлифтерді өңдеу кезінде қолданылатын (үлгілер) жабдықтар және құралдарды, құрылғыларды пайдалану ережелерін; тегістеуші (абразивті) материалдардың белгілері мен түрлері; жабыстырғыш құралдарды дайындау технологиясын және түрлерін; тау жыныстары өндірісі технологиясын және олардан шлифтерді дайындауды; шлифтерді (үлгі) есептеу және этикеттеу ережелерін; шлифтердің сапасына қойылатын талаптар; шлифтерді дайындау кезінде тау жыныстарын өндіру тазалығы және дәлділік әдістерін.

Қиын және стандартқа сай емес (көлемі 4 шаршы см көп)  шлифтерді дайындау кезінде (үлгілер) шөгінді, аз цементтелген және жарылған жыныстардың, сонымен қатар құрамында 50 % көп кварц бар - 4-разряд.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Осы бөлімде  көзделген жұмысшылар кәсіптері атауларының,

олардың қолданыстағы (2002 жылғы басылым) 

БТБА бойынша  атаулары  көрсетілген

тізбесі

 

 

Р/с №

Осы бөлімге орналастырылған  кәсіптерінің атауы

Раз ряд тар  диа па зоны

БТБА-ның бұрын қолданыста болған шығарылымы бойынша атаулар (2002 ж. басылым)

Раз ряд тар  диа  па зоны

БТБА шыға-рылы-мы- ның №

Бөлімнің қысқар-тылған атауы

1	2	3	4	5	6	7
1.	Топографиялық карталарының түпнұсқасын оюшы	4-6	Топографиялық карталарының түпнұсқасын оюшы	4-6	5	Геоло-гиялық барлау
2.	Топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстарда өлшеуші	2-5	Топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстарда өлшеуші	2-5	5	-‘’-
3.	Каротажшы	4-8	Каротажшы	4-8	5	-‘’-
4.	Каротаждау станциясының машинисі	4-7	Каротаждау станциясының машинисі	4-7		-‘’-
5.	Сейсмикалық сигналдарды  өршітуді орнату машинисі	6	Қозғалмалы сейсмикалық  қондырғының операторы	6	5	-‘’-
6.	Шурф өткізгіш қондырғының  машинисі	4	Шурф өткізгіш агрегаттың машинисі	4	5	Геоло-гиялық барлау
7.	Геодезиялық белгілердің  монтаждаушысы	3-6	Геодезиялық белгілердің  монтаждаушысы Реперші	3-4	5	-‘’-
8.	Элетробарлау станцияларының моторисі	4	Элетробарлау станцияларының моторисі	4	5	-‘’-
9.	Геофизикалық аппараттарды жөндеуші	5-7	Геофизикалық аппараттарды жөндеуші	6	5	-‘’-
10	Миниралдар мен шлихтарды байытушы	2-5	Шлихтарды байытушы	4	5	-‘’-
11	Геологиялық сынамаларды  таңдаушы	4-5	Геологиялық сынамаларды  таңдаушы	4	5	-‘’-
12	Геологиялық сынамаларды  шаюшы	2-5	Геологиялық сынамаларды  шаюшы	2-5	5	-‘’-
13	Геологиялық іздестірулер мен түсірілімдерде алып жүруші	2-4	Геологиялық іздестірулер мен түсірілімдерде алып жүруші	4       2-4	5	-‘’-
14	Геологиялық жұмыстарды орындайтын жұмысшы	2-3	Геологиялық жұмыстарды орындайтын жұмысшы	2-4	5	-‘’-
15	Геофизикалық жұмыстарды жұмысшы	2-5	Геофизикалық жұмыстарды жұмысшы	2-4	5	-‘’-
16	Тау жыныстарын тегістеуші	2-4	Тау жыныстарын тегістеуші	2-4	5	-‘’-

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жұмысшы кәсіптерінің көрсеткіші

 

Р/с  №	Мамандықтардың атауы	Дәреже диапазоны
1.	Топографиялық карталардың  түпнұсқасын өрнектеуші	4-6
2.	Топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстарда өлшеуші	2-5
3.	Каротажшы	4-8
4.	Каротаждау станциясының машинисі	4-7
5.	Сейсмикалық сигналдарды  өршітуді орнату машинисі	6
6.	Шурф өткізгіш қондырғының  машинисі	4
7.	Геодезиялық белгілерді монтаждаушы	3-6
8.	Элетробарлау станцияларының моторисі	4
9	Геофизикалық аппаратураны жөндеуші	5-7
10.	Миниралдар мен  шлихтарды байытушы	2-5
11.	Геологиялық сынамаларды  таңдаушы	4-5
12.	Геологиялық сынамаларды  шаюшы	2-5
13.	Геологиялық іздестірулер мен түсірілімдерде алып жүруші	2-4
14.	Геологиялық жұмыстарды орындайтын жұмысшы	2-3
15.	Геофизикалық жұмыстарды орындайтын жұмысшы	2-5
16.	Тау жыныстарын тегістеуші	2-4

 

 

 

 

 

 

Мазмұны

 

Кіріспе ................................................................................................................. 1

 

«Геологиялық барлау және топографиялық-геодезиялық жұмыстар»

 бөлімі .................................................................................................................. 3

 

Осы бөлімде көзделген  жұмысшылар кәсіптері атауларының, олардың

2002 жылы шығарылған  қолданыстағы  БТБА бойынша атаулары  көрсетілген тізбесі .............................................................................................. 21

 

Жұмысшы кәсіптердің көрсеткіші .................................................................... 23