Қазақстан Республикасы Президентiнiң

11-бап. Республика Президентiнiң  Конституциялық

Кеңеске қатысты өкiлеттiгi

 

Республика Президентi:

1) Конституциялық Кеңестiң  Төрағасы мен екi мүшесiн қызметке  тағайындайды, конституциялық заңға  сәйкес оларды мерзiмiнен бұрын  қызметтен босатуға хақылы;

2) Республика Конституциясының 72-бабында көзделген жағдайларда  Конституциялық Кеңеске өтiнiш  білдіредi;

3) Конституциялық Кеңестiң  шешiмiне толық немесе оның  бiр бөлiгiнде қарсылықтар енгiзедi.

12-бап. Республика Президентiнiң  соттарға

және судьяларға қатысты  өкiлеттігі

 

Республика Президенті:

1) Жоғары Сот Кеңесінің  кепілдемесін негізге ала отырып, Республика Жоғарғы Сотының Төрағасын  және судьяларын қызметке сайлау  және қызметтен босату үшін  Парламент Сенатына ұсынады;

2) Жоғары Сот Кеңесінің  кепілдемесі бойынша жергілікті  және басқа да соттардың төрағалары  мен судьяларын қызметке тағайындайды  және қызметтен босатады.

.

13-бап. Республика Президентiнiң  прокуратура

органдарына қатысты өкiлеттiгi

 

Республика Президентi:

1) Парламент Сенатының  келiсiмiмен Республиканың Бас  Прокурорын бес жыл мерзiмге  қызметке тағайындайды; оны қызметтен  босатады.

2) Бас Прокурордың ұсынысы  бойынша Республика Бас Прокурорының  орынбасарларын қызметке тағайындайды  және қызметтен босатады;

3) әр тоқсанда кемiнде  бiр рет Бас Прокурордың елдегi  заңдылықтың жай-күйi туралы есебiн  тыңдайды.

14-бап. Республика Президентiнiң  Орталық сайлау

комиссиясына қатысты  өкiлеттiгi

 

Республика Президентi:

1) Қазақстан Республикасы  Орталық сайлау комиссиясының  Төрағасын және екі мүшесін  тағайындайды;

2) Орталық сайлау комиссиясы  туралы Ереженi бекiтедi;

3) Орталық сайлау комиссиясы  Төрағасының тағайындалған республикалық  референдумға, Парламент, мәслихаттар  депутаттарын, өзге де жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының мүшелерiн  сайлауға әзiрлiк барысы туралы  және референдум мен сайлау  нәтижелерi жөнiндегi хабарламасын  тыңдайды.

 

15-бап. Республика Президентiнiң  Ұлттық

Банкке қатысты өкiлеттiгi

 

Республика Президентi:

1) Парламент Сенатының  келiсiмiмен Республика Ұлттық  Банкiнiң Төрағасын қызметке тағайындайды; оны қызметтен босатады;

2) Ұлттық Банк Төрағасының  ұсынысы бойынша Ұлттық Банк  Төрағасының орынбасарларын қызметке  тағайындайды және қызметтен  босатады;

3) әр тоқсанда кемiнде  бiр рет Ұлттық Банк Төрағасының  Республика Ұлттық Банкiнiң жұмысы  туралы есебiн тыңдайды.

16-бап. Республика Президентiнiң  Республикалық бюджеттiң

атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiне

қатысты өкiлеттiгi

 

Республика Президентi:

1) Республикалық бюджеттiң  атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп  комитетiнiң Төрағасын және екі  мүшесін бес жыл мерзiмге қызметке  тағайындайды, оларды қызметiнен  мерзiмiнен бұрын босатуға хақылы;

2) Республикалық бюджеттiң  атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп  комитетi туралы Ереженi бекiтедi;

3) әр тоқсанда кемiнде  бiр рет Республикалық бюджеттiң  атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп  комитетi Төрағасының Республикалық  бюджеттiң атқарылуын бақылау  жөнiндегi есеп комитетiнiң жұмысы  туралы хабарламасын тыңдайды.

17-бап. Республика Президентiнiң  әкiмдерге

қатысты өкiлеттiгi

 

Республика Президентi:

1) облыстардың, республикалық  маңызы бар қалалардың және  Республика астанасының әкімдерін  қызметке тиісінше облыс, республикалық  маңызы бар қалалар және астана  мәслихаттарының келісімімен тағайындайды;

2) облыстардың, республикалық  маңызы бар қалалар мен астана  әкiмдерi актiлерiнiң күшiн жояды  не толық немесе iшiнара тоқтата  тұрады;

3) өз құзыретiндегi мәселелер  бойынша әкiмдерге тапсырмалар  бередi және олардың орындалуы  жөнiнде әкiмдердiң есебiн тыңдайды;

4) өз қалауы бойынша  әкiмдердi қызметiнен босатуға, сондай-ақ  облыстардың, республикалық маңызы  бар қалалар мен Республика  астанасының әкiмдерiне тиiстi мәслихаттар  өз депутаттары жалпы санының  көпшілік даусымен сенiмсiздiк  бiлдiрген жағдайда, оларды қызметтерiнен  босатуға хақылы.

4-1) аудандардың, қалалардың (астана мен республикалық маңызы  бар қалаларды қоспағанда), қалалардағы  аудандардың, ауылдық (селолық)  округтердiң, ауылдардың, селолардың (поселкелердiң) әкiмдерiн тағайындаудың  немесе сайлаудың тәртiбiн белгiлейдi.

17-1-бап. Республика Президентiнiң  өзiне тiкелей

бағынатын және есеп беретiн  мемлекеттiк

органдарға қатысты өкiлеттiгi

 

1. Республика Президентiне  тiкелей бағынатын және есеп  беретiн мемлекеттiк органдар  басшыларының өкiлеттiгi жаңадан  сайланған Президент қызметiне  кiрiскен кезде тоқтатылады. Бұл  орайда олар Мемлекет басшысы  осы органдардың басшыларын тағайындағанға  дейiн өз мiндеттерiн атқара  бередi.

2. Республика Президентiне  тiкелей бағынатын және есеп  беретiн мемлекеттiк органдар  басшыларының ұсынуы бойынша  Республика Президентi:

1) осы мемлекеттiк органдар  туралы ережелердi, олардың құрылымы  мен жалпы штат санын бекiтедi;

2) егер Республика Президентi  өзгеше белгiлемесе, Республика Президентiне  тiкелей бағынатын және есеп  беретiн органдар басшыларының  орынбасарларын, осы органдар ведомстволарының  басшыларын қызметке тағайындайды  және қызметтен босатады;

3) аталған мемлекеттiк  органдардың ведомстволарын құрады, таратады және қайта ұйымдастырады.  Егер Республика Президентi өзгеше  белгiлемесе, бұл ведомстволар орталық  атқарушы органдардың ведомстволары  үшiн көзделген мәртебенi иеленедi.

3. Республика Президентi  өзi белгiлейтiн тәртiп пен мерзiмде  Республика Президентiне тiкелей  бағынатын және есеп беретiн  мемлекеттiк органдар басшыларының  аталған органдардың жұмысы туралы  есептерiн тыңдайды.

18-бап. Республика Президентiнiң  республикалық

референдумға қатысты  өкiлеттiгi

 

1. Республика Президентi  конституциялық заңға сәйкес  өз бастамасы бойынша, Парламенттiң,  Үкiметтiң немесе сан жағынан  облыстардың, Республика астанасы  мен республикалық маңызы бар  қалалардың бәрiн бiрдей дәрежеде  бiлдiретiн Республиканың сайлау  құқығы бар кем дегенде екi жүз мың азаматының бастамасы  бойынша республикалық референдум  өткiзу туралы шешiм қабылдайды.

2. Республика Президентi  Парламенттiң, Үкiметтiң немесе  Республика азаматтарының референдум  өткiзу туралы бастамасы бойынша  мына шешiмдердiң бiрiн қабылдайды:

1) референдум өткiзу туралы;

2) референдум өткiзбей-ақ, оның мәнi ретiнде ұсынылып  отырған мәселе жөнiнде Республика  Конституциясына, конституциялық  заңына, заңына өзгертулер мен  толықтыруларды немесе өзге шешiмдi қабылдау қажеттiгi туралы;

3) референдум өткiзу туралы  ұсынысты қабылдамай тастау туралы. Егер Республика Президентi Конституцияға  өзгерiстер мен толықтыруларды  республикалық референдумға шығару  туралы Парламенттiң ұсынысын  қабылдамай тастаса, Парламент  Палаталарының әрқайсысының депутаттары  жалпы санының кемiнде бестен  төртiнiң көпшiлiк дауысымен Парламент  Конституцияға осы өзгерiстер  мен толықтыруларды енгiзу туралы  заң қабылдауға құқылы.

Мұндай жағдайда Республика Президентi бұл заңға қол қояды  немесе оны республикалық референдумға шығарады.

3. Референдум бастамашыларының  келiсiмiмен Республика Президентi  оны өткiзгенге дейiн оның бастамашыларының  өз еркiн неғұрлым анық бiлдiруi үшiн референдумға ұсынылатын  мәселенiң (мәселелердiң) тұжырымын  нақтылауға хақылы.

19-бап. Республика Президентiнiң  өзге де өкiлеттiгi

Республика Президентi:

 

1) жыл сайын Қазақстан  халқына елдегi жағдай және  Республиканың iшкi және сыртқы  саясатының негiзгi бағыттары туралы  ауызша не жазбаша жолдау арнайды.  Егер арнау Парламент сессиясында  жария етiлсе, ол талқыланбайды,  ол бойынша сұрақ қойылмайды;

2) стратегиялық жоспарларды,  республикалық бюджеттi және оның  орындалуы туралы есептi әзiрлеу  тәртiбiн белгiлейдi, мемлекеттiк бағдарламалар  мен стратегиялық жоспарларды  бекiтедi;

3) Республиканың мемлекеттiк  наградаларымен марапаттайды және  құрметтi, жоғары әскери және өзге  де атақтарды, сыныптық шендердi, дипломатиялық дәрежелердi, бiлiктiлiк  сыныптарын бередi; аталған наградалардан,  атақтардан, шендерден, дәрежелер  мен сыныптардан айырады;

4) Қазақстан Республикасының  азаматтығына қабылдау, оны сақтау  және одан шығу, Республика азаматтығын  қалпына келтiру туралы шешiм  қабылдайды;

5) саяси баспана беру  мәселелерiн шешедi;

6) азаматтарға кешiрiм  жасауды жүзеге асырады;

7) Республика Мемлекеттiк  хатшысын қызметке тағайындайды  және қызметтен босатады, оның  мәртебесi мен өкiлеттiгiн анықтайды;

8) ұлттық валютаның қолданылу  тәртiбiн, мерзiмi мен шарттарын  белгiлейдi;

9) Президент Әкімшілігін  жасақтайды; Республика Президентіне  тікелей бағынатын және есеп  беретін өзге де мемлекеттік  органдарды құрады, таратады және  қайта құрады;

10) Қауіпсіздік Кеңесін  және өзге де консультативтік-кеңесші  органдарды, сондай-ақ Қазақстан  халқы Ассамблеясы мен Жоғары  Сот Кеңесін құрады;

11) Мәслихат өкілеттіктерін  мерзімінен бұрын тоқтатады;

12) Республика Конституциясына  және заңдарына сәйкес басқа  да өкiлеттiктердi жүзеге асырады.

III тарау

Қазақстан Республикасы Президентiнiң  актiлерi

 

20-бап. Республика Президентi  актiлерiнiң нысандары

 

1. Республика Президентi  Қазақстан Республикасының бүкiл  аумағында мiндеттi күшi бар  жарлықтар мен өкiмдер шығарады.

2. Республика Конституциясының 53-бабының 4) тармақшасында көзделген  ретте Президент заңдар шығарады, ал Конституцияның 61-бабының 2 тармағында  көзделген ретте заң күшi бар  жарлықтарын шығарады. Парламент  пен оның Палаталарының құзыретiне  енбейтiн өзге жағдайларда Республика  Президентi заңға тәуелдi актiлер  - жарлықтар және өкiмдер шығарады.

3. Республика Президентi  қол қоятын Парламент актiлерi, сондай-ақ Үкiмет бастамасымен  шығарылатын Президент актiлерi, тиiсiнше осы актiлердiң заңдылығы  үшiн заңдық жауапкершiлiк жүктелетiн  Парламенттiң әр Палатасы Төрағаларының  не Премьер-Министрдiң алдын-ала  қолдары қойылып тиянақталады.

4. Республика Президентi  тиiстi Жарлықтар мен өкiмдер шығаратын  мәселелер тiзбесi осы Конституциялық  заңның 21 және 22-баптары бойынша  анықталады. Қажет болған жағдайларда  Республика Президентi өз өкiлеттiктерiн  жүзеге асыру кезiнде өзiнiң  тиiстi өкiлеттiктерiнiң қандай акт  нысанында, Жарлық немесе өкiм  нысанында жүзеге асырылатындығын  дербес анықтай алады.

21-бап. Республика Президентiнiң  жарлықтары

 

1. Республика Президентiнiң  жарлықтары Республика Конституциясы  мен заңдарының негiзiнде және  соларды орындау үшiн шығарылады.

2. Республика Президентiнiң  жарлықтарымен:

1) Президенттiң Республика  Президентiнiң актiлерiн шығаруды  талап ететiн конституциялық өкiлеттiгi  жүзеге асырылады;

2) мемлекеттiк билiктiң  барлық тармақтарының келiсiмдi жұмыс  iстеуiн және өкiмет органдарының  Қазақстан халқы алдында Конституциямен  және заңдармен белгiленген жауаптылығын  қамтамасыз ету мәселелерi шешiледi;

3) Парламенттiң заңдық  құзыретiне кiрмейтiн, сондай-ақ  Үкiмет пен басқа да мемлекеттiк  органдардың заңмен белгiленген  құзыретiне жатпайтын мәселелердi құқықтық реттеу жүзеге асырылады;

4) Қазақстан Республикасының  экономикалық және әлеуметтiк-саяси  дамуының стратегиялық мәселелерi  бойынша шешiмдер қабылданады.

3. Республика Президентi  шығаратын жарлықтардың ғана  нормативтiк құқықтық акт күшi  болады.

22-бап. Республика Президентiнiң  өкiмдерi

 

1. Республика Президентiнiң  өкiмдерi Конституцияның, заңдардың  және Президент жарлықтарының  негiзiнде және соларды орындау  үшiн шығарылады.

2. Республика Президентiнiң  өкiмдерiмен:

1) әкiмшiлiк-өкiмдiк, жедел  және жеке сипаттағы мәселелердi шешу жүзеге асырылады;

2) Республика Президентiнiң  құзыретiне сәйкес конституциялық  мәртебесi жоқ лауазымды тұлғалар  қызметке тағайындалады және  босатылады.

23-бап. Республика Президентiнiң  актiлерiн дайындау

және оларды Президенттiң  қарауына енгiзу

 

1. Республика Президентi  актiлерiнiң жобаларын дайындауды  мыналар жүзеге асырады:

1) Президент Әкімшілігі  және Республика Президентіне  тікелей бағынатын және есеп  беретін өзге де мемлекеттік  органдар;