Персоналды басқару

 

   Бұл кестеде кәсіпорындағы жалпы  адамдарға әр түрлі белгілері бойынша жіктеу жасалған. 

   Кәсіпорын  сәйкесінше бөлімдерден және бөлімшелерден  тұрады. Оның кәсіпорынның жұмыс жүргізуіне қажетті мамандар, қызметкерлер мен жұмысшылары бар. Оны кестеден толығырақ көруімізге болады.  

   Кесте 3 - Кәсіпорындағы бөлімдері бойынша осы ағымдағы 2009жылдағы қызметкерлер мен жұмысшылардың саны 

 

   Осы кестеден кәсіпорын қандай бөлімшелерден  тұратынын және олардың ішінде қанша  адам жұмыс жасайтынын көреміз. Сонымен қатар бұл кәсіпорындағы жалпы адамдарды қызметкерлер және жұмысшылар деп бөліп қарастырсақ, онда жұмысшылар саны басым, яғни олар 673 адам болса, қалған 50 – ден астам адамы қызметкерлерден тұрады. 

 2.2 “САЯ” ЖШС экономикалық - шаруашылық жағдайын талдау

       

   Нарықтық  қатынастары жағдайында кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың маңызы өте зор. Бұл кәсіпорындардың  тәуелсіздікке ие болуымен сондай-ақ олардың меншік иелері, жұмысшылар, коммерциялық серіктестіктер және де басқа контрагенттер алдында өзінің өндірістік-кәсіпкерлік қызметінің нәтижелері үшін толық жауапкершілікте болуына байланысты.

   Кәсіпорынның  қаржылық жағдайы осы кәсіпорынның белгілі бір кезеңдгі қаржылық тұрақтылығын және оның өз шаруашылық қызметін үздіксіз жүргізу мен өзінің қарыз міндеттемелерін  уақытылы өтеуі үшін қаржылық ресурстарымен қамтамасыз етілуін көрсетеді.

   Кәсіпорынның  қаржылық тұрақтылығы бұл – бұл  тәуекелділіктің мүмкін болатын  денгейде төлем қабілеттілігі мен  несие қабілеттілігін сақтай отырып,             табысты өсіру негізінде қаржыны  тарату, пайдалану арқылы кәсіпорынның дамуын көрсететін қаржы ресурстарының жағдайы.

     Енді “САЯ” ЖШС кәсіпорынның қаржылық жағдайын қарастырып өтетін болсақ, ең алдымен кәсіпорынның активтеріне тоқталайық. 
 
 

Кесте 4 – Кәсіпорынның активтері

 

   Осы кестені талқылап кететін болсам, онда кәсіпорынның активтері, яғни қысқа мерзімді, ұзақ мерзімді, міндеттеме мен капитал, ұзақ мерзімді міндеттемелер, капитал және олар бойынша жыл басындағы мен жыл соңындағы салыстырулар көрсетілген.

   Бірінші, қысқа мерзімді активтердің жалпы жинағы жыл басында 8 059 558 425,07 тг құраса, ал жыл соңында ол 11 259 779 199,81 тг құраған, яғни қысқа мерзімді активтердің мөлшерінің өскенін байқаймыз.Ал ұзақ мерзімді активтер бойынша жыл басында 1 215 827 367,67тг құраса, ал жыл соңында 2 925 906 333,95 тг болған, яғни 2 есеге ұлғайған. Жалпы қысқа мерзімді активтер мен ұзақ мерзімді активтердің балансы  жыл басында 9 275 385 792,74 тг болса, ал жыл соңында 14 185 685 533,76 тг болған.

   Келесі, бұл міндеттеме мен капитал бойынша қысқа мерзімді міндеттемелердің жалпы жинағы жыл басында 9 118 148 877,16 тг құраса, ал жыл соңында 14 205 341 004,79 тг болған. Ал капитал жинағы жыл басында 157 236 915,58 тг құраған. Жалпы міндеттеме мен капитал, ұзақ мерзімді міндеттемелер және капитал бойынша баланс жыл соңында 14 185 685 533,76 тг құраған.

      

   Кесте 5 - Пайда мен шығындар бойынша есептеу нәтижесі

                                                                                                        

 

   Бұл кестеде кәсіпорынның пайдасы мен  шығындары туралы мәлімет берілген. Сонымен қатар кәсіпорынның 2 жыл ішіндегі пайдасы мен шығындарына салыстырмалы түрде талдау жасалған. Бұл кәсіпорынның биылғы жылғы жалпы пайдасы шығынынан өте аз, яғни баланс тепе – теңдігі жоқ. Кәсіпорындағы осы жылғы шығынды есептемегендегі жалпы пайданың көлемін есептейтін болсақ, ол 9 282 471 437.00 тг құраса, алдыңғы жылы 2 730 753 015,67 тг құраған. Яғни осы жылы пайда көбірек болған. Ал кәсіпорынның шығынын есептеп, одан қалған пайданы анықтайтын болсақ, алдыңғы жылы 2 283 339 261,34 тг құраса, осы жылы 10 204 367,78 тг құрап отыр. Яғни осы жылғы шығынның барлығын есептегеннен кейінгі қалатын пайда әлдеқайда төмендеп отыр.

   Жалпы 2 жыл бойынша салыстырып көретін  болсақ, ағымдағы жылғы жалпы пайдаға қарағанда, алдындағы жылғыдағы жалпы пайда сомасы көбірек. Өйткені кәсіпорынның ағымдағы жылғы шығындардың көлемі былтырғыға қарағанда көбірек болып отыр, яғни кәсіпорын көп шығынға кіріп отыр. Соның салдарынан биылғы көрсеткіштің нәтижесі төмендеп отыр. Кәсіпорын дағдарыс жағдайынан өтсе де, дағдарыстың салдарынан осындай шығынға кіріп отыр деп ойлаймын.  
 

   2.3 “CАЯ” ЖШС  басқаруды ұйымдастырудағы талдау. 

   “САЯ” ЖШС – Қазақстандағы құрылыс кәсіпорындары арасындағы алдыңғы қатарлы кәсіпорын болып табылады. Бұл кәсіпорын өзінің ұзақ жылға құрған стратегиясы бойынша қазіргі уақытта өз жұмысын атқарып келеді.

   Кәсіпорынның  миссиясы – барлық нормитвтік талаптарға сай және тапсырма берушілердің тапсырмасын орындауда, құрылыс обьектілерінің тұрғын – үй, әлеуметтік және өнеркәсіптік жағынан тағайындау.

   Кәсіпорынның  міндеті  – неғұрлым тиімді жұмыс  жасап, кәсіпорынның беделін көтеру.

   Кәсіпорынның мақсаты – Қазақстан Республикасындағы нарық жағдайындағы құрылыс саласын дамыту, сонымен қатар ұйымының пайдасының тұрақты өсуі мен қызметкерлерді табыстарымен қамтамасыз ету.

   Бас мақсатын жүзеге асыру үшін ЖШС саясаты  мынаған бағытталған:

• Құрылыс обьектілерінде жаңа әдістер мен технологияларды тұрақты жетілдіру,
• Қызметкерлердің өнерлік әрекетінің дамуына,
• Қызметкерлердің білім сапасынының үздіксіз өсуіне,
• Дәстүрлі құрылыс әдістеріне жаңа перспективалық өңдеулерді, басқару және инновациялық технологияларды қолдану,
• Өздеріне алынған міндеттемелерді жедел орындау жылдамдығы,
• Жұмыстардың сапалы орындалуына, неғұрлым еңбектің қолайлы жағдайын жасау,
• Тұрақты әрі өзара тиімді отандық және шетелдік компаниялармен қарым – қатынас жасай отырып, ақпараттармен алмасып, ортақ құндылықтар жасау,
• Негізгі сенімді айғақтар мен толық алынған мәліметтер бойынша шешім қабылдау.

   Әрбір ұйым ішіндегі қызметкер өз жұмысы бойынша білікті маман және өз ісінің сапалы болуына жауапты. Сонымен қатар өз жұмысында қолданған әдістер үшін жауапты болып табылады.

   Басқарушы сапаны қамтамасыз ету бойынша есеп және міндетті, олардың жүзеге асырылуын  анықтайды.

   Осы кәсіпорынның мақсаты мен міндеттерін  жүзеге асыру ЖШС директорлар  кеңесінің қолында:

   Нысанов А.Т – 2005 жылдан бастап “САЯ” ЖШС – нің төрағасы.

   Суйенбаев Т.М – 2005 жылдан бастап “CАЯ” ЖШС – нің бас директоры.

   Айтасов М.А, Сейсенов А.С, Бегеев С.Е, Тулегенов  С.А – 2005 жылдан бастап “САЯ” ЖШС–нің Директорлар кеңесінің мүшесіндегі орынбасарлары

болып қызмет етеді.

   “CАЯ” ЖШС–да кәсіпорынды басқаруға жаңа әдістер әзірлеу және енгізу жұмыстары осы уақытта дейін алі жүріп жатыр. “САЯ” ЖШС – нің  кәсіпорынды басқару  жүйесі мен негізгі мүдделі тараптардың, қарым – қатынас жасайтын басқа кәсіпорындар қызметкерлерінің құқықтары мен заңды мүдделерін сыйлауға, сонымен қатар меншік және зайымдық капиталының құнын төмендетуге және кәсіпорынның пайдасын ұлғайтуға бағытталған. 
 
 
 

   2.4 “САЯ” ЖШС қаржылық менеджментін жетілдіру жолдары 

   Құрылыс кәсіпорындары басшылары  мен  менеджерлері алдында  қаржы ресурстарын тиімді пайдалану мәселесіне көбірек көңіл бөліне бастады. Өйткені кәсіпорындар қызметін жоспарлауға алдын қолданылған көрсеткіштер мен процедуралардың, мысалы, кәсіпорын ішінде жасалатын жұмыстардың өзіндік құнының жоғары болуы салдарынан жеңісті бәсекелестікке әкелмейтіндігі анықталады  және   бәсекелестердің  пайда болуы  дәстүрлі пайданы алуға кедергі келтіріп қана қоймайды, сонымен қатар кей жағдайларда пайданы ең төменгі деңгейге дейін жеткізеді.

    Кәсіпорынның жағдайы аппаттық деңгейге жеткенде қаржылық жағдайды жетілдірудің жолдарын іздестіру қажет, ал табылмаған жағдайда кәсіпорынды жою туралы шешім қабылдауға мәжбүр болады.

   Бұл жағдайда бірегей халықаралық стратегияға  өту керек, көптеген елдердің келісілген әрекеті және осы негізде бірнеше  міндеттемелерді қабылдау, интеграциялық негізде әлемдік экономиканың тиімді дамуына қолдау жасайды.

     Кәсіпорында қаржылық басқару жүйесін жетілдіру, шығындарды төмендету, қаржы ресурстарын тиімді пайдалануды басқарудың қажеттілігін кәсіпорын басшылары мен менеджерлері тез түсінеді. Бұл жерде туындайтын мәселе біреу ғана, ол осы шараларды қалай жүзеге асыру жолдарын қарастыруды талап ету, есептеу жолдарын жетілдіру. Өнімнің өзіндік құнын есептеу жолдарын жетілдіру, қолда бар қорлар бар жағдайында  сатып алу көлемін қалай жоспарлау керек, қандай процестерді жетілдіруге ең алдымен қаражаттарды инвестициялау керек және т.б.  осындай басты мәселелерді шешу кәсіпорын үшін өте маңызды болып табылады.