Бизнес жоспар

Бұл корпорация өз кезегінде 548,8 млн. АҚШ доллары Банктiң қатысуымен 1 396,8 млн. АҚШ доллары сомасына 37 инвестициялық жобаны, оның iшiнде 465,7 млн. АҚШ доллары Банктiң қатысуымен 1 282,8 млн. теңге АҚШ доллары сомаға Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын iске асыру шеңберiнде 26 жобаны қаржыландыруды мақұлдады. Банк қызметiнiң басынан бастап мақұлданған инвестициялық жобалар бойынша игеру 326,9 млн. АҚШ долларын, оның iшiнде Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын бекiткен сәтiнен бастап 266,4 млн. АҚШ долларын немесе игерудiң жалпы көлемiнiң 81,5 %-ын құрады. 2008 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша банктің мақұлдауымен 442,6 млн. АҚШ доллары кредит беру көлемiмен жалпы сомасы 1 230,5 млн. АҚШ доллары 26 жоба iске асыру сатысында, 115 млн. АҚШ доллары сомасына инвестициялық жобалар бойынша 75,2 млн. АҚШ доллары сомасына 5 кредиттiк келiсiм қол қою сатысында. Банктiң қаржыландыруға мақұлданған инвестициялық жобаларға қатысуының салалық құрылымы: электр энергиясын, газ және су өндiру мен бөлу (22 %), көлiк және байланыс (жалпы көлемiнiң 17 %-ы), тоқыма және тiгiн өнеркәсiбi (15 %), химия (13%), өзге де металл емес минералдық өнiмдер өндiру, құрылыс материалдарын өндiру (12 %), машина және жабдықтар өндiру (9 %) және тамақ өнеркәсiбi (3 %) және экономиканың басқа да салалары (9%).

 

 

 

Қорытынды             

 Бизнес жоспарынсыз бірде-бір  өндіріс орындары жұмыс жасай  алмайды. Кез-келген кәсіпорынның  немесе өндіріс орындарының жоспары  мен өзіндік қаржысы болады. Міне, осыларға бақылау мен жоспарлаудың  жүруі қазіргі кезеңде қатты  назар аударуда.

Ғылыми негіздігін қаржы саясатын тиімді қаржы механизмін қалыптасытыруға  жәрдемдесу қаржылық бақылаудың мақсаты  болып табылады. Қаржылық бақылау  мен қаржылық жоспарлауға баға беру саясаты Қазақстан Республикасы аумағында жүргізіледі. Бағаның қалыптасуы қаржылық басқарудың екі аспектісінің жүргізілген жұмыстарына сай келеді. Қаржылық жоспарлаудың жұмыстарын келесі бағыттарда жетілдірген жөн:             

-облыс және аудан аумағында  қалыптасатын қаржы ресурстарының  жалпы көлемін анықтау;             

-аймақтардың минималды бюджеттік  қамтамасыздандыру нормативтерін  ары қарай жетілдіру;             

-жеке бюджеттік қаржылардың  төменгі шекті деңгейін анықтау;              

-аймақтардың құқықтары мен  міндеттерін, соның ішінде жергілікті  деңгейдегі сыртық қаржылық бақлау  мәселелерін реттейтін нормативтік  құжаттармен жұмыс жасау.                      

Қаржы-ақша және қаржы ресурстары мен қорларын құру және пайдалану  үдерсіндегі экономикалық қатынастарды айқындайтын экономикалық категориялардың  маңызды бір бөлігі болып табылады.              

 Бизнес жоспарлаудың қазіргі  кезеңде ерекше әдістер мен  тәсілдер, сондай-ақ оны ынталандыру  және санкциялар көмегімен арнайы  аппарат жүзеге асырады. Қаржы  қатынастарының сыныптамасына сәйкес  саласы бойынша екі обьектіні  жіктеуге болады: шаруашылық жүргізуші  субьектілердің қаржысы мен мемлекет  қаржысы. Сәйкесінше олардың басқару  обьектілеріне мыналар жатады: қаржылық  бақылау мен қаржылық жоспарлау.  Бақылау функциясы қоғамдық өндіріс қажеттіліктеріне сәйкес бюджет қорларын сандық ара қатынаста бөлумен сипатталады. Негізінде қаржы жоспарын әлеуметтік-экономикалық үдерістерді реттейтін механизм ретінде де  қарастыруға болады. Мәселен, коммерциялық әрекеттің мақсаты табыс табу болып саналады. Оның жоспарлық принципі қаржылық қызметі, оның параметрін өндірістердің мақсаттары мен міндеттері көзделген тәртіптері, кезектілігі және орындалу мерзімі тұрғысынан есептеу арқылы алдын ала қаржысын білдіреді.              

 Қорытындылай келе қаржылық  жоспарлау экономика үшін тиімді  элементтер екені анықталды. Мемлекеттің  қалыптасуы үшін қаржылық бақылау  мен жоспарлаудың қазіргі кезде  тиімділігі артып отыр. Қаржылық  жоспарлау маңызды орынға ие. Ол қаржы, еңбек, материалды  ресурстардың теңдігін, өндірістік  және қаржылық көрсеткіштердің  табыстар мен шығындардың ұлттық  шаруашылықтың барлық деңгейіндегі  қаржы жоспарларының өзара байланысын  қамтамасыз етеді. Қаржы жоспарларының  орындалуын бақылау қызметі кәсіпорын  немесе шаруашылық қызметінің  барлық кезеңінде жүргізіледі.             

 Жалпы қорытындылай келе  бизнес жоспары болмаса кәсіпорын  шаруашылығында айтарлықтай даму  да болмас еді. Осыған орай  кәсіпорынның шаруашылығындағы  бизнес жоспардың тиімділігін  арттыру негізінде мынандай ұсыныстар  ұсынылды:

-         бизнес жоспардың қажеттілігі мен тиімділігін арттыру;

-         кәсіпорын шаруашылығындағы бизнес жоспардың маңыздылығын көрсету;

-         бизнес жоспарды құру мен жүзеге асыру негіздері; 

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер

1.                  Р. Елшібаев Кәсіпкерлік негіздері  Алматы, 2009

2.                  Г. Әбдікерімова «Кәсіпорын экономикасы» 2008 ж

3.                  Н.Әлжанова «Қаржы менеджменті»  2008

4.                  К. Балабанов Қаржылық менеджмент  Алматы, 2004

5.                  И. Балабанов  Шаруашылық субьектілердегі қаржыны жоспарлау мен талдау   Москва, 2003

6.                  В. Грузинова Кәсіпорын экономикасы  Алматы, 2003

7.                  А. Қ. Мейірбеков, Қ. Ә. Әлімбетов Кәсіпорын экономикасы  Алматы, 2003

8.                  Г. Жолдаспаева Кәсіпорын экономикасы  Алматы, 2003

9.                  К. Дүйсенбаев «Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау» Алматы, 2005

10. Н. Л. Зайцев Өндiрiстiк кәсiпорындар  экономикасы   Қосымша оқулық   Алматы, 2005

11. И. Сергеев Сергеев Кәсiпорын экономикасы. Қосымша оқулық.- М: Қаржы және статистика, 2002 жыл

12. Фирманың экономикалық стратегиясы,  қосымша оқулық. 1 А.П. Градов  бойынша. – М: Арнайы әдебиет , 2004

Бизнес-жоспардың  атқаратын қызметі

 

Адамзаттың хайуанаттан  айырмашылығы алдағы істейтін жұмысын, ой, қимылын алдын-ала ойластырып жоспарлап алады. 
Біздің Қазақстанда экономикалық реформа жүргізген жағдайда - нарықтық экономикаға көшуде өрескел қателіктер болды. Оның болу себебі алдын ала ойластырылып жоспарланбағанның салдарынан. 
Советтік экономикада жоспарлау халық 
шаруашылығын баскарудың басты құралы болды. Ол әдісті бүкіл алдыңғы қатардағы капиталистік елдер қолданып дүниежүзілік дағдарыстан құтылды. 
1994 жылы Жапонияның миллиардері Хираса Теравами Қазақстандағы жағдаймен танысып былай деген: "Біз сіздерден ештеңе түсіне алмадық. Біз уақытында сіздің жоспарыңызды алып оны икемді нұсқаулармен толықтырдық, ол біздің елде жемісті жүмыс істеуде. Ал енді қарасақ, сіздер жоспардан бас тартыпсыңыздар. Уақытында сіздер ақылды болдыңыз, ал біз, жапондықтар, ақымақ болдық. Енді біз ақылды болдық, ал сіздер бес жасар сәбиге ұқсап кетіпсіңіздер." Хираса Теравами айтқандай қазіргі жағдайда біздің Қазақстан Рсспубликасы қайтадан ұлттық шаруашылықты стратегиялық болжау мен жоспарлауды қолға алу басты бағыт болып табылады. Сондай-ақ кәсіпкерлік жағдайда алдын-ала мүқият болжап жоспарламай жұмыс жасау мүмкін емес. 
Кәсіпкерлік іске көпшілігі жоспарлау керегі жоқ деген ұғымға келеді. Ол мүлдем дұрыс емес. Нарық жағдайында жоспарлау керек. Біздің социалистік шаруашылық жүргізу жағдайында жоспарлау жоғарыдан басталып дүректива (фр. латын сөздері - бағыттау, яғни бұйрық, басшылық нұсқау) ретінде беріліп жергілікті жағдай ескерілмеді, ресурстарды тиімді пайдалануға ынталандыруға көңіл көп аударылмады, басшылардың, кәсіпкерлердің инициативасын кең пайдалана алмады. Мүндай жоспарлау нарық экономикасына мүлдем қарсы. 
Қазір инициативаға толық мүмкіндік берілген жағдайда өз бетімен жоспарлау кең қолданылуы тиіс. Ойлаған ойдың негізделуін және күтілген қортындының берік болуын іске асыру үшін шет елдер тәжірибесі және логика кәсіпкерлік істі жоспарлау керек екендігін көрсетеді. Егер кәсіпкер, мысалы, өз алдына жеке фирма құрғысы келсе, жаңа өнім өндіруді ұйымдастырғысы келсе бизнес-жоспар жасауы керек. Бизнес-жоспар - бұл жоспарлау құжаты, мұнда бизнестің (ойлаған істің) барлық мүмкіндіктері талданады және фирма, компанияларды басқаруда бар мүмкіндіктерді пайдалануға қажетті жолдарын анықтайды. 
Бизнес-жоспардың маңызы мынада:  
- кәсіпкердің бір істі істеуге өз қаражаты жетпейді, тіпті жоқ болуы да мүмкін, ал ол қаражат басқа адамдарда. Осы қаражаттарды жинастырып жүмсау үшін, ол өзіне серіктестер, инвесторлар іздейді. Ақшаны бере қою оңай емес. Сондықтан істейтін істің пайда келтіретінін, өндірген өнімнің нарықта өтетіндігіне серіктестер мен инвесторларды иландыруы керек. Ол жүмысты Бизнес-жоспар орындайды: 
- серіктестер мен инвесторлар болашақ өндіріске, оның көмегіне және нарықтағы потенциалына (қуатына), баға деңгейіне, өнімді нарыққа қозғау әдістеріне, болашақ алынатын пайда молшеріне т.б. көрсеткіштерге аса көңіл аударады;  
- бизнес-жоспарды жасаушы кәсіпкер, фирма немесе компания өндірістік финанстық көрсеткіштер ғана емес, болашақ серіктестіктерді, инвесторларды осы істі атқаратын кадр потенциалының және материалдық ресурстардың жеткілікті екеніне шандыруы керек. Құрылатын үйым өзінің мүмкіншілігін сауатты және тиімді үйымдастырып болжамды бизнесті үйлестіріп және басқара алатынын көрсетуі тиіс; бизнес-жоспарды жасақтағанда тиянақты, нақты көрсеткіштермен логикалық үйлесімділік және шанымдылық болуы керек. Оны оқитын ақша-қаражаты бар кісілер тек қана тиянақты цифрларға олардың шанымды есептелгеніне көңіл аударады. Бизнес деген ағылшын сөзі - пайда беретін қандай да болмасын экономикалық іс. Бизнес-жоспардың басты міндеті пайда табу, сондықтан мүны кәсіпкерлік іс жобасының жоспары деп қарау керек. 
 
Бизнес-жоспар жасаудың объективтік қажеттілігі 
 
Бизнес - жоспарда болашақта мүмкін болатын және практикалық іске асатын кәсіпкерлік істің жобасы белгіленген мақсатқа жету жолдары көзделеді. Бұл негізінде бір істі істеуде және осы арқылы пайда табуға бағытталған жоспар-бағдарлама, яғни ойланған істі жүзеге асыру үшін жоспарлы үйымдастыру шаралар жүйесі. 
Бизнес жоспардың объективтік қажеттілігі мына жағдайлармен байлапысты: алға қойылған мақсатты іске асыру үшін потенциалды мүмкіндіктерді ескеру арқылы стретегиялық және тактикалық іс-әрекеттерді жасақтау. Ол ағымдағы және болашақ жоспарлар арқылы іске асады; 
- кәсіпорынның әлсіз және күшті жақтарын және жоспарлы бизнесіне сын көзбен қарау; 
- дүние жүзілік практикада алдын ала жасалған объективті жоспар болмаса істе сөттілік күту мүмкін емес.