ҚР бойынша маркетингтік зерттеу тұтынушыларының тізімін жасау

ҚР  бойынша маркетингтік зерттеу тұтынушыларының  тізімін жасау

Маркетингтік  зерттеулер дегеніміз – компанияның басқару шешімдерін дұрыс қабылдау мақсатында, алдына қойған маркетингтік міндеттерге сәйкес ақпарат жинау, өңдеу және мәліметтерді талдау мен қорытындылар ұсыну.

Маркетингтік  зерттеулердің міндеттеріне мыналар  жатады: фирманың нарықтағы бәсекелестік позициясын анықтау, оның өткізу және баға саясатын, тауарды нарыққа жылжыту  мәселелерін бағалау, тұтынушылардың мінез-құлқын зерттеу, олардың талғамдарын анықтау, нарықтың әлуетті мүмкіндіктерін зерттеу, сатып алушылардың жаңа тауарға деген әсерін, бәсекелестер тауарларын, макроортаны талдау.

Маркетингтік  зерттеулер – бұл тұтынушылардың талғамдары мен талаптарын зерттеуге  бағытталған фирманың маркетингтік әрекетінің маңызды түрінің бірі. Мұндай зерттеулерді кәсіпорындар маманданған және консалтингтік фирмаларға тапсырыс жасау арқылы немесе өзінің маркетингтік бөлімдерінің күшімен өткізеді. АҚШ компанияларының 75%-ында осындай бөлімшелер бар, онда маркетологтар, статистер, бағдарламашылар, әлеуметтанушылар, психологтар жұмыс істейді. 

Қазақстанда маркетингтік зерттеулерді көптеген маманданған  компаниялар жүргізеді. Оларға жататындар: БРИФ әлеуметтік және маркетингтік зерттеулер агенттігі, «Gallup Media Asia», «Amer-Nielsen», BISAM, Сиар, Cessi Kazakhstan, Sange Resarch, IGM, Комкон-2 Евразия, Эксперт Консалт және тағы басқа компаниялар Бұл ұйымдарға қаржылық мүмкіндіктері бар қазақстандық кәсіпорындар тапсырыс жасайды. Мысалы, «Amer-Nielsen» фирмасының жылдық айналымы 9 млрд доллардан астам болса, Қазақстандағы маркетингтік зерттеулерді жүргізетін компаниялардың бір жылғы айналымы – 700-800 мың $. 

Отандық кәсіпорындардың  көпшілігі зерттеулер жүргізудің қажеттілігін әлі түсіне бермейді. Сондықтан Қазақстан  нарығында осындай тапсырыстардың 80%-ы шетелдік компаниялар үлесіне  тиіп отыр. Солай бола тұрса  да маркетингтік зерттеулердің бағасы Қазақстанда  Ресейдегіден 1,5-2,0 есе, ал Еуропадағыдан 5-10 есе төмен. Соған қарамастан, кәсіпорындар мен ұйымдарда маркетингтік зерттеулер кеңінен қолданылып жүрген жоқ. Мысалы, Жапонияда шоколадты тұтыну талғамдарын пікір сұрау әдісімен зерттеу  (750 адамға 40 минутта пікір сұрау жүргізу) 63 мың доллар, АҚШ-та – 62,7 мың, Батыс Еуропада – 36 мың, Орталық Еуропада – 14 мың доллар, Қазақстанда – 10 мың доллар тұрады.

Ең қымбат маркетингтік зерттеулер жүздеген миллион долларға дейін жетеді, «Фордтың» «Эдселл» автомобилін шығаруына байланысты шығынға ұшырауы 250 млн доллар, жоспарлауы мен зерттеулері дұрыс болмауына байланысты «Конкордтың» шығындары 3000 млн доллар болды. 

Маркетингтік  зерттеулерде статистика, эконометрия, математика, әлеуметтану, психология сияқты әр түрлі ғылымдар әдістемелері қолданылады. 

Қазақстандық  компаниялардың зерттеушілік қызметі 

Қазақстандық  компаниялардың маркетинг  жағдайының  сипаттамасы 

Кесте мәліметтерінен көрініп тұрғандай, нарыққа бейімделген  компанияларда маркетингтік зерттеулер өз күшімен және маманданған ұйымдарды тарту арқылы жүргізіліп, маркетингтік жоспарлар құрылады. 

Маркетингтік  зерттеулер жүргізуді қолданатын Қазақстан  Республикасының ірі кәсіпорындары, кестеде көріп тұрғанымыздай, мыналар  болып келеді:

• «Филип Моррис»
• «ФудМастер»
• «Рахат»
• «Асем-ай»
• «PRG Bottlers»
• «Алматы шайы»
• «Беккер және к»
• «Қарағанды конфеттері»
• «Бахус» т.б.