Корпоративтік салықтық жоспарлау

 

 

Курстық жұмыс

Тақырыбы: “Корпоративтік салықтық жоспарлау ”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Астана 2013

Жоспар

 

КІРІСПЕ

1 КОРПОРАТИВТІК  ТАБЫС САЛЫҒЫНЫҢ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ  ОНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ

1.1 Корпортивтік табыс салығының түсінігі

1.2 Корпоративтік табыс салығын төлеушілер және оны есептеу тәртібі

2 КОПОРАТИВТІК  САЛЫҚТЫҚ ЖОСПАРЛАУ

2.1 Корпоративтік салықтық жоспарлаудың теорилық негіздері

2.2 Корпоративтік  салықтық жоспарлаудың әдістері

ҚОРЫТЫНДЫ

ӘДЕБИЕТТЕР  ТІЗІМІ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

Салықтар  мемлекеттің құрылуымен бірге пайда  болады және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Қандай да бір мемлекет тек қана белгіленген  меншік қаржылық базаға ие болған кезде  қызмет атқаруы мүмкін.

  Нарықтық жағдайда мемлекеттік  кірістердің қайнар көзі болып  салықтар табылады. Оны заңды  және жеке тұлғалар белгілі  бір мөлшерде белгіленген мерзімде  міндетті төлем ретінде мемлекетке  төлейді.

 Мемлекет  өзіне ақша қаражаттарын әр  түрлі тәсілдермен табады.

  Кейбір жағдайларда, ол иемденушіден  мемлекетке ерікті түрде ақшаны  беруде негізделетін тәсілді  қолдану мүмкін. Бұндай тәсілдің  классикалық мысалы – мемлекеттік  борыш (ішкі және сыртқы). Басқа  жаѓдайларда, мемлекетпен аќшаны  табу, оларды мәжбүрлі алу жолымен  іске асырылады. Бұл жерде классикалыќ  мысалы болып салыќтар табылады.

Қазақстан Республикасының Салық Кодексіне  сәйкес елімізде салықтардың тоғыз  түрі төленеді, оның ішінде өте маңызды  салық болып корпоративтік табыс  салығы табылады. Осы салықпен байланысты сұрақтар неғұрлым мемлекет үшін, соғұрлым шаруашылық субъект үшін көкейтесті. Мемлекет үшін корпоративтік табыс  салығы – бюджеттегі кіріс бөлімінің  негізгі бабы, ал шаруашылық субъект  үшін – бұл салықтың үлестік салмағы  үлесі өте үлкен, осыдан кәсіпкерлік  қызметке тигізетін әсері елеулі. жұмыстың тақырыбы маңызды мәселе екенін жоғарыда айтылғаннан дәлелдейміз. жұмыстың мақсаты болып Қазақстан  Республикасының корпоративтік  табыс салығын өндіріп алу  механизмін қарастырып, оны жетілдіру  жолдарын ұсыну табылады.

 Осы мақсатқа  жету үшін келесі тапсырмалар  қойылады:

-салықтардың  мәнін қарастырып, экономикалық  маңызын ашу;

-корпоративтік  табыс салығын анықтау;

-корпоративтік  салықтық жоспарлаудың теориялық негіздерімен танысу;

-корпоративтік  табыс салығының мемлекеттік  бюджеттегі орнын қарастырып, талдау;

Корпоративтік салықтық жоспарлаудың әдістерін,ұстанмыдары  мен кезеңдерін анықтау.

1 КОРПОРАТИВТІК  ТАБЫС САЛЫҒЫНЫҢ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ  ОНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ

1. Корпортивтік табыс салығының түсінігі

Корпоративтік табыс салығы салықтық түсімдерде және мемлекеттік бюджет кірістерінде едэуір орын алады ( тиісінше 32,7% және 23%-ға жуық (2008 ж). .Бұл салықты мемлекеттік  мекемелерді қоспағанда, Қазақстан  Республикасының заңи тұлға-резиденттері, сондай-ақ Қазақстан Республикасында  кызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе Қазақстан Республикадағы көздерден табыс алатын заңи тұлға-бейрезиденттер төлейді. Оңайлатылған мағлұмдама негізінде  арнаулы салық режімін колданатын заңи тұлғалар көрсетілген режім  шеңберінде салық салынатын табыстар бойынша корпоративтік табыс  салығын есептейді және төлейді. Мыналар: салық салынатын табыс, төлем көзінен салық салынатын табыс және Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын заңи тұлға- бейрезиденттің таза табысы корпоративтік табыс салығы салынатын объектілер болып табылады. Салық салынатын табыс Салықтық кодексте көзделген түзетулерді ескере отырып, жылдық жиынтың табыс пен салықтық іиегерімдер арасындағы айырма ретінде айқындалады.

Жылдық жиынтық  табыс (ЖЖТ) әр түрлі көздерден алынған  заңи тұлға- бейрезиденттердің жылдық табысы болып табылады.табыстардың  бірнеше баптарында бір және сол  табыстар көрсетілуі мүмкін болатын  жағдайда, көрсетілген табыстар жылдық жиынтық табысқа тек бір рет  кіріктіріледі.Алынған ЖЖТ түзетілуі, яғни салық төлеушілердің бұл  табысынан белгілі бір сомалар  алып тасталуы тиіс.

Салық салынатын  табысты айқындау үшін түзетілген Жылдық жиынтық табысдан шегерімдер жүргізіледі.Салықтың шегерімдер деп салық заңнамасына  сәйкес шегерімге жатпайтын шығыстарды қоспағанда, табыс алуға бағытталған  қызметті жүзеге асырумен байланысты салық төлеушінің шығыстарын айтады.Салықтық кодекске сәйкес шегерімге жатпайтын  шығыстарды қоспағанда, салық төлеушінің табыс алуға бағытталған кызметті жүзеге асыруға байланысты шығыстары  салық салынатын табысты айқындау кезінде шегерімге жатады. Шегерімге  жатқызылған шығыстардың мөлшері  белгіленген нормалардан аспауға  тиіс.Шегерімдерді салық төлеуші  өзінің табыс алуға бағытталған  қызметіне байланысты шығыстарды растайтын  құжаттары болған кезде жүргізеді. Бұл шығыстар болашақтағы кезеңдердің шығыстарын қоспағанда, олар нақты жүргізілген халық аралық каржылық есептеменің стандарттарына және бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептеме туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес анықталатын болашақтағы кезеңдердің шығыстарын қоспағанда, олар іс жүзінде жүргізілген салық кезеңінде шегерілуге жатады.

Кәсіпкерлік кызметтен шегетін залалдар, сондай-ақ I топтың тіркелген ақтивтерінің шығып  қалуынан шеккен залалдар осы салық  кезеңдерінің салық салынатын табысы есебінен өтеу үшін кейінгі он жылды  қоса алғандағы кезеңге ауыстырылады.

 Бағалы  қағаздарды өткізу кезінде туындайтын  залалдар басқа бағалы кағаздарды  өткізу кезінде кұн өсімінен  түсетін табыс есебінен өтеледі.Егер  осы залалдар орын алған кезеңінде  өтеле алмайтын болса, онда  олар 10 жылға дейінгі мерзімге  алға ауыстырыуы және басқа  бағалы кағаздарды өткізу кезінде  кұн өсімінен түсетін табыстар  есебінен өтелуі мүмкін.

Арнаулы салық  компаниясының Қазақстан Республикасының  секьюритилендіру туралы заңнамасына  сәйкес жүзеге асырылатын қызметінен шеккен залалдары бөлінген ақтивтермен  қамтамасыз етілген облиғациялардың  айналымы мерзімі ішінде ауыстырылуы  мүмкін.

Ауыл шаруашылығы  өнімін өндіруші заңи тұлғалар және селолық  тұтыну кооперативтері үшін арнаулы  салық режімін колданатын салық  төлеуші шеккен заладар келесі салық  кезеңдеріне ауыстырылмайды.

Салық заңнамасына  сәйкес төлем көзінен ұсталатын  табыстарға мыналар жатады: ұтыстар;бейрезиденттердің  салық заңнамасына сәйкес айқындалатын, мұндай бейрезиденттердің тұрақты  мекемесімен байланысы жоқ Қазақстан  Республикасындағы көздерден алған  табыстары;заңи тұлғаларға төленетін  сыйақы. Төлем көзінен ұсталынатын  салықтың сомасын салық агенті анықтайды.

Корпоративтік табыс салығының  мынадай мөлшерлерде мөлшерлемелері белгіленген:

 табыс көзінен салық  салынбайтын табысқа - 20%; заңи  тұлғалар – ауыл шаруашылығы  өнімін өндірушілердің табысына, егер мұндай табыс ауыл шаруашылығы  өнімін, арашаруашылығы өнімін өндіру, сондай-ақ ез өндірісінің көрсетілген  өнімді өңдеу және өткізу бойынша  кызметін жүзеге асырудағы алынған  болса- 10%; Салықтық кодекске сәйкес  анықталатын бейрезиденттердің  мұндай бейрезиденттердің тұрақты  мекемесімен байланысты емес төлем көзінен салық салынатын табыстарына 5%-дан 20%-ға дейін:

1) төменде көрсетілген  табыстарды қоспағанда табыстарына  - 20%;

2) жеңілдікті салық салуы  бар мемлекетте тіркелген тұлғаның  табыстарына - 20%;

3) тәуекелдерді сақтандыру (қайта сақтандыру) келісімшарттары  бойынша сақтық сыйлықақыларына  - 10%;

4) халық аралық тасымалдарда  көлік кызметтерін көрсетуден  түсетін табыстарына- 5%;

5) кұн өсімінен түсетін  табыстарға, дивидендтерге, сыйақыларға,  роялтиге - 15%;

Қазақстан Республикасында  кызметін тұрақты мекеме аркылы жүзеге асыратын заңи тұлға-бейрезиденттің таза табысы корпоративтік табыс салығына қоса белгіленген тәртіппен - 15%.

 Бейрезиденттердің Қазақстан  Республикасындағы көздерден алатын, осындай бейрезиденттердің тұрақты  мекемесімен байланысты емес  табыстарына жеке табыс салығының  белгіленген мөлшерлемелері бойынша  салық салынады.

Салық заңнамасында корпоративтік табыс салығы, жер  салығы, мүлік салығы бойынша инвестициялық  салық преференцияларын беру карастырылған. Бюджетке төленуге жататын корпоративтік  табыс салығының сомасын айқындау кезінде салық заңнамасына сәйкес оның есептелген сомасы 100 пайызға азайтылады.Осындай  көзделген салық сомасын кеміту корпоративтік табыс салығы бойынша  аванстық төлемдер сомаларын есептеу  кезінде де колданылады.[1]

Арнаулы экономикалық аймақтардың аумағында орналасқан және кызмет түрлерін жүзеге асыру  кезінде пайдаланылатын салық салу объектілері бойынша:

1) жер салығын есептеу  кезінде тиісті мөлшерлемелерге  0 коэффиценті;

2) мүлік салығын есептеу  кезінде салық салу объектілерінің  жылдық орташа құнына 0 пайыздық  мөлшерлеме колданылады.

Крпоративтік  табыс салығына арналған салық кезеңі 1 каңтардан 31 желтоқсанға дейінгі  күнтізбелік жыл болып табылады.Корпоративтік  табыс салығының төлеушісі орналасқан жері бойынша салық органына корпаративтік  табыс салығы бойынша маглұмдаманы 31 наурыздан кешіктірмей табыс  етеді. [2]

Корпоративтік табыс салығын салу объектілері мыналар болып табылады:

1) салық салынатын табыс;

2) төлем көзінен салық салынатын табыс;

3) Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның таза табысы.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Корпоративтік табыс салығын төлеушілер және оны есептеу тәртібі

Корпорациялық табыс салығы салық  кезеңi үшiн белгiленген ставканы ауыстырылатын  залалдар сомасына азайтылған салық  салынатын табысқа жүргiзiлген түзетулердi ескере отырып қолдану жолымен есептеп  шығарылады. Салық төлеушiлер белгіленген мерзімде аванстық төлемдердi енгiзу жолымен салық кезеңi iшiнде корпорациялық табыс салығын төлейдi.

Салық кезеңi iшiнде төленетiн  корпорациялық табыс салығы бойынша  аванстық төлемдер сомаларын салық  төлеушi ағымдағы салық кезеңi үшiн  корпорациялық табыс салығының  болжамды сомасын негiзге ала  отырып, бiрақ егер осы бапта өзгеше көзделмесе, өткен салық кезеңi үшiн  аванстық төлемдер сомаларының есебiндегi аванстық төлемдердің орташа айлық  есептелген сомаларынан кем емес етiп есептеп шығарады.

Өткен салық кезеңi үшiн корпорациялық  табыс салығы бойынша декларацияда көрсетiлген iс жүзiндегi салық мiндеттемесiнiң  сомасы өткен салық кезеңi үшiн  аванстық төлемдер сомаларының есебiндегi аванстық төлемдер сомаларынан асып кеткен кезде, салық төлеушi өткен  салық кезеңi үшiн корпорациялық  табыс салығы бойынша декларацияда көрсетiлген iс жүзiндегі салық  мiндеттемесi мөлшерiн негiзге ала  отырып, декларация тапсырғаннан кейiнгi кезең үшiн аванстық төлемдер сомаларын  есептеуге Салық төлеушi төлеуге тиiс аванстық төлемдер сомалары салық кезеңi iшiнде тең үлестермен төленедi.

Салық төлеушi корпорациялық табыс салығы бойынша декларация тапсырғанға  дейiнгi кезең iшiнде төленуге тиiс  аванстық төлемдер сомаларының есебiн  жасап, есептi салық кезеңiнің 20 қаңтарына  дейiн салық төлеушiнiң тiркелген  орны бойынша салық органына табыс  етедi.

Корпорациялық табыс салығы бойынша декларация тапсырылғаннан кейiн төленуге тиiс  аванстық төлемдер сомаларының есебiн  салық төлеушi декларацияны тапсырған  күннен бастап жиырма жұмыс күнi iшiнде, бірақ есептік салық кезеңінің 20 сәуірінен кешіктірмей табыс  етедi.

Салық кезеңiнiң қорытындысы бойынша  залал шеккен немесе салық салынатын  табысы жоқ салық төлеушiлер корпорациялық  табыс салығы бойынша декларация тапсырған күннен бастап жиырма жұмыс  күні ішінде, сондай-ақ жаңадан құрылған салық төлеушілер құрылған күннен бастап жиырма жұмыс күнi iшiнде салық  кезеңi iшiнде төленуге тиiс аванстық төлемдердiң болжамды сомасының есебiн салық органына табыс етуге мiндеттi.

Салық төлеушi салық кезеңi iшiнде, өткен салық кезеңi үшiн  декларация тапсырғанға дейiн төленуге тиiс аванстық төлемдердiң сомаларын  қоспағанда, түзетудің себептерiн  жазбаша негiздей отырып, салық кезеңiнiң  алдағы айлары үшiн аванстық төлемдер сомаларының түзетiлген есебiн беруге құқылы.

Салық төлеушiлер корпорациялық табыс  салығын төлеудi өзiнiң тұрып жатқан орны бойынша жүзеге асырады.

Салық төлеушiлер корпорациялық табыс  салығы бойынша аванстық төлемдердi бюджетке белгiленген салық кезеңi iшiнде, анықталған мөлшерде ағымдағы айдың 20-сынан  кешiктiрмей ай сайын төлеп тұруға мiндеттi.

Салық кезеңi iшiнде енгiзiлген аванстық төлемдер сомалары салық кезеңi үшiн корпорациялық  табыс салығы жөнiндегi декларация бойынша  есептеп шығарылған корпорациялық  табыс салығын төлеу есебiне жатқызылады.

Салық төлеушi салық  кезеңiнің қорытындысы бойынша  корпорациялық табыс салығы бойынша  түпкiлiктi есеп айырысуды (төлемдi) декларация тапсыру үшiн белгiленген мерзiмнен кейiн он жұмыс күнiнен кешiктiрмей жүзеге асырады.